گروه اقتصادی صراط - چند سالی است که صنعت هوایی ایران را با هواپیماهای فرسوده و از رده خارج می شناسند. مدت هاست که مردم ایران برای سوار شدن به هواپیما برای انجام پروازهای داخلی، تنها امیدشان آیات‌الکرسی و نذر و نیاز است تا به سلامت به مقصد برسند چرا که هنوز خاطره توپولوف های مرگ آور و بوئینگ ها و فوکرهای تاریخ گذشته از یادها نرفته است.
به گزارش گروه اقتصادی صراط، این وضعیت اما با تحریم هوایی ایران بدتر و جدی تر شد تا جایی که بسیاری از هواپیماهای ناوگان هوایی به دلیل عدم وجود تجهیزات برای تعمیر، خانه نشین شدند.
در واقع می توان گفت در حالی که سفرهای هوایی همواره یکی از سریع‌ترین و راحت‌ترین راه‌های حمل و نقل به شمار می‌روند اما این نوع سفر در ایران با بالا رفتن عمر ناوگان هوایی به یکی از پر استرس‌ترین راه‌های حمل و نقل تبدیل شده چراکه عمر ناوگان هوایی کشور به 22 سال رسیده و این در عرف بین‌الملل یعنی فاجعه.
به این ترتیب است که می توان گفت، خبر لغو تحریم هوایی و ورود قطعات هواپیما به ایران از جمله مسائلی است که در تعاملات ژنو برخی فعالان اقتصادی بالاخص صنعت حمل و نقل را خشنود کرد اما بعد از گذشت چندین ماه و در حالی که در توافق پرحرف و حدیث ژنو رسما در قبال دادن امتیازهایی نقدی چون "تعلیق غنی سازی 20 درصد"، "از بین بردن مواد خام 20 درصد" ، "توقف پروژه آب سنگین اراک"، "توقف پیشرفت و ساخت و ساز جدید در فردو و نطنز" و ... توسط ایران انجام شده است، غرب هم صدور مجوز تامین و نصب قطعات یدکی برای ایمنی پرواز هواپیماهای غیرنظامی ایرانی و خدمات مرتبط و صدور مجوز بازرسی های مربوط به ایمنی و تعمیرات در ایران و همچنین خدمات مرتبط را تعهد کرده است.
اما با گذشت چندین ماه از این توافق و در حالی که مذاکرات به 4 ماه آینده موکول شده و این به معنای تمدید توافق ژنو است هنوز هم خبری از ورود قطعات هواپیما به ایران نیست و این در حالی است که اواخر سال گذشته رئیس سازمان هواپیمایی کشوری به رسانه‌ها گفته بود تا دو هفته دیگر قطعات هواپیما وارد ایران می‌شود. اما این اتفاق رخ نداده است! و ضد و نقیض ها در این خصوص ادامه دارد.
اوایل تیر ماه بود که رئيس سازمان هواپيمايي كشوري از ورود نخستين قطعات هواپيما به كشور خبر داد و گفت: از اين پس هر ماه تعدادي هواپيماي جديد به ناوگان كشور اضافه مي‌شود.
عليرضا جهانگيريان افزود: نخستين محموله از قطعات هواپيمايي وارد كشور شد و موتورهاي تعمير شده هواپيما هفته آينده وارد كشور مي‌شود و هواپيماهاي جديد در حال خريد و ورود به كشور است و هر ماه يك تعدادي از هواپيماها به ناوگان هوايي كشور اضافه مي‌شود.
جهانگيريان ادامه داد: از ابتداي سال تاكنون 6 فروند هواپيماي جديد به ناوگان هوايي ايران اضافه شده است. که البته هنوز معلوم نیست این هواپیما ها کجا هستند و در کجا به کار گرفته شده اند.
این سخنان اما در حالی بود که بر اساس اخبار رسیده وزارت خزانه داری آمریکا سه ماه پس از تواقنامه ژنو مجوز صادرات قطعه های هواپیما به ایران را برای شرکت های بوئنیگ و جنرال الکتریک صادر کرده بود اما خبری از هواپیمای تازه نبود.
نکته قابل تامل اینجا بود که وزارت خزانه داری آمریکا تنها اجازه تعمیر و جایگزینی قطعات فرسوده را به این دو شرکت داده بود تا جایی که سخنگوی شرکت بوئینگ در این باره گفت که اجازه وزارت خزانه داری آمریکا تنها برای اجزایی صادر شده که پروازی امن را برای بوئینگ های قدیمی فروخته شده به ایران، ضمانت می کند و آنها مجاز به فروش هواپیماهای جدید به ایران نیستند.
