استاد دروس خارج فقه حوزه علمیه قم، با اشاره به تفاسیر شیعه و سنی از آیه مربوط به توبه آدم، مبنای قسم دادن خداوند به پیامبر اکرم ص و ائمه علیهم السلام را توضیح داد.
به گزارش خبرآنلاین حجت الاسلام والمسلمین سروش محلاتی در سلسله نشست‌های دین و عدالت در شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان، با اشاره به دعای حضرت آدم برای طلب بخشش از خداوند و آیات دیگر خدا درباره بخشش او گفت: از این آیات دو نکته استفاده می شود: یکی این که حضرت آدم اذعان به ظلم به خود کرده و طلب مغفرت دارد و دوم این که خداوند مطالب و کلماتی را در اختیار او قرار داد و زمینه ساز بخشش او شد.
وی با بیان این که اذعان به گناه در نزد هیچ کس حتی اولیای خدا درست نیست، بر لزوم اعتراف به گناه نزد خداوند تاکید کرد و پرسید: اما خدا که گناهان ما را می داند. چه فایده و تاثیری دارد؟
سروش محلاتی در پاسخ به این سوال توضیح داد: یک فرد جبار و متکبر از افراد می خواهد پیش او اعتراف به گناه کنند تا دیگران را تحقیر کند و این رفتاری غیر اخلاقی است. نوع دوم اعتراف، کار شخص بیمار پیش پزشک است که باید گزارشی از وضع خود به پزشک بدهد و حتی اگر مشکل اخلاقی یا اعتیاد دارد، باید بگوید تا پزشک از وضع او مطلع شود. این دو نمونه هیچ کدام شایسته خدا نیست، چون از او چیزی مخفی نمی ماند.
وی ادامه داد: نوع سوم آن است که لطف و رحمتی نصیب افرادی می شود که خوی استکبار را کنار می‌گذارند و با اعتراف به گناه و تضرع، انکساری پیدا می کنند و ظرفیت بیشتری برای کسب رحمت خدا پیدا می کنند. هر که خود را بیشتر پایین بیاورد، ظرفیت بیشتری برای جلب رحمت الهی پیدا می کند.
رحمت از آن سو هیچ محدودیتی ندارد، اما ما محدودیت داریم و باید ظرف بزرگتری ببریم برای جذب رحمت.
سروش محلاتی با اشاره به آیه «فتلقی آدم من ربه کلمات فتاب علیه» این پرسش را مطرح کرد که کلماتی که آدم از خدا یاد گرفت چه بود که زمینه پذیرش توبه آدم شد؟
این استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: در این زمینه روایاتی هست که آدم خدا را به پیامبر خاتم و اهل بیتش قسم داد. این شاید برای افرادی تعجب آور باشد. پیغمبر اکرم ص که هنوز خلق نشده است. آدم اصلا چطور این نام را دریافت کرد و شناخت؟ آیا اینها غلو است یا می‌تواند امور معقولی باشد؟
وی گفت: من اول روایت اهل سنت را می‌گویم و بعد روایت شیعه را؛ مخصوصا چون امشب شب قرآن به سر گرفتن و توسل و بردن اسامی ائمه است و گاهی سوالاتی در ذهن افراد در این باره پیدا می شود که آیا عمل درستی است یا نه؟ حقیقت موضوع چیست؟
به گفته حجت‌الاسلام محلاتی، سیوطی، یکی از مفسرین بزرگ اهل سنت در تفسیر درالمنثور از عمربن خطاب از پیغمبر اکرم ص نقل می‌کند که وقتی آدم از شجره ممنوعه خورد و متوجه اشتباهش شد، سرش را به آسمان بلند کرد و گفت خدا یا از تو می‌خواهم که مرا به حرمت حضرت محمد ص ببخشی. به او وحی شد که محمد کیست؟ آدم پاسخ داد، وقتی مرا آفریدی، نگاه به عرش الهی کردم و دیدم مکتوب شده لا اله الا الله، محمد رسول الله. پس فهمیدم کسی محبوب تر از او نیست که نامش را در کنار نامت قرار داده‌ای.
