۰۱ آذر ۱۳۹۴ - ۲۱:۵۴

از قطام تا مختار

10 نقش ماندگار كه توسط داود میرباقری خلق شده
کد خبر : ۲۷۰۰۹۴
نویسنده masoud
صراط: داود میر باقری تبحر خاصی در خلق شخصیت های بیادماندنی دارد؛ حالا این شخصیت می خواهد ما به ازای واقعی داشته باشد یا محصول تخیل خودش باشد.

او حتی قهرمان های تاریخی را از فیلتر ذهنی خود عبور می دهد و شخصیتی متفاوت از آن چه در ذهن ها نقش بسته به بیننده عرضه می كند. ابایی هم ندارد كه مثلا بگوید مختار خودش را ساخته و قرائت خود را از شخصیت های تاریخی ارائه كرده. اصلا یكی از ویژگی های آثار میرباقری آشنا زدایی از آن چه سال ها پس ذهن مردم انباشت شده است. او حتی كریه ترین شخصیت ها را در پوششی از ملاحت قرار می دهد تا كراهت آن مخاطب را پس نزند. از طریق این شگرد است كه می تواند درون شخصیت های منفور را به باور مخاطب بشناند و از آن سو كاراكترهایی كه خلق می كند از منظر دراماتیكی خواستنی و ماندگار لقب گیرند. این ویژگی به شكلی دیگر در «دندون طلا» هم که این روزها در شبکه نمایش خانگی توزیع شده به چشم می خورد. شخصیت هایی كه روزی روی صحنه تئاتر بودند با اندكی تبدیل و تحول ، در نسخه سریال توانسته اند جای خود را میان گستره ای از مخاطبان باز كنند. در ادامه 10 نقش ماندگار آثار داود میرباقری را مرور می کنیم. شخصیت های «دندون طلا» در این فهرست قرار نگرفته اند.

قطام/ سریال امام علی (ع)

بازیگر: ویشکا آسایش
اوایل دهه هفتاد و در فضای محدود تلویزیون، به تصویر کشیدن یک زن اغواگر که به زیبایی شهره شهر است و با یک اشاره می‌تواند مردان را عاشق و شیدا کند به خودی خود جذاب بود. چه برسد به اینکه آن شخص، قطام باشد و کسی که دل در گرو او می‌بندد، ابن ملجم مرادی. ویشکا آسایش با گریم جذاب، تغییر لحن صدا و نگاه نافذی که به آن رسیده بود، خیلی خوب توانست این تصویر را به نمایش بگذارد. هنوز هم که هنوز است مردم تصویر بند آمدن زبان ابن ملجم با دیدن چشمان قطام سر جانماز از یادشان نرفته.


مالك اشتر/ سریال امام علی (ع) 

بازیگر: داریوش ارجمند
داود میرباقری خیلی باهوش بود كه تمام تلاشش را در سریال امام علی (ع) بر بازنمایی تصویری دقیق از مالك معطوف كرد تا از قِبل آن امام اول شیعیان معرفی شود. مالك نه قهرمانی اسطوره ای بود و نه از جنس قهرمان های تخیلی. اگر این شخصیت اندكی دچار افراط و تفریط می شد هرگز تصویرش در ذهن چند نسل باقی نمی ماند. گریم و دوبله مالك، تصویری سمپات از او در ذهن ها حك كرده كه تصور خلق مالكی دیگر در سینما و تلویزیون بعید و كاری بسیار مشكل شده. وزن حضور مالك در سریال به قدری بالا بود كه همزمان با ورود به صحنه ، همه نگاه ها را به خود معطوف می كرد و این یعنی توجه كارگردان به اثرگذاری شخصیت بزرگ تاریخی در سریال. 


ولید/ سریال امام علی (ع)

بازیگر: محمدرضا شریفی نیا
در همان یکی دو قسمت اول، آنقدر اثرگذار بود که در ذهن مخاطبان نشست. هیچ کس فکرش را هم نمی‌کرد که یک ولنگارِ دائم‌الخمر که مدام در حال بذله گویی و تمسخر است و می‌بایست مورد نفرت قرار بگیرد تا این حد محبوبیت پیدا کند. مخاطبان تلویزیون هنوز هم سكانس نماز صبح چهار ركعتی او را كه با حالت مستی در مسجد كوفه خواند و با اعتراض روبه‌رو شد به یاد دارند. درست است که ولید در ادامه سریال نقش‌اش به مراتب کمتر می‌شود اما هنوز هم وقتی اسم این سریال می‌آید محال است تصویر ولید به همراهش نباشد.


هامون/ سریال: گرگ ها

بازیگر: بهرام شاه محمدلو
یکی از به یادماندنی ترین کاراکترهای سریال گرگ ها را بهرام شاه محمد لو بازی کرد. کاراکتری که خیلی سریال را با نام او به یاد می آوردند و شمایلش با آن سر طاس و کلاهش آشناترین تصویری بود از «گرگ ها» در ذهن به یاد می آید. میرباقری شاکله کاراکتر او را بر مبنای خصوصیات «بهلول» بنا نهاده بود. کسی که با آن حال و هوای خل خلی و شیدا وارش، حرفش را به همه می زد و هیچ کس نبود که از گزند نیش هایش در امان بماند.


