صراط: مهم‌ترین وقایع تاریخی 22 تیر 1393 خورشیدی برابر با 15 رمضان 1435 هجری و 13 جولای 2014 میلادی به شرح زیر است:
رویدادهای مهم 22 تیر در تقویم خورشیدی:
* شکست سپاه "محمدعلی شاه" به فرماندهی "کلنل لیاخوف" از مشروطه‌طلبان (1288 ش)
در پی اعمال مستبدانه محمدعلی شاه قاجار و سرکوب آزادی‌خواهان، تعدادی از مشروطه طلبان به فکر فتح تهران و سرنگونی شاه افتادند.از این رو به سمت پایتخت به راه افتادند و وارد شهر شدند. پس از آن که نیروهای محمدعلی شاه، در نبردهای مختلف از قوای مشروطه شکست خوردند، سرانجام درگیری نهایی در تهران روی داد و مشروطه‌طلبان به راحتی تهران را تسخیر کردند.
با ورود مشروطه‌طلبان و آزادی‌خواهان به تهران، محمدعلی شاه قاجار که خود را در برابر آنان ناتوان دید به سفارت روسیه پناهنده گردید. پس از آن، لیاخوف روسی فرمانده قزاقان نیز خود را به سپهدار اعظم، فاتح تهران تسلیم کرد و شمشیر خود را از کمر باز کرده، به عنوان تسلیم در مقابل وی بر زمین نهاد.
ساعت چهار بعدازظهر همان روز، جلسه مهمی شامل پانصد تن از نمایندگان مجلس، بزرگان پایتخت و آزادی‌خواهان معروف در بهارستان منعقد شد. این مجلس تاریخی که تحت عنوان مجلس عالی فوق العاده انعقاد یافت، محمدعلی شاه را که به سفارت روس پناه برده بود، از سلطنت عزل کرد و پسر دوازده ساله او، احمد میرزا ولیعهد را به سمت شاهنشاهی ایران اعلام کرد.
* تیرباران 14 تن از افسران ایران توسط قشون انگلیس (1297 ش)
* در قتل عام کاخ سلطنتی مراکش 286 نفر کشته و مجروح شدند. سپهبد حجت مشاور نظامی ایرانی پادشاه مراکش به شدت مجروح شد. (1350 ش)
* ضد حمله ایران علیه عراق موسوم به عملیات رمضان - کربلای 4 در بغداد (1361 ش)
هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد قرار بود در بغداد تشکیل شود و این کشور میزبان سران این جنبش در بغداد در اوایل دهه 1360 شمسی (1980 میلادی) باشد. در این میان عراق به شدت میکوشید با آماده کردن تاسیسات و تهیه زودرس پیشنویس بیانیه اجلاس، کشورهای عضو را در مقابل یک عمل انجام شده قرار داده، با یک وجهه بینالمللی موثر، عنوان متجاوز را از خود دور سازد. اما جمهوری اسلامی ایران با محل اجلاس مخالفت کرد و تلاشهای وسیعی را جهت عدم برگزاری اجلاس در بغداد به انجام رساند زیرا شخصی همانند صدام حسین را که به اصول عدم تعهد پایبند نبود، شایستگی ریاست جنبش را نداشت. در این میان امنیت بغداد به عنوان محل تشکیل اجلاس هفتم سران مورد بحث قرار گرفت تا اینکه با عملیات نظامی ایران علیه عراق موسوم به عملیات رمضان - کربلای 4 در 22 تیرماه 1361 شمسی برابر با 13 ژوئیه 1982 میلادی و بمبارانِ بغداد توسط تیزپروازان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، فشاهاری جدیدی بر بغداد وارد آمد و اعضای جنبش نسبت به امنیت پایتخت عراق مردد شدند. این فشار سرانجام بدین جا انجامید که سران عراق در مرداد آن سال، از میزبانی اجلاس سران انصراف داده و هند به عنوان میزبان جدید کنفرانس معرفی شد.
* رحلت فقیه جلیل و عالم بزرگوار، آیت‌اللَّه "سیدمحمد وحیدی شبستری" (1379 ش)
آیت اللَّه سید محمد وحیدی شبستری در سال 1295 شمسی (1335 قمری) در شهرستان شبستر در استان آذربایجان شرقی و در بیت علم و تقوا زاده شد. وی پس از پشت سر گذاشتن دروس مقدماتی و دوره سطح، در 18 سالگی راهی قم شد و همزمان با فراگیری سطوح عالیه، دروس فلسفه، کلام و عرفان را از حضرات آیات شیخ مهدی مازندرانی و میرزا محمدعلی شاه آبادی فرا گرفت. آیت‌اللَّه وحیدی پس از فراغت از سطوح، یکسره به درس خارج فقه و اصول آیت‌اللَّه سید محمدحجت کوه کمرهای حاضر شد و به مدت هشت سال از درس ایشان بهرههای فراوانی برد.
وی سپس بنا به دعوت مکرر مردم زادگاهش و دستور آیت‌اللَّه حجت به شبستر بازگشت و نزدیک به ده سال در آن سامان به خدمات بزرگ علمی و دینی پرداخت.