وی افزود: در این روایت فقط نام پیامبر آمده، اما روایات دیگری اهل سنت دارند که علاوه بر نام پیامبر، اسامی 5 تن هم ذکر می شود. سیوطی همانجا روایت را از ابن عباس نقل می کند که از پیغمبر اکرم پرسیدم کلمات القا شده به آدم چه بود؟ ایشان فرمود: خدا را به حق محمد، علی، فاطمه، حسن و حسین ع قسم داد. حدود 10 روایت در این زمینه از منابع ما وجود دارد. شیخ طوسی و مرحوم طبرسی هم به کلمات اشاره می‌کنند.
سروش محلاتی گفت: مرحوم آقای طالقانی در تفسیر پرتوی از قرآن بحثی دارد که این کلمات باید حقیقتی داشته باشد که بتواند انسان را به خدا نزدیک کند. بعد می افزاید هم تسبیح الهی مصداقش است، هم شهادت به رسالت پیامبر اکرم و هم ولایت. تلقی کلی مفسرین از روایات این بوده است.
وی در پایان این بخش از سخنانش گفت: تحلیل علامه طباطبایی هم این است که در حقایقی که آدم از خدا آموخته بود، یکی این بود که چگونه فیض الهی به انسان گنهکار می رسد و بعد از آن درک استفاده کرد و فهمید راه دریافت رحمت الهی توسل به اینهاست و توانست توبه الهی را شامل حال خود بکند. لذا دوستان عزیز این کار قرآن به سر گرفتن را با اطمینان و اعتقاد انجام دهند و با تاسی از انبیای بزرگ الهی تردید را از خود دور کنند.
گفتنی است از مباحث دین و عدالت استاد محمد سروش محلاتی که از دومین روز ماه مبارک رمضان آغاز شده، تنها دو روز باقی مانده و جلسات تا جمعه 11 تیر هرشب ساعت 22:20 در کانون توحید واقع در میدان توحید، خیابان پرچم برقرار است.
به گزارش خبرآنلاین حجت الاسلام والمسلمین سروش محلاتی در سلسله نشست‌های دین و عدالت در شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان، با اشاره به دعای حضرت آدم برای طلب بخشش از خداوند و آیات دیگر خدا درباره بخشش او گفت: از این آیات دو نکته استفاده می شود: یکی این که حضرت آدم اذعان به ظلم به خود کرده و طلب مغفرت دارد و دوم این که خداوند مطالب و کلماتی را در اختیار او قرار داد و زمینه ساز بخشش او شد.
وی با بیان این که اذعان به گناه در نزد هیچ کس حتی اولیای خدا درست نیست، بر لزوم اعتراف به گناه نزد خداوند تاکید کرد و پرسید: اما خدا که گناهان ما را می داند. چه فایده و تاثیری دارد؟
سروش محلاتی در پاسخ به این سوال توضیح داد: یک فرد جبار و متکبر از افراد می خواهد پیش او اعتراف به گناه کنند تا دیگران را تحقیر کند و این رفتاری غیر اخلاقی است. نوع دوم اعتراف، کار شخص بیمار پیش پزشک است که باید گزارشی از وضع خود به پزشک بدهد و حتی اگر مشکل اخلاقی یا اعتیاد دارد، باید بگوید تا پزشک از وضع او مطلع شود. این دو نمونه هیچ کدام شایسته خدا نیست، چون از او چیزی مخفی نمی ماند.
وی ادامه داد: نوع سوم آن است که لطف و رحمتی نصیب افرادی می شود که خوی استکبار را کنار می‌گذارند و با اعتراف به گناه و تضرع، انکساری پیدا می کنند و ظرفیت بیشتری برای کسب رحمت خدا پیدا می کنند. هر که خود را بیشتر پایین بیاورد، ظرفیت بیشتری برای جلب رحمت الهی پیدا می کند.