از سوی دیگر، عباس عراقچی عضو ارشد مذاکره کننده گان ایران درباره این امتیاز غربی ها گفته بود: قطعات یدکی هواپیما شامل تأمین و تعمیر در داخل خاک ایران انجام می‌شود و توسط غرب به آنها مدرک داده می‌شود که قبلاً این کار در خارج انجام می‌شد.
این در حالی بود که چندی پس از عراقچی، حمید بعیدی نژاد رئیس دبیرخانه توافقنامه ژنو اعلام کرد "مجوزهای لازم برای امکان تعمیر موتور هواپیماها فراهم شده است و بزودی این موتورها به مراکز اصلی تعمیراتی در اروپا ارسال خواهد شد" تا بالاخره معلوم نشود هواپیماها در داخل ایران تعمیر می شوند با به اروپا ارسال می شوند!
با این تفاسیر معلوم نیست چرا وزارت خارجه عهدشکنی های غرب را پیگیری نمی کند و چرا هیچ نهادی برای پیگیری قضایی خسارت وارده به ایران در اثر عدم اجرای تعهدات طرف غربی پیش بینی نشده است که به وضوح کم کاری و احمال وزارت خارجه را می رساند.
آنچه مسلم است، صنعت هوایی ایران در چند سال اخیر با جدی شدن تحریم ها خسارات زیادی دیده است و عدم اجرایی شدن تعهدات غرب بر این خسارات دامن می زند و این در حالی است که ایران امتیازات مهمی به غربی ها داده است تا جایی که محمدرضا خوش‌نویسان معاون شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در این خصوص گفته: بزرگترین چالش شرکت‌های هواپیمایی، واردات هواپیما و قطعات آن است. از سوی دیگر در صنعت هوایی از تکنولوژی روز محروم هستیم.
وی با تاکید بر اینکه صنعت هوایی بیش از سایر صنایع از موضوع تحریم تاثیر پذیرفته است، ادامه داده: با توجه به اینکه در این صنعت از تکنولوژی و فن‌آوری‌های روز محروم هستیم قدرت رقابتمان از شرکت‌های هواپیمایی خارجی کمتر است.
باید از وزارت خارجه و محمد جواد ظریف پرسید، چگونه امتیازهای نقدی که ایران به غرب داده همچنان به صورت قطعات نسیه ای مانده که هنوز در راهند و به ایران نمی رسند؟
به گزارش گروه اقتصادی صراط، این وضعیت اما با تحریم هوایی ایران بدتر و جدی تر شد تا جایی که بسیاری از هواپیماهای ناوگان هوایی به دلیل عدم وجود تجهیزات برای تعمیر، خانه نشین شدند.
در واقع می توان گفت در حالی که سفرهای هوایی همواره یکی از سریع‌ترین و راحت‌ترین راه‌های حمل و نقل به شمار می‌روند اما این نوع سفر در ایران با بالا رفتن عمر ناوگان هوایی به یکی از پر استرس‌ترین راه‌های حمل و نقل تبدیل شده چراکه عمر ناوگان هوایی کشور به 22 سال رسیده و این در عرف بین‌الملل یعنی فاجعه.
به این ترتیب است که می توان گفت، خبر لغو تحریم هوایی و ورود قطعات هواپیما به ایران از جمله مسائلی است که در تعاملات ژنو برخی فعالان اقتصادی بالاخص صنعت حمل و نقل را خشنود کرد اما بعد از گذشت چندین ماه و در حالی که در توافق پرحرف و حدیث ژنو رسما در قبال دادن امتیازهایی نقدی چون "تعلیق غنی سازی 20 درصد"، "از بین بردن مواد خام 20 درصد" ، "توقف پروژه آب سنگین اراک"، "توقف پیشرفت و ساخت و ساز جدید در فردو و نطنز" و ... توسط ایران انجام شده است، غرب هم صدور مجوز تامین و نصب قطعات یدکی برای ایمنی پرواز هواپیماهای غیرنظامی ایرانی و خدمات مرتبط و صدور مجوز بازرسی های مربوط به ایمنی و تعمیرات در ایران و همچنین خدمات مرتبط را تعهد کرده است.