آیت‌اللَّه وحیدی در 37 سالگی به قم بازگشت و به تدریس خارج فقه و اصول و نیز شرکت در درس آیت‌اللَّه بروجردی مشغول شد. معظم له که از آیت‌اللَّه حجت و سید ابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد داشت، در نشر مذهب اهل بیت (ع) در استانهای آذربایجان غربی و کردستان، کوششِ بسیار مینمود و علاوه بر تاسیس مساجد و حسینیههای فراوان در این دو استان، مبلغان بسیاری به آن سامان میفرستاد. آیت‌اللَّه وحیدی با آغاز نهضت اسلامی، همگام با دیگر مراجع تقلید به سخنرانی و صدور اعلامیه و پیامهای متعدد پرداخت و نقش مثبتی ایفا نمود. از این فقیه فرزانه آثار متعددی بر جای مانده که حاشیه بر عروةُ الوثقی، حاکمیت پیرامون خاتمیت و رفع شبهات، پنجاه مجلس و شرح وسیلةُ النجاة، از آن جملهاند. سرانجام آن فقیه بزرگوار در 22 تیرماه 1379 شمسی برابر با دهم ربیع الثانی 1421 قمری در 84 سالگی دار فانی را وداع گفت و در مسجد بالاسر حضرت معصومه(س) مدفون شد.
*در گذشت حمید سمندریان ، کارگردان و استاد پیشکسوت تئاتر ایران (1391 ش)
حمید سمندریان در 9 اردیبهشت سال 1310 در تهران زاده شد. فعالیت تئاتریش را حین تحصیل در دورهٔ متوسطه آغاز کرد. او در کلاس‌های تئاتر و هنرپیشگی حسین خیرخواه، شباویز و نصرت کریمی شرکت کرده‌است که زیر نظر عبدالحسین نوشین اداره می‌شد. سمندریان همچنین ویلون می‌نواخت و از شاگردان محمود ذوالفنون، برادر بزرگتر جلال ذوالفنون بود. وی پس از اتمام دورهٔ دبیرستان به اروپا سفر کرد و در آلمان دورهٔ مهندسی شوفاژ سانترال را در دانشگاه صنعتی برلین گذراند اما بعد از آن به کنسرواتور عالی موسیقی و هنرهای نمایشی هامبورگ وارد شد. برخورد با تئاتر آن‌قدر برایش جذاب بود که مجالی برای موسیقی نمی‌گذاشت و به همین دلیل برای همیشه از موسیقی خداحافظی کرد. سمندریان طی شش سال به صورت آکادمیک تحت آموزش ادوارد مارکس که یکی از استادان برجستهٔ تئاتر بود اصول و مبانی کارگردانی و بازیگری را آموخت و همزمان در آلمان به صورت حرفه‌ای مشغول به کار شد. وی پس از پایان این دوره به دعوت ادارهٔ هنرهای نمایشی دراماتیک ادارهٔ کل هنرهای زیبای ایران به کشور برگشت و به‌سرعت نمایشنامهٔ دوزخ یا در بسته اثر ژان پل سارتر را در تالار نوبنیاد همین اداره به روی صحنه برد و فعالیت‌های خود را به شکل پیوسته در عرصهٔ تئاتر ادامه داد؛ همچنین با همکاری مهدی فروغ به تأسیس هنرستان آزاد هنرهای دراماتیک که وابسته به هنرهای زیبای کل کشور بود دست زد. پس از آن حمید سمندریان به دعوت مهندس هوشنگ، مهدی برکشلی و با همکاری مهدی نامدار دانشکدهٔ تئاتر دانشگاه تهران را بنیان گذاشتند و کار تدریس را بدون وقفه تا پایان عمر در دانشگاه‌های تهران و کلیهٔ دانشگاه‌های تئاتری ادامه داد.در سال 1373 به تأسیس کلاس‌های آزاد بازیگری و کارگردانی دست زد که هنرجویان بسیاری از آن‌جا دانش‌آموخته شدند و به عرصهٔ حرفه‌ای هنر وارد شدند.ایشان به دلیل بیماری سرطان کبد، صبح روز پنجشنبه 22 تیر ماه 1391 دارفانی را وداع گفت.
*رویدادهای مهم این روز در تقویم قمری (15 رمضان):
*ولادت سبط اکبر، امام حسن مجتبی(ع) (3 ق)
سید جوانان اهل بهشت، سبط اکبر، ریحانة الرسول حضرت امام حسن مجتبی(ع) در 15 رمضان سال سوم (و به روایتی سال دوم) هجری قمری در مدینه منوره به دنیا آمد.
کنیه آن حضرت، ابومحمد و القاب ایشان، تقی، زکی و السبط میباشد. امام حسن مجتبی(ع) پس از شهادت پدر بزرگوار خویش، مدتی امور خلافت مسلمانان را عهده دار گردید و مهیای جنگ با معاویة بن ابی سفیان شد.