رحمت از آن سو هیچ محدودیتی ندارد، اما ما محدودیت داریم و باید ظرف بزرگتری ببریم برای جذب رحمت.
سروش محلاتی با اشاره به آیه «فتلقی آدم من ربه کلمات فتاب علیه» این پرسش را مطرح کرد که کلماتی که آدم از خدا یاد گرفت چه بود که زمینه پذیرش توبه آدم شد؟
این استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: در این زمینه روایاتی هست که آدم خدا را به پیامبر خاتم و اهل بیتش قسم داد. این شاید برای افرادی تعجب آور باشد. پیغمبر اکرم ص که هنوز خلق نشده است. آدم اصلا چطور این نام را دریافت کرد و شناخت؟ آیا اینها غلو است یا می‌تواند امور معقولی باشد؟
وی گفت: من اول روایت اهل سنت را می‌گویم و بعد روایت شیعه را؛ مخصوصا چون امشب شب قرآن به سر گرفتن و توسل و بردن اسامی ائمه است و گاهی سوالاتی در ذهن افراد در این باره پیدا می شود که آیا عمل درستی است یا نه؟ حقیقت موضوع چیست؟
به گفته حجت‌الاسلام محلاتی، سیوطی، یکی از مفسرین بزرگ اهل سنت در تفسیر درالمنثور از عمربن خطاب از پیغمبر اکرم ص نقل می‌کند که وقتی آدم از شجره ممنوعه خورد و متوجه اشتباهش شد، سرش را به آسمان بلند کرد و گفت خدا یا از تو می‌خواهم که مرا به حرمت حضرت محمد ص ببخشی. به او وحی شد که محمد کیست؟ آدم پاسخ داد، وقتی مرا آفریدی، نگاه به عرش الهی کردم و دیدم مکتوب شده لا اله الا الله، محمد رسول الله. پس فهمیدم کسی محبوب تر از او نیست که نامش را در کنار نامت قرار داده‌ای.
وی افزود: در این روایت فقط نام پیامبر آمده، اما روایات دیگری اهل سنت دارند که علاوه بر نام پیامبر، اسامی 5 تن هم ذکر می شود. سیوطی همانجا روایت را از ابن عباس نقل می کند که از پیغمبر اکرم پرسیدم کلمات القا شده به آدم چه بود؟ ایشان فرمود: خدا را به حق محمد، علی، فاطمه، حسن و حسین ع قسم داد. حدود 10 روایت در این زمینه از منابع ما وجود دارد. شیخ طوسی و مرحوم طبرسی هم به کلمات اشاره می‌کنند.
سروش محلاتی گفت: مرحوم آقای طالقانی در تفسیر پرتوی از قرآن بحثی دارد که این کلمات باید حقیقتی داشته باشد که بتواند انسان را به خدا نزدیک کند. بعد می افزاید هم تسبیح الهی مصداقش است، هم شهادت به رسالت پیامبر اکرم و هم ولایت. تلقی کلی مفسرین از روایات این بوده است.
وی در پایان این بخش از سخنانش گفت: تحلیل علامه طباطبایی هم این است که در حقایقی که آدم از خدا آموخته بود، یکی این بود که چگونه فیض الهی به انسان گنهکار می رسد و بعد از آن درک استفاده کرد و فهمید راه دریافت رحمت الهی توسل به اینهاست و توانست توبه الهی را شامل حال خود بکند. لذا دوستان عزیز این کار قرآن به سر گرفتن را با اطمینان و اعتقاد انجام دهند و با تاسی از انبیای بزرگ الهی تردید را از خود دور کنند.
گفتنی است از مباحث دین و عدالت استاد محمد سروش محلاتی که از دومین روز ماه مبارک رمضان آغاز شده، تنها دو روز باقی مانده و جلسات تا جمعه 11 تیر هرشب ساعت 22:20 در کانون توحید واقع در میدان توحید، خیابان پرچم برقرار است.