اصفهانیان در ابتدای این برنامه گفت: انسان به طور ذاتی متمایل است که به سمت ارزشها و الگوهای موفق حرکت کند در غیر اینصورت به ناگاه به سمت الگوهای غیرارزشمند حرکت میکند. در آیات قرآن کریم نسبت به پرداختن به انسانهای متعالی توجه شده است و از پیامبر(ص) و ابراهیم(ع) به عنوان اسوه یاد میکند. اگر ما از آنها پیروی کنیم، یقینا رفتار متفاوتی پیدا میکنیم. این همان فضایی است که در دوران دفاع مقدس به وجود آمد و حرکت به سمت ارزشها، فضای جامعه را تغییر داد.
وی ادامه داد: اگر خلأ را پر نکنیم، ممکن است جامعه به این سمت برود که اگرچه تولید مادی خوب است اما همت عالی تولید مادی است و جامعه در سطح میماند. سینما یک کاتالیزور قدرتمند برای قدرت بخشی به جهت منفی یا مثبت است. در بین موضوعات اخلاقی معمولا جستجو میکنیم تا متوجه شویم کدام موضوع امکان پرداخت بیشتری دارد. از مهمترین موضوعات دینی مربوط به پیامبران الهی و امامان است.
اصفهانیان با اشاره به هوشمندی مخاطب نسبت به مضامین دینی عنوان کرد: کار رسانه تعمیق مفاهیم در جهت مثبت یا منفی است. اگر مخاطب با تاریخ آشنا باشد، کار رسانه سخت میشود چون باید به آن غنای بیشتری ببخشد. رسانه باید دیدگاه مخاطب را نسبت به امام معصوم و افراد مورد احترام متعالی کند. هنرمند ما با مخاطبی روبروست که با بخشی از قرآن و متون روایی آشناست و رسالت هنرمند هم در این میان تعمیق و متعالی کردن مفاهیم است.
این کارشناس قرآنی افزود: یک چالش دیگر مربوط به هجمه غرب درباره ارزشها و مفاهیم است. رسانههای جهان نسبت به فیلم «ملک سلیمان» تصویری به وجود آوردند که به نظر پادشاهی بدون ارتباط با خداست و مشروعیت نظام سلطه براساس حکومت اوست. این تصویر نه تنها جامعه غرب را در خود فرو برده بلکه بخشی از جامعه پژوهشی ما را هم با مشکل روبرو کرده است؛ به همین دلیل برای ارائه تصویر با مشکل روبرو هستیم.
اصفهانیان خاطرنشان کرد: مشکل بعدی مربوط به فضایی است که پژوهشگر رسانهای به آن نیاز دارد. کار دینی زمانی مؤثر میشود که خود انسان از عمق جدا شود. باید فضای خوبی ایجاد شود که تأثیر مثبت آن بر روی مخاطب دیده شود.
شهریار بحرانی نیز در ادامه این برنامه گفت: ما در شرایط خاص زمانی به سر میبریم و نیازمندیم به الگوها و ارزشهای قرآنی خودمان تمسک کنیم. اگر هنرمند قدر متعالی هنر را نداند، فضای تصویر شده در فیلمش خشک و بیروح و متحجری میشود. باید ترفندهایی به کار گرفته شود تا لحن هنرمند در کار هنری به دل بنشیند. ما میتوانیم دغدغه شخصیتهای داستانی خودمان را متعالیتر کنیم. خدا در قرآن دغدغه ایمان و کفر و ارزشها را دارد. درام، تماشاگر را منکوب خودش میکند اما به ارتفاعهای دوردست نمیرساند.
این فیلمساز یادآور شد: بهترین کار در عرصه هنر این است که سطح دغدغههای خودمان را به قرآن کریم نزدیک کنیم. در کارهای هنری لحن دیالوگ نویسی تاریخی ممکن است پیچیده باشد و مخاطب از اصل ماجرا دور شود. اگر نثر روان و شیرین باشد، امکان انتقال مفاهیم برجسته وجود دارد. زبان قرآن به گونهای است که مخاطب متوجه آن میشود اما به عمق آن پی نبرد. یکی از ترفندهای هنرمند باید عرضه هنر به مخاطب و ارتقای او باشد.
بحرانی اظهارکرد: هنر نباید واقعگرا باشد بلکه باید ارزشگرا باشد چون اگر واقعگرا باشد، به سمت نشان دادن آسیبها گرایش پیدا میکند و باعث ابتذال اثر هنری میشود. نشان دادن بیش ازحد زشتیها باعث میشود که نتوانیم به مفاهیم و معارف دینی بپردازیم.اگر فردی بخواهد وارد ارزشها و اخلاق شود، نمی تواند با نگاه کردن به بدیها این ارزشهای متعالی را ارتقا دهند و دیگر هنرمند نیست.
اصفهانیان درباره بحث واقعگرایی در سینما گفت: شاید سینمای ما نخواهد به سمت سینمای کم ارزش حرکت کند اما سینمایی سرگرم کننده و سکون شده است. اگر سینمایی داشته باشیم که به بدیها نیشتر بزند، قطعا کارنامه قابل قبولی برای ما نمیشود.حتی برخی از آثار سینمای معناگرا نیز مذموم است. از میان آثار هالیوود تعداد محدودی به بازنمایی جامعه اختصاص دارد اما غالب آثار آن شامل تعیین جهتها و افقهاست. کار اصلی سینما ترسیم افقهای دوردست و تصویری کردن آن است.
وی افزود: سینما میتواند مانند یک پزشک باشد و جمعی از کارشناسان حوزه فرهنگ باید گردهم جمع شوند و دردهای جامعه را تشخیص و برای آن راهکار ارائه دهند. اگر حجم تولیدات ما در حوزه تشخیص درد بیشتر باشد، پیشرفت نمیکنیم چون باید به راهکار نیز فکر کنیم.
اصفهانیان با اشاره به لزوم پژوهش قرآنی برای ساخت آثار تاریخ ادیان در پایان گفت: اگر ما از زاویه قرآن به پدیدهها نگاه کنیم، تاریخ مرتفع دیده میشود. دیدگاه انسانهای سطحی تاریخ نگار پایینتر از خالقی است که تاریخ را بیان میکند. فکر میکنم دست هنرمندی که در ارتفاع میایستد و به پایین نگاه میکند، بازتر است و آزادی عمل بیشتری دارد. قرآن راهکار ممکن و شدنی را ارائه میدهد. باید روحانیون، پژوهشگران و غیره به قرآن نزدیک شوند و گذشته و آینده خودش را براساس آن تحلیل کند.
«نگاه نقره ای» به تهیه کنندگی فرهاد دهنوی و با اجرای شهاب شهرزاد کارشناس- مجری سهشنبهها ساعت 21 از رادیو گفتگو پخش میشود.