اما آن حضرت در پی خیانت گروه زیادی از یاران و لشکریانِ خود، تن به صلح با معاویه داد و از آن پس خلافت را رها کرد. امام حسن مجتبی(ع) پس از مدتی از کوفه به مدینه بازگشت و به ارشاد، هدایت و امامت جامعهی اسلامی پرداخت.
* حرکت مسلم ابن عقیل(ع) از مکه به سوی کوفه (60 ق)
اعزام حضرت مسلم(ع) از سوی امام حسین(ع) به جانب کوفه پس از نامههای پیدر پی و دستهجمعی کوفیان به امام حسین(ع) و دعوت از آن حضرت جهت برپا نمودن حکومت اسلامی و مبارزه با یزید بن معاویه بود. مردم کوفه گرچه در ابتدا استقبال شایانی از مسلم بن عقیل(ع) به عمل آوردند ولیکن با تطمیع و تهدید حکومت عبیداللَّه بن زیاد، سرانجام نمایندهی امام را تنها گذاشته و پس از مدتی حضرت مسلم بن عقیل به دست ابنزیاد به شهادت رسید.
* ولادت "شیخ طوسی" دانشمند بزرگ اسلام و مؤسس حوزه علمیهی نجف (385 ق)
محمدبن حسن طوسی معروف به شیخ طوسی در 23 سالگی برای کسب علوم روز راهی بغداد شد و در حوزه درس شیخ مفید و سید مرتضی جای گرفت.پس از رحلت سید مرتضی در سال 436 قمری، شیخ طوسی پیشوای مذهب تشیُّع گردید و دوازده سال بعد از سید مرتضی، در بغداد زعامت شیعیان را برعهده گرفت.
حلقه درسی شیخ طوسی پذیرای صدها عالم فاضل شیعه و سنی بود و دانشوران بزرگی در حلقه درس او پرورش یافتند. آثار مکتوب شیخ طوسی، جزو مهم‌ترین و معتبرترین کتب شیعه میباشند که کتب "تهذیب" و "استبصارِ" ایشان از ارکان حدیث شیعه هستند. شیخ طوسی را تدوین کننده اساسنامه مکتب تشیع در فرهنگ و تمدن اسلامی میشناسند. شیخ طوسی در اواسط قرن پنجم هجری، حوزه عظیم نجف اشرف را بنیان نهاد و اولین دانشگاه شیعه را تاسیس کرد.
سرانجام این عالم نامدار پس از عمری تلاش و خدمت، در محرم سال 460 قمری در 76 سالگی به لقای معبود شتافت و در منزل مسکونیاش در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
*شهادت "زین الدین بن علی بن احمد" معروف به "شهید ثانی" فقیه نامور شیعه (965 ق)
زین الدین بن علی بن احمد معروف به شهید ثانی در سال 911 قمری دیده به جهان گشود. او پس از مدتی علاوه بر فقه شیعه، نسبت به فقه سایر مذاهب اسلامی نیز تبحر یافت. شهید ثانی به شهرهای مختلفی در شام، فلسطین، لبنان، مصر و آسیای صغیر سفر کرد و تشنگان علم و معرفت را مستفیض نمود. معاندین که تحمل این عالم فرزانه را نداشتند، طرح قتلش را ریخته و ناجوانمردانه او را در 54 سالگی به شهادت رساندند. از شهید ثانی آثار فراوان و متنوعی بر جای مانده است که "شرح لُمْعِه"، "غایةُالمُراد"، "مسالِکُ الافهام" و "روضُ الجنان" از جملهی آنهاست.
*ولادت عالم بزرگ محقق بحرانی (1075 ق)
رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی (13 جولای):
*پیروزی بزرگ ارتش ایران در دیشیا، و تصرف رومانی و مولدوا تا اوکراین (513 پیش از میلاد)
جولای سال 513 پیش از میلاد، و طبق محاسبات تقویمی مورخان اروپایی؛ 13 جولای ارتش ایران نیروهای کنفدراسیون گتائه Getae را در کنار دانوب جنوبی، منطقه داکیه Daci =Dacia (تلفظ انگلیسی: دیشیا = رومانی امروز) شکست داد و سراسر بالکان شرقی را ضمیمه قلمرو ایران ساخت.
[بالکان به معنای رشته کوه‌های جنگلی، منطقه‌ای است کوهستانی شبه جزیره شکل در جنوب شرقی اروپا، از دریای آدریاتیک تا دریای سیاه.]. به فرمان داریوش بزرگ، ارتش ایران به فرماندهی سپهبد بغابیش (بغابیشه) برای سرکوب سیتی‌ها از دریای مرمره گذشته و پای به اروپا نهاده بود. حاکمان محلی برای ایستادگی در برابر نیروهای ایران که مرکب از هشتاد هزار تن بودند کنفدراسیون «گتائه» را تشکیل داده بودند که پس از چند روز نبرد، 13 جولای شکست خوردند و رومانی و مولداوی (مولدوای امروز) تا اوکراین از آن ایران شد. داریوش این پیروزی، و دلیل لشکرکشی به اروپا را در کتیبه‌ای شرح داده و مناطق متصرفه را نام برده است.