اما با گذشت چندین ماه از این توافق و در حالی که مذاکرات به 4 ماه آینده موکول شده و این به معنای تمدید توافق ژنو است هنوز هم خبری از ورود قطعات هواپیما به ایران نیست و این در حالی است که اواخر سال گذشته رئیس سازمان هواپیمایی کشوری به رسانه‌ها گفته بود تا دو هفته دیگر قطعات هواپیما وارد ایران می‌شود. اما این اتفاق رخ نداده است! و ضد و نقیض ها در این خصوص ادامه دارد.
اوایل تیر ماه بود که رئيس سازمان هواپيمايي كشوري از ورود نخستين قطعات هواپيما به كشور خبر داد و گفت: از اين پس هر ماه تعدادي هواپيماي جديد به ناوگان كشور اضافه مي‌شود.
عليرضا جهانگيريان افزود: نخستين محموله از قطعات هواپيمايي وارد كشور شد و موتورهاي تعمير شده هواپيما هفته آينده وارد كشور مي‌شود و هواپيماهاي جديد در حال خريد و ورود به كشور است و هر ماه يك تعدادي از هواپيماها به ناوگان هوايي كشور اضافه مي‌شود.
جهانگيريان ادامه داد: از ابتداي سال تاكنون 6 فروند هواپيماي جديد به ناوگان هوايي ايران اضافه شده است. که البته هنوز معلوم نیست این هواپیما ها کجا هستند و در کجا به کار گرفته شده اند.
این سخنان اما در حالی بود که بر اساس اخبار رسیده وزارت خزانه داری آمریکا سه ماه پس از تواقنامه ژنو مجوز صادرات قطعه های هواپیما به ایران را برای شرکت های بوئنیگ و جنرال الکتریک صادر کرده بود اما خبری از هواپیمای تازه نبود.
نکته قابل تامل اینجا بود که وزارت خزانه داری آمریکا تنها اجازه تعمیر و جایگزینی قطعات فرسوده را به این دو شرکت داده بود تا جایی که سخنگوی شرکت بوئینگ در این باره گفت که اجازه وزارت خزانه داری آمریکا تنها برای اجزایی صادر شده که پروازی امن را برای بوئینگ های قدیمی فروخته شده به ایران، ضمانت می کند و آنها مجاز به فروش هواپیماهای جدید به ایران نیستند.
از سوی دیگر، عباس عراقچی عضو ارشد مذاکره کننده گان ایران درباره این امتیاز غربی ها گفته بود: قطعات یدکی هواپیما شامل تأمین و تعمیر در داخل خاک ایران انجام می‌شود و توسط غرب به آنها مدرک داده می‌شود که قبلاً این کار در خارج انجام می‌شد.
این در حالی بود که چندی پس از عراقچی، حمید بعیدی نژاد رئیس دبیرخانه توافقنامه ژنو اعلام کرد "مجوزهای لازم برای امکان تعمیر موتور هواپیماها فراهم شده است و بزودی این موتورها به مراکز اصلی تعمیراتی در اروپا ارسال خواهد شد" تا بالاخره معلوم نشود هواپیماها در داخل ایران تعمیر می شوند با به اروپا ارسال می شوند!
با این تفاسیر معلوم نیست چرا وزارت خارجه عهدشکنی های غرب را پیگیری نمی کند و چرا هیچ نهادی برای پیگیری قضایی خسارت وارده به ایران در اثر عدم اجرای تعهدات طرف غربی پیش بینی نشده است که به وضوح کم کاری و احمال وزارت خارجه را می رساند.
آنچه مسلم است، صنعت هوایی ایران در چند سال اخیر با جدی شدن تحریم ها خسارات زیادی دیده است و عدم اجرایی شدن تعهدات غرب بر این خسارات دامن می زند و این در حالی است که ایران امتیازات مهمی به غربی ها داده است تا جایی که محمدرضا خوش‌نویسان معاون شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در این خصوص گفته: بزرگترین چالش شرکت‌های هواپیمایی، واردات هواپیما و قطعات آن است. از سوی دیگر در صنعت هوایی از تکنولوژی روز محروم هستیم.
وی با تاکید بر اینکه صنعت هوایی بیش از سایر صنایع از موضوع تحریم تاثیر پذیرفته است، ادامه داده: با توجه به اینکه در این صنعت از تکنولوژی و فن‌آوری‌های روز محروم هستیم قدرت رقابتمان از شرکت‌های هواپیمایی خارجی کمتر است.
باید از وزارت خارجه و محمد جواد ظریف پرسید، چگونه امتیازهای نقدی که ایران به غرب داده همچنان به صورت قطعات نسیه ای مانده که هنوز در راهند و به ایران نمی رسند؟