از ممنوعیت و مخالفت شدید تا آزادسازی خرید و فروش
همه مدیران سابق سازمان حج و زیارت به شدت مخالف آزاد شدن خرید و فروش فیش عمره بوده‌اند و در تمامی نشست‌های خبری در پاسخ به این سؤال که آزاد نبودن خرید و فروش فیش، مردم را به دامان دلالان می‌اندازد، به شدت موضع گرفته و اعلام می‌‌کردند در صورت آزاد شدن خرید و فروش، فیش عمره به کالایی اقتصادی تبدیل و مدام دست به دست شده و قیمت آن افزایش پیدا می‌کند؛ اما اکنون همان مسئله‌ای که به شدت توسط رؤسای سابق مذمت می‌شد به صورت قانونی در حال اجرا است.
مسافرت کم هزینه و خانوادگی عمره گران می‌شود
تا حدود سه سال قبل به علت‌های مختلف عمره جزو مسافرت‌های خارج از کشور کم هزینه و خانوادگی محسوب می‌شد که با 500 تا 700 هزار تومان برای هر فرد، عمره‌ای 12 تا 14 روزه را می‌شد تجربه کرد. از سوی دیگر به هر زائر تا 700 دلار ارز دولتی پرداخت می‌شد و زائران با دلارهای خود سوغات خریداری کرده (به دلیل تفاوت قیمت دلار بین دو کشور) منتفع می‌شدند و یا حتی دلارهای خود را می‌فروختند.
همین مسائل موجب شده بود تقاضا برای فیش عمره افزایش و عرضه آن کاهش داشته باشد که طبیعتاً عرضه کم و تقاضای زیاد قیمت فیش‌های آزاد را بالا برده بود اما مردم توان مالی بهتری برای خرید داشتند و همین مسئله سود سرشاری به جیب دلالان فیش‌ها واریز می‌کرد.
شرایط عوض شد/ کاهش تقاضا افزایش عرضه
توان اقتصادی مردم کاهش یافت، قیمت دلار افزایش یافت، قیمت بلیط هواپیما و قیمت اجاره هتل در عربستان نیز همچنین، ارز دولتی 700 دلار به 200 الی 300 دلار کاهش یافت؛ از سویی سنت‌هایی مانند خرید سوغات و دادن ولیمه‌های آنچنانی همچنان پابرجا است اما مردم توان انجام آن را نداشتند.
همین روند موجب شد در ثبت‌نام عمره سال جاری در برخی از استان‌ها حتی تا اولویت‌های 600 (آخرین اولویت موجود) دعوت به ثبت نام شود اما همچنان برخی کاروان‌ها خالی بود. تا اینکه سازمان حج و زیارت دست به کار شد و اعلام کرد که خرید و فروش فیش عمره آزاد شده و تحت نظارت (نه دخالت و دریافت سود) سازمان حج و زیارت صورت می‌گیرد.
مردمی که اکنون فیش‌های عمره خود را به هر دلیلی نمی‌توانند خود مورد استفاده قرار دهند دو راه دارند: یکی اینکه به بانک مراجعه کرده و فیش خود را تحویل و پول خود را به همراه سود آن دریافت کنند و یا اینکه با مراجعه به دفاتر اعلام شده از سوی حج و زیارت فیش خود را بفروشند.
شکستن قیمت فیش آزاد عمره
با اعلام سازمان حج و زیارت مبنی بر آزاد شدن خرید و فروش فیش، قیمت فیش‌ها از بیش از سه میلیون سال‌های قبل به یک میلیون و 800 هزار تومان کاهش و رئیس سازمان حج و زیارت پیش‌بینی کرد این قیمت حتی در دور جدید ثبت‌نام به یک میلیون و 500 هزار تومان برسد.
البته این کاهش قیمت صرفاً نتیجه آزاد شدن خرید و فروش فیش نبوده است بلکه کاهش تقاضا و افزایش عرضه نیز تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر آن داشته است.
خلأ ساختاری که دلالان فیش را همچنان زنده نگه داشته است
اما همچنان دلالان فیش‌های عمره فعال هستند، آن هم دقیقاً در مقابل ساختمان اصلی سازمان حج و زیارت و به راحتی می‌توانید در دست بسیاری از مردمی بی‌اطلاعی که از شرایط جدید خبر ندارند برگه‌های تبلیغاتی خرید و فروش فیش حج را ببینید. چرا که سازمان حج و زیارت ساختار مشخصی برای معرفی خریداران و فروشندان فیش عمره پیش‌بینی نکرده و افراد خود باید کسی را پیدا کنند که خواهان خرید فیش عمره آنها است.
خرید و فروش فیش عمره کاملاً آزاد نشده است
ناصر خدرنژاد، معاون حج، عمره و عتبات سازمان حج و زیارت با پذیرش این خلأ اعلام کرد: بحث و تصمیم ما در سازمان این نبود که خرید و فروش فیش کاملاً آزاد باشد. بلکه فضایی را ایجاد کرده‌ایم که کسانی که امکان تشرف ندارند فیش‌های خود را به افرادی که امکان تشرف دارند، اما فیش ندارند، منتقل کنند.
وی ادامه داد: دارندگان فیش‌های عمره بعضاً به دلایل مختلف از جمله بدهکاری، بیماری، نیاز شدید مالی و ... خواهان فروش فیش خود بودند اما ممنوعیت خرید و فروش فیش وجود داشت و دلالان از این ممنوعیت استفاده کرده ،منتفع می‌شدند.
خدرنژاد با تأکید بر اینکه اکنون فضا آزادتر و آرام‌تر شده است، گفت: مردم برای انتقال فیش خود باید فردی را پیدا کنند که خواهان فیش آنها است البته ما به دنبال ایجاد سیستمی برای معرفی این افراد به هم هستیم.
بر اساس گزارش ایکنا هنوز انتقال فیش حج در شهرستان‌ها توسط دلالان صورت می‌گیرد، در تهران نیز همچنان این گروه فعال هستند چون بسیاری از مردم در خانواده و اطرافیان خود کسی را نمی‌توانند پیدا کنند که خواهان خرید فیش آنها باشد.
سازمان حج و زیارت و اقدامی تحسین‌برانگیز
اقدام سازمان حج و زیارت در آزادسازی خرید و فروش فیش حج یقیناً به نفع مردم به ویژه خریداران بوده است. چرا که با کاهش قیمت فیش مواجه بوده‌اند اما برنامه‌ریزی ناقص و نبود ساختاری برای انتقال راحت‌تر همچنان دلالان را فعال نگه داشته.
مشکل خرید و فروش فیش‌های حج همچنان باقی است
اما مشکل خرید و فروش فیش‌های حج همچنان باقی است. به ویژه اینکه قیمت فیش حج بسیار افزایش پیدا کرده است یعنی مردم حدوداً 10 میلیون تومان هنگام تشرف باید به سازمان حج و زیارت پرداخت کنند. از سوی دیگر در حج تمتع مسئله استطاعت و از بین رفتن یا به دست آمدن استطاعت نیز مطرح است و سازمان حج و زیارت که قصد دارد ماه آینده ثبت‌نام حج تمتع سال 93 را انجام دهد باید فکری البته جامع‌تر برای خرید و فروش فیش حج تمتع بیاندیشد.
منبع: ایکنا