هرودوت در کتاب چهارم و عمدتا در صفحه 93 این کتاب به شرح جنگ دِیشیا (داکیه) پرداخته و استرابو منطقه مفتوحه ایران در پیروزی داکیه را «دائویDaoi» نامیده است ـ منطقه‌ای که رومی‌ها آن را در جنگ‌های سال 101 تا 106 میلادی تصرف و سپس «رومانیا» خوانده شده است. مورخان اروپایی نبرد جولای 513 پیش از میلاد در داکیه را از بزرگترین رویدادهای دنیای باستان و نخستین پیشروی نظامی بزرگ و عمیق شرق (آسیا) در غرب (اروپا) بشمار آورده‌اند. داریوش بزرگ دو سال پیش از جنگ، در سال 515 پیش از میلاد کار ساختن تخت جمشید را آغاز کرده بود.
* روزی که تبریز برای دومین بار به دست عثمانی افتاد. (1534 م)
نیروهای سلطان سلیمان عثمانی درجریان لشکرکشی دوم این امپراتوری به ایران، 13 جولای 1534 شهر تبریز را تصرف کردند و سپس متوجه شروان، سلطانیه و حتی گیلان شدند. عثمانی‌ها با استفاده از درگیری داخلی شاه طهماسب صفوی، ضدیت سران ایلات تُرک تشکیل دهنده نیروی قزلباش با یکدیگر و دشواری‌هایی که با برادرانش داشت و نیز درگیری دولت صفویان با ازبکان در شمال شرق ایران، پای به ایران گذارده بودند. اختلاف سران ایلات با یکدیگر به حدی بود که شاه طهماسب نتوانست بیش از ده هزار (و به قولی هفت هزار) نیرو فراهم سازد که این شمار نیرو هم از صوفیان بودند. حال آنکه عثمانی‌ها با دویست هزار نظامی و سیصد توپ به ایران تعرض کرده بودند. این عملیات 20 سال پس از جنگ چالدران روی داد که ضمن آن لشکرکشی هم تبریز موقتا به دست عثمانی‌ها افتاده بود که در آن زمان اشغالگران بر اثر مقاومت مسلحانه مردم محل و حملات چریکی و مقاومت منفی به ستوه آمدند و طولی نکشید که بازگشتند. سلطان سلیمان ضمن تصرف مناطق غربی ایران، 31 دسامبر 1534 بغداد را که در قلمرو ایران بود متصرف شد. شاه طهماسب پس از افتادن تبریز به دست عثمانی‌ها، پایتخت را از آن شهر به قزوین منتقل ساخت.
علت شکست ایران در نبرد چالدران، نداشتن اسلحه نوین (توپ و تفنگ) بود. سران صفویه در آن زمان بکار بردن توپ و تفنگ و کشتن افراد (حتی دشمن) را از راه دور خلاف آیین جوانمردی می‌پنداشتند و با این تفکر شمشیر بلند هم حمل نمی‌کردند که بعدا و عمدتا از زمان شاه عباس این رسم به دور انداخته شد، ایران دارای یک ارتش ملی و این ارتش مجهز به اسلحه آتشین شد. سلطان سلیمان پسر سلطان سلیم بسال 1494 متولد و در سال 1566 درگذشت. وی که 21 سپتامبر 1520 بر جای پدر نشسته بود یک سال بعد از آغاز سلطنت، بلگراد را تصرف کرده بود. وی به خاطر ایجاد یک قوه قضایی تازه، دادگاه‌های متعدد و تدوین آیین دادرسی و کیفر، به سلیمان قانونی معروف شده است.
* زادروز تنها نویسنده سیاه که برنده جایزه نوبل شد. (1934 م)
سیزدهم جولای زادروز «اکیواند سویینکاAkinwande Wole Soyinka» داستان نگار نیجریایی است که در سال 1934 به دنیا آمد. وی تنها نویسنده از میان سیاهان آفریقا است که برنده جایزه ادبیات نوبل شده است. سویینکا که در عین حال از مبارزان حقوق بشر و آزادی‌های مدنی است و از دانشگاه «لیدز» انگلستان فارغ التحصیل شده، در دانشگاه‌های نیجریه و آمریکا «ادبیات تطبیقی» تدریس کرده است. سویینکا به خاطر مخالفت پیگیر با برادرکشی در بیافرا و تلاش برای برای برقراری صلح میان طرفین متخاصم، در سال 1967 به تصمیم دولت نظامی نیجریه بازداشت شد و 22 ماه در زندان بود. زندانی شدن او باعث اعتراض‌های جهانی و در نتیجه تغییرات وسیع در نظام حکومتی نیجریه شد. محصول این 22 ماه زندان، داستان است تحت عنوان «مردی که مرد». در نمایشنامه‌ها و داستان‌های این نویسنده، نتایج بد و زشتی‌های ستمگری و خودسری که بزعم او زاییده استبداد هستند منعکس است و در همه آنها از حقوق انسان‌ها و تساوی آنان در این حقوق دفاع شده است. در میان حاکمان فدراسیون نیجریه، «ثانی آباچا» بیش از دیگران مخالف سویینکا بود. دشمنی آباچا بود که این نویسنده را مجبور به جلای وطن کرد.