اسی دربدر/ فیلم آدم برفی

بازیگر: داریوش ارجمند
اسی دربدر در نگاه اول یک نقش کاملا کلیشه‌ای بود که شاید پیش از آن بارها در فیلمهای فارسی نمونه‌اش را می‌شد پیدا کرد اما ارجمند همین کلیشه را آنقدر بدیع اجرا کرد که در ذهن همه ماند. یک لات قدیمی که با تفکرات زندگی در کوچه و پس کوچه‌های تهران سالیان سال است در ترکیه روزگار می‌گذراند. شکل و شمایلش تغییر کرده و هیچ نشانی از لاتهای قدیمی ندارد اما با مرامی و قوانین خاص خودش را هیچ وقت از یاد نبرده. این نقش آنقدر مورد توجه قرار گرفت که خود ارجمند آن را بارها در سریالها و فیلمهای مختلف تکرار کرد.


عباس/ فیلم آدم برفی

بازیگر: اکبر عبدی
زیاد نیازی نیست دنبال جذابیت‌هایش بگردیم. همین که بگوییم آدم برفی، جذابیت نقش عباس مشخص می‌شود. مردی که برای رفتن از ترکیه به آمریکا مجبور است به شکل و شمایل زنان تغییر قیافه دهد. این اولین باری بود که عبدی نقش یک زن را بازی می‌کرد؛ آنهم نه پیرزن یا زن میانسال. او در قالب زنی جوان، خوش قیافه و جذاب فرو رفت که لباسهای رنگی می‌پوشد و آرایش غلیظ صورتش پاک نمی‌شد. میرباقری با اینکه می دانست تغییر چهره عبدی، قطعا سر و صدا می‌کند اما به راحتی از کنار آن نگذشت. درواقع بیشتر از اینکه چهره رویا برای مردم جذاب باشد جزئیات رفتاری او مورد توجه قرار گرفت. 


شوذب/سریال معصومیت از دست رفته

بازیگر: امین تارخ
امین تارخ تا الان چند کاراکتر تاریخی از جمله «شیخ حسن جوری» و « بوعلی سینا» را بازی کرده، اما شاید بهترین بازی او در قالب یک شخصیت تاریخی همین «شوذب» معصومیت از دست رفته باشد. او برخلاف دو کاراکتر قبلی که تارخ آن را بازی کرده ماهیت واقعی ندارد و شخصیتی است که میرباقری خلقش کرده. یک عرب عاشق پیشه که با نگاهی دین و دنیا خود را می بازد چه آن زمان که دل در گرو ماریای نصرانی می سپارد و چه زمانی که دلش به عشق حمیرا می لغزد و به همه زندگی اش پشت پا می زند و هم زمان دین و دنیا را با هم به باد می دهد.


رعنا/  سریال رعنا

بازیگر: گلچهره سجادیه
نه فقط كاراكتر رعنا كه كل سریال «رعنا» در زمان پخش اتفاقی ویژه محسوب می شد. آن سال ها پرداختن به عشق در تلویزیون تابو بود چه برسد به این كه زنی بخواهد عشقش را به مردی عملی كند. میرباقری با تمهید فلش بك و بردن داستانش بر بستر حوادث پیش از انقلاب این ممیزی را دور زد و خیلی از نگاه ها را به سمت خود جلب كرد. این وسط بازی خانم سجادیه در نقش جوانی و پیری رعنا و نوع روایت او از آن چه بر سرش گذشته هم اوج هنرنمایی خودش بود و هم نخسین كاراكترهای تصویری میرباقری را ثبت می كرد. نگاه و بیان معصوم رعنا هرگز به سانتیمانتالیسم نیفتاد و همچنان از آن به عنوان عاشقانه ای قدرتمند یاد می شود.


 ابن زیاد/ سریال مختارنامه 

بازیگر: فرهاد اصلانی
اصولا بازی در نقش های تاریخی امری سهل و ممتنع است بویژه آن كه پیش از آن نمونه ای از این نقش توسط كارگردان خلق شده باشد. داود میرباقری یك بار ابن زیاد را در سریال «معصومیت از دست رفته» تصویر كرده بود؛ با بازی داریوش فرهنگ. این بار او دنبال تصویری تازه از او می گشت و نقش عبیدالله بن زیاد را به فرهاد اصلانی سپرد. میرباقری برای نقش، سعی كرد در عین نشان دادن خباثت او، نوعی شوخ و شنگی به ابن زیاد بدهد. برای همین این شخصیت منفور بیش از پیش به باور مخاطب نشست و حالات روحی او بخوبی مورد قبول واقع شد.


مختار/ سریال مختارنامه

بازیگر: فریبرز عرب نیا
یكی از ماندگارترین نقش هایی است كه داود میرباقری خلق كرده. تا پیش از این مختار فقط یك نام بود اما حالا نام مختار دنیایی از معنا و مفهوم به همراه دارد. آن چه مختار را بیادماندنی كرده، قرائت میرباقری از چگونگی ارائه این شخصیت است. می دانیم كه اطلاعات درباره او كامل نیست و حتی جاهایی بر خلاف چیزهایی است كه شنیده ایم. میرباقری مختار خودش را ساخت و مظلومیت امام شیعیان را از نگاه او به تصویر كشید. در خلال آن به شخصیت های مهم تاریخی دیگر هم ورود كرد و سریالی مانا ساخت .

منبع: هفت صبح