رویدادهای مهم 22 تیر در تقویم خورشیدی:
* شکست سپاه "محمدعلی شاه" به فرماندهی "کلنل لیاخوف" از مشروطه‌طلبان (1288 ش)
در پی اعمال مستبدانه محمدعلی شاه قاجار و سرکوب آزادی‌خواهان، تعدادی از مشروطه طلبان به فکر فتح تهران و سرنگونی شاه افتادند.از این رو به سمت پایتخت به راه افتادند و وارد شهر شدند. پس از آن که نیروهای محمدعلی شاه، در نبردهای مختلف از قوای مشروطه شکست خوردند، سرانجام درگیری نهایی در تهران روی داد و مشروطه‌طلبان به راحتی تهران را تسخیر کردند.
با ورود مشروطه‌طلبان و آزادی‌خواهان به تهران، محمدعلی شاه قاجار که خود را در برابر آنان ناتوان دید به سفارت روسیه پناهنده گردید. پس از آن، لیاخوف روسی فرمانده قزاقان نیز خود را به سپهدار اعظم، فاتح تهران تسلیم کرد و شمشیر خود را از کمر باز کرده، به عنوان تسلیم در مقابل وی بر زمین نهاد.
ساعت چهار بعدازظهر همان روز، جلسه مهمی شامل پانصد تن از نمایندگان مجلس، بزرگان پایتخت و آزادی‌خواهان معروف در بهارستان منعقد شد. این مجلس تاریخی که تحت عنوان مجلس عالی فوق العاده انعقاد یافت، محمدعلی شاه را که به سفارت روس پناه برده بود، از سلطنت عزل کرد و پسر دوازده ساله او، احمد میرزا ولیعهد را به سمت شاهنشاهی ایران اعلام کرد.
* تیرباران 14 تن از افسران ایران توسط قشون انگلیس (1297 ش)
* در قتل عام کاخ سلطنتی مراکش 286 نفر کشته و مجروح شدند. سپهبد حجت مشاور نظامی ایرانی پادشاه مراکش به شدت مجروح شد. (1350 ش)
* ضد حمله ایران علیه عراق موسوم به عملیات رمضان - کربلای 4 در بغداد (1361 ش)
هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد قرار بود در بغداد تشکیل شود و این کشور میزبان سران این جنبش در بغداد در اوایل دهه 1360 شمسی (1980 میلادی) باشد. در این میان عراق به شدت میکوشید با آماده کردن تاسیسات و تهیه زودرس پیشنویس بیانیه اجلاس، کشورهای عضو را در مقابل یک عمل انجام شده قرار داده، با یک وجهه بینالمللی موثر، عنوان متجاوز را از خود دور سازد. اما جمهوری اسلامی ایران با محل اجلاس مخالفت کرد و تلاشهای وسیعی را جهت عدم برگزاری اجلاس در بغداد به انجام رساند زیرا شخصی همانند صدام حسین را که به اصول عدم تعهد پایبند نبود، شایستگی ریاست جنبش را نداشت. در این میان امنیت بغداد به عنوان محل تشکیل اجلاس هفتم سران مورد بحث قرار گرفت تا اینکه با عملیات نظامی ایران علیه عراق موسوم به عملیات رمضان - کربلای 4 در 22 تیرماه 1361 شمسی برابر با 13 ژوئیه 1982 میلادی و بمبارانِ بغداد توسط تیزپروازان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، فشاهاری جدیدی بر بغداد وارد آمد و اعضای جنبش نسبت به امنیت پایتخت عراق مردد شدند. این فشار سرانجام بدین جا انجامید که سران عراق در مرداد آن سال، از میزبانی اجلاس سران انصراف داده و هند به عنوان میزبان جدید کنفرانس معرفی شد.
* رحلت فقیه جلیل و عالم بزرگوار، آیت‌اللَّه "سیدمحمد وحیدی شبستری" (1379 ش)
آیت اللَّه سید محمد وحیدی شبستری در سال 1295 شمسی (1335 قمری) در شهرستان شبستر در استان آذربایجان شرقی و در بیت علم و تقوا زاده شد. وی پس از پشت سر گذاشتن دروس مقدماتی و دوره سطح، در 18 سالگی راهی قم شد و همزمان با فراگیری سطوح عالیه، دروس فلسفه، کلام و عرفان را از حضرات آیات شیخ مهدی مازندرانی و میرزا محمدعلی شاه آبادی فرا گرفت. آیت‌اللَّه وحیدی پس از فراغت از سطوح، یکسره به درس خارج فقه و اصول آیت‌اللَّه سید محمدحجت کوه کمرهای حاضر شد و به مدت هشت سال از درس ایشان بهرههای فراوانی برد.
وی سپس بنا به دعوت مکرر مردم زادگاهش و دستور آیت‌اللَّه حجت به شبستر بازگشت و نزدیک به ده سال در آن سامان به خدمات بزرگ علمی و دینی پرداخت.
آیت‌اللَّه وحیدی در 37 سالگی به قم بازگشت و به تدریس خارج فقه و اصول و نیز شرکت در درس آیت‌اللَّه بروجردی مشغول شد. معظم له که از آیت‌اللَّه حجت و سید ابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد داشت، در نشر مذهب اهل بیت (ع) در استانهای آذربایجان غربی و کردستان، کوششِ بسیار مینمود و علاوه بر تاسیس مساجد و حسینیههای فراوان در این دو استان، مبلغان بسیاری به آن سامان میفرستاد. آیت‌اللَّه وحیدی با آغاز نهضت اسلامی، همگام با دیگر مراجع تقلید به سخنرانی و صدور اعلامیه و پیامهای متعدد پرداخت و نقش مثبتی ایفا نمود. از این فقیه فرزانه آثار متعددی بر جای مانده که حاشیه بر عروةُ الوثقی، حاکمیت پیرامون خاتمیت و رفع شبهات، پنجاه مجلس و شرح وسیلةُ النجاة، از آن جملهاند. سرانجام آن فقیه بزرگوار در 22 تیرماه 1379 شمسی برابر با دهم ربیع الثانی 1421 قمری در 84 سالگی دار فانی را وداع گفت و در مسجد بالاسر حضرت معصومه(س) مدفون شد.
*در گذشت حمید سمندریان ، کارگردان و استاد پیشکسوت تئاتر ایران (1391 ش)
حمید سمندریان در 9 اردیبهشت سال 1310 در تهران زاده شد. فعالیت تئاتریش را حین تحصیل در دورهٔ متوسطه آغاز کرد. او در کلاس‌های تئاتر و هنرپیشگی حسین خیرخواه، شباویز و نصرت کریمی شرکت کرده‌است که زیر نظر عبدالحسین نوشین اداره می‌شد. سمندریان همچنین ویلون می‌نواخت و از شاگردان محمود ذوالفنون، برادر بزرگتر جلال ذوالفنون بود. وی پس از اتمام دورهٔ دبیرستان به اروپا سفر کرد و در آلمان دورهٔ مهندسی شوفاژ سانترال را در دانشگاه صنعتی برلین گذراند اما بعد از آن به کنسرواتور عالی موسیقی و هنرهای نمایشی هامبورگ وارد شد. برخورد با تئاتر آن‌قدر برایش جذاب بود که مجالی برای موسیقی نمی‌گذاشت و به همین دلیل برای همیشه از موسیقی خداحافظی کرد. سمندریان طی شش سال به صورت آکادمیک تحت آموزش ادوارد مارکس که یکی از استادان برجستهٔ تئاتر بود اصول و مبانی کارگردانی و بازیگری را آموخت و همزمان در آلمان به صورت حرفه‌ای مشغول به کار شد. وی پس از پایان این دوره به دعوت ادارهٔ هنرهای نمایشی دراماتیک ادارهٔ کل هنرهای زیبای ایران به کشور برگشت و به‌سرعت نمایشنامهٔ دوزخ یا در بسته اثر ژان پل سارتر را در تالار نوبنیاد همین اداره به روی صحنه برد و فعالیت‌های خود را به شکل پیوسته در عرصهٔ تئاتر ادامه داد؛ همچنین با همکاری مهدی فروغ به تأسیس هنرستان آزاد هنرهای دراماتیک که وابسته به هنرهای زیبای کل کشور بود دست زد. پس از آن حمید سمندریان به دعوت مهندس هوشنگ، مهدی برکشلی و با همکاری مهدی نامدار دانشکدهٔ تئاتر دانشگاه تهران را بنیان گذاشتند و کار تدریس را بدون وقفه تا پایان عمر در دانشگاه‌های تهران و کلیهٔ دانشگاه‌های تئاتری ادامه داد.در سال 1373 به تأسیس کلاس‌های آزاد بازیگری و کارگردانی دست زد که هنرجویان بسیاری از آن‌جا دانش‌آموخته شدند و به عرصهٔ حرفه‌ای هنر وارد شدند.ایشان به دلیل بیماری سرطان کبد، صبح روز پنجشنبه 22 تیر ماه 1391 دارفانی را وداع گفت.
*رویدادهای مهم این روز در تقویم قمری (15 رمضان):
*ولادت سبط اکبر، امام حسن مجتبی(ع) (3 ق)
سید جوانان اهل بهشت، سبط اکبر، ریحانة الرسول حضرت امام حسن مجتبی(ع) در 15 رمضان سال سوم (و به روایتی سال دوم) هجری قمری در مدینه منوره به دنیا آمد.
کنیه آن حضرت، ابومحمد و القاب ایشان، تقی، زکی و السبط میباشد. امام حسن مجتبی(ع) پس از شهادت پدر بزرگوار خویش، مدتی امور خلافت مسلمانان را عهده دار گردید و مهیای جنگ با معاویة بن ابی سفیان شد.
اما آن حضرت در پی خیانت گروه زیادی از یاران و لشکریانِ خود، تن به صلح با معاویه داد و از آن پس خلافت را رها کرد. امام حسن مجتبی(ع) پس از مدتی از کوفه به مدینه بازگشت و به ارشاد، هدایت و امامت جامعهی اسلامی پرداخت.
* حرکت مسلم ابن عقیل(ع) از مکه به سوی کوفه (60 ق)
اعزام حضرت مسلم(ع) از سوی امام حسین(ع) به جانب کوفه پس از نامههای پیدر پی و دستهجمعی کوفیان به امام حسین(ع) و دعوت از آن حضرت جهت برپا نمودن حکومت اسلامی و مبارزه با یزید بن معاویه بود. مردم کوفه گرچه در ابتدا استقبال شایانی از مسلم بن عقیل(ع) به عمل آوردند ولیکن با تطمیع و تهدید حکومت عبیداللَّه بن زیاد، سرانجام نمایندهی امام را تنها گذاشته و پس از مدتی حضرت مسلم بن عقیل به دست ابنزیاد به شهادت رسید.
* ولادت "شیخ طوسی" دانشمند بزرگ اسلام و مؤسس حوزه علمیهی نجف (385 ق)
محمدبن حسن طوسی معروف به شیخ طوسی در 23 سالگی برای کسب علوم روز راهی بغداد شد و در حوزه درس شیخ مفید و سید مرتضی جای گرفت.پس از رحلت سید مرتضی در سال 436 قمری، شیخ طوسی پیشوای مذهب تشیُّع گردید و دوازده سال بعد از سید مرتضی، در بغداد زعامت شیعیان را برعهده گرفت.
حلقه درسی شیخ طوسی پذیرای صدها عالم فاضل شیعه و سنی بود و دانشوران بزرگی در حلقه درس او پرورش یافتند. آثار مکتوب شیخ طوسی، جزو مهم‌ترین و معتبرترین کتب شیعه میباشند که کتب "تهذیب" و "استبصارِ" ایشان از ارکان حدیث شیعه هستند. شیخ طوسی را تدوین کننده اساسنامه مکتب تشیع در فرهنگ و تمدن اسلامی میشناسند. شیخ طوسی در اواسط قرن پنجم هجری، حوزه عظیم نجف اشرف را بنیان نهاد و اولین دانشگاه شیعه را تاسیس کرد.
سرانجام این عالم نامدار پس از عمری تلاش و خدمت، در محرم سال 460 قمری در 76 سالگی به لقای معبود شتافت و در منزل مسکونیاش در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
*شهادت "زین الدین بن علی بن احمد" معروف به "شهید ثانی" فقیه نامور شیعه (965 ق)
زین الدین بن علی بن احمد معروف به شهید ثانی در سال 911 قمری دیده به جهان گشود. او پس از مدتی علاوه بر فقه شیعه، نسبت به فقه سایر مذاهب اسلامی نیز تبحر یافت. شهید ثانی به شهرهای مختلفی در شام، فلسطین، لبنان، مصر و آسیای صغیر سفر کرد و تشنگان علم و معرفت را مستفیض نمود. معاندین که تحمل این عالم فرزانه را نداشتند، طرح قتلش را ریخته و ناجوانمردانه او را در 54 سالگی به شهادت رساندند. از شهید ثانی آثار فراوان و متنوعی بر جای مانده است که "شرح لُمْعِه"، "غایةُالمُراد"، "مسالِکُ الافهام" و "روضُ الجنان" از جملهی آنهاست.
*ولادت عالم بزرگ محقق بحرانی (1075 ق)
رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی (13 جولای):
*پیروزی بزرگ ارتش ایران در دیشیا، و تصرف رومانی و مولدوا تا اوکراین (513 پیش از میلاد)
جولای سال 513 پیش از میلاد، و طبق محاسبات تقویمی مورخان اروپایی؛ 13 جولای ارتش ایران نیروهای کنفدراسیون گتائه Getae را در کنار دانوب جنوبی، منطقه داکیه Daci =Dacia (تلفظ انگلیسی: دیشیا = رومانی امروز) شکست داد و سراسر بالکان شرقی را ضمیمه قلمرو ایران ساخت.
[بالکان به معنای رشته کوه‌های جنگلی، منطقه‌ای است کوهستانی شبه جزیره شکل در جنوب شرقی اروپا، از دریای آدریاتیک تا دریای سیاه.]. به فرمان داریوش بزرگ، ارتش ایران به فرماندهی سپهبد بغابیش (بغابیشه) برای سرکوب سیتی‌ها از دریای مرمره گذشته و پای به اروپا نهاده بود. حاکمان محلی برای ایستادگی در برابر نیروهای ایران که مرکب از هشتاد هزار تن بودند کنفدراسیون «گتائه» را تشکیل داده بودند که پس از چند روز نبرد، 13 جولای شکست خوردند و رومانی و مولداوی (مولدوای امروز) تا اوکراین از آن ایران شد. داریوش این پیروزی، و دلیل لشکرکشی به اروپا را در کتیبه‌ای شرح داده و مناطق متصرفه را نام برده است.
هرودوت در کتاب چهارم و عمدتا در صفحه 93 این کتاب به شرح جنگ دِیشیا (داکیه) پرداخته و استرابو منطقه مفتوحه ایران در پیروزی داکیه را «دائویDaoi» نامیده است ـ منطقه‌ای که رومی‌ها آن را در جنگ‌های سال 101 تا 106 میلادی تصرف و سپس «رومانیا» خوانده شده است. مورخان اروپایی نبرد جولای 513 پیش از میلاد در داکیه را از بزرگترین رویدادهای دنیای باستان و نخستین پیشروی نظامی بزرگ و عمیق شرق (آسیا) در غرب (اروپا) بشمار آورده‌اند. داریوش بزرگ دو سال پیش از جنگ، در سال 515 پیش از میلاد کار ساختن تخت جمشید را آغاز کرده بود.
* روزی که تبریز برای دومین بار به دست عثمانی افتاد. (1534 م)
نیروهای سلطان سلیمان عثمانی درجریان لشکرکشی دوم این امپراتوری به ایران، 13 جولای 1534 شهر تبریز را تصرف کردند و سپس متوجه شروان، سلطانیه و حتی گیلان شدند. عثمانی‌ها با استفاده از درگیری داخلی شاه طهماسب صفوی، ضدیت سران ایلات تُرک تشکیل دهنده نیروی قزلباش با یکدیگر و دشواری‌هایی که با برادرانش داشت و نیز درگیری دولت صفویان با ازبکان در شمال شرق ایران، پای به ایران گذارده بودند. اختلاف سران ایلات با یکدیگر به حدی بود که شاه طهماسب نتوانست بیش از ده هزار (و به قولی هفت هزار) نیرو فراهم سازد که این شمار نیرو هم از صوفیان بودند. حال آنکه عثمانی‌ها با دویست هزار نظامی و سیصد توپ به ایران تعرض کرده بودند. این عملیات 20 سال پس از جنگ چالدران روی داد که ضمن آن لشکرکشی هم تبریز موقتا به دست عثمانی‌ها افتاده بود که در آن زمان اشغالگران بر اثر مقاومت مسلحانه مردم محل و حملات چریکی و مقاومت منفی به ستوه آمدند و طولی نکشید که بازگشتند. سلطان سلیمان ضمن تصرف مناطق غربی ایران، 31 دسامبر 1534 بغداد را که در قلمرو ایران بود متصرف شد. شاه طهماسب پس از افتادن تبریز به دست عثمانی‌ها، پایتخت را از آن شهر به قزوین منتقل ساخت.
علت شکست ایران در نبرد چالدران، نداشتن اسلحه نوین (توپ و تفنگ) بود. سران صفویه در آن زمان بکار بردن توپ و تفنگ و کشتن افراد (حتی دشمن) را از راه دور خلاف آیین جوانمردی می‌پنداشتند و با این تفکر شمشیر بلند هم حمل نمی‌کردند که بعدا و عمدتا از زمان شاه عباس این رسم به دور انداخته شد، ایران دارای یک ارتش ملی و این ارتش مجهز به اسلحه آتشین شد. سلطان سلیمان پسر سلطان سلیم بسال 1494 متولد و در سال 1566 درگذشت. وی که 21 سپتامبر 1520 بر جای پدر نشسته بود یک سال بعد از آغاز سلطنت، بلگراد را تصرف کرده بود. وی به خاطر ایجاد یک قوه قضایی تازه، دادگاه‌های متعدد و تدوین آیین دادرسی و کیفر، به سلیمان قانونی معروف شده است.
* زادروز تنها نویسنده سیاه که برنده جایزه نوبل شد. (1934 م)
سیزدهم جولای زادروز «اکیواند سویینکاAkinwande Wole Soyinka» داستان نگار نیجریایی است که در سال 1934 به دنیا آمد. وی تنها نویسنده از میان سیاهان آفریقا است که برنده جایزه ادبیات نوبل شده است. سویینکا که در عین حال از مبارزان حقوق بشر و آزادی‌های مدنی است و از دانشگاه «لیدز» انگلستان فارغ التحصیل شده، در دانشگاه‌های نیجریه و آمریکا «ادبیات تطبیقی» تدریس کرده است. سویینکا به خاطر مخالفت پیگیر با برادرکشی در بیافرا و تلاش برای برای برقراری صلح میان طرفین متخاصم، در سال 1967 به تصمیم دولت نظامی نیجریه بازداشت شد و 22 ماه در زندان بود. زندانی شدن او باعث اعتراض‌های جهانی و در نتیجه تغییرات وسیع در نظام حکومتی نیجریه شد. محصول این 22 ماه زندان، داستان است تحت عنوان «مردی که مرد». در نمایشنامه‌ها و داستان‌های این نویسنده، نتایج بد و زشتی‌های ستمگری و خودسری که بزعم او زاییده استبداد هستند منعکس است و در همه آنها از حقوق انسان‌ها و تساوی آنان در این حقوق دفاع شده است. در میان حاکمان فدراسیون نیجریه، «ثانی آباچا» بیش از دیگران مخالف سویینکا بود. دشمنی آباچا بود که این نویسنده را مجبور به جلای وطن کرد.