به گزارش صراط، با مشاهده چنین تبلیغی
برای اولین بار شاید مخاطب تصور كند كه احتمالاً به طریقی به شبكه های
ماهواره ای دسترسی پیدا كرده كه خود خبر از آن ندارد، اما بعد از كمی دقت
می بیند كه نه این تصور اشتباه است.
بله این شبكه ملی خودمان است كه تبلیغ كرم حلزون میكند. آن هم نه چند ثانیه بلكه چند دقیقه و در چند نوبت. پایان قرن بیستم و آغاز هزاره جدید میلادی برای دانشمندان علوم اجتماعی شاهد مثالی آشكار از تحولی بنیادین در حوزه روابط اجتماعی بوده است.
آنچه كه مسبب و بانی این تغییر و تحول شگرف بوده، دست یابی بشر به فن آوری های نوین ارتباطاتی و اطلاعاتی بوده است. در این سیستم جدید غلبه بر عوامل فضا و مكان دست آوردی بدیل بوده است. در این حوزه جدید رسانه ها با قدرتی بی چون و چرا پا به عرصه وجود گذاشته اند.
در حوزه روابط اجتماعی رسانه دیگر تنها یك عامل و ابزار ارتباطی صرف نیست؛ بلكه رسانه امروزه میانجی بین واقعیت اجتماعی و تجربه فردی مخاطبان است. آگاهی و ذهنیت مردم نسبت به جهان بر اساس محتوایی كه از رسانه ها دریافت می كنند شكل می پذیرد. رسانه دیگر همچون آیینه ای برای انعكاس واقعیت عمل نمیكند، بلكه خود در ساخت واقعیت اجتماعی شریك است.
به تعبیر مك كوایل از نظریه پردازان جامعه شناسی ارتباطات رسانه را باید سازنده محیط نمادینی دانست كه تأثیر عمده آنها شكل گیری تصویر ذهنی مخاطبان از دنیای اطراف است. دارا بودن چنین اهمیت و جایگاهی سبب شده كه رسانه به كانون و مرجع هویت یابی افراد اجتماع تبدیل شود. به طوری كه بخشی اجتناب ناپذیر از زندگی روزمره مردم با رسانه سپری میشود.
برخورداری از چنین نقشی از سوی رسانه سبب شده كه قدرتی عظیم برای فرهنگ سازی و شكل بندی هویت اجتماعی در اختیار دست اندركاران و سازمان دهندگان رسانه قرار داده شود. در این عرصه جدید رسانه می تواند همانند شمشیری دو لب در شكل دهی به فرهنگ اجتماعی عمل كند. عملكرد رسانه در این زمینه بستگی به تمنیات و انگیزه های دست اندركاران امر رسانه دارد. به عبارت دیگر خواست و اراده سازمان دهندگان رسانه است كه می تواند نقش سازنده یا مخرب برای آن تعریف كند.
با نگاهی به عملكرد رسانه ها در كشورهای غربی می بینیم كه یكی از كارویژه های اصلی رسانه در این كشورها سازماندهی فرهنگ مصرف در این جوامع است. بر اساس ایدئولوژی نظام سرمایه داری، هدف از فعالیت تجاری كسب سود است. از منظر نظام لیبرال دموكراسی غرب مصرف بیشتر كالا سود بیشتر را به همراه دارد.
بنابراین رسانه در این جوامع باید به نحوی عمل كند كه مردم تشویق به مصرف بیشتر شوند. یكی از كارویژه های رسانه برای ایفای چنین نقشی، پخش تبلیغات و آگهی های تلویزیونی است. اصلی ترین و عمده ترین هدف پخش تبلیغات و آگهی های تلویزیونی ایجاد انگیزه مصرف در مخاطبان است.
دنیایی را كه رسانه در غرب برای مخاطب بازنمایی می كند دنیایی است كه با مصرف عجین شده است. مصرف در این جوامع تبدیل به یك مد شده است و سبك جدیدی از زندگی را تعریف كرده است. در جوامع غربی این سبك پذیرفته شده است.
در رسانه ملی ما نیز از دیرباز پخش تبلیغات و آگهی های تلویزیونی برای مخاطبان وجود داشته است. نفس تبلیغ و تبلیغات مسأله ساز نیست. در هر حال تولیدكننده حق دارد كه محصولی را كه تولید كرده به مصرف كننده معرفی كند، مصرف كننده هم نیز حق دارد كه بواسطه این تبلیغات با انواع محصولات آشنا شود و قدرت انتخاب خود را بالا ببرد. و در نهایت اینكه رسانه ملی نیز باید به نحوی از انحا درآمدزایی داشته باشد و بتواند از عهده هزینه ها و مخارج خود برآید.
اما این تبلیغ در جایی مسأله ساز میشود و آن هم جایی است كه این تبلیغات همسو با فرهنگ مصرف گرایی غربی باشد. با چنین عملكردی رسانه ملی شیوه ای از سازماندهی فرهنگ را در جامعه برعهده میگیرد كه الگوی مسلط فرهنگ در جوامع غربی را ترویج و نهادینه می كند و آن همان مصرف گرایی است كه مصرف دیگر نه برای نیاز بلكه برای ارضای امیال كاذب تبدیل به شیوه ای برای ابراز هویت شده است.
بله درست است تبلیغ كرم حلزون كه تا دیروز بر روی آنتن شبكه های ماهواره ای پخش می شد امروز در رسانه ملی خودمان پخش می شود. تنها تفاوت رسانه ملی با شبكه های ماهواره ای در این زمینه این است كه از خانم های با حجاب برای تبلیغ استفاده كرده است. این تبلیغ همان ترویج مصرف گرایی غربی است كه تمام هم و غم رسانه نظام لیبرال دمكراسی معطوف به آن است.
این عملكرد از رسانه ملی به هیچ وجه پذیرفتنی و قابل دفاع نیست؛ بر اساس كدام قاعده و قانون رسانه ملی این چنین عمل می كند؛ چرا كه از یك سو آنچه را در جامعه ما نهادینه و تبدیل به فرهنگ می كند كه تمام تلاش رسانه غربی در حوزه جنگ نرم بر محور آن می چرخد.
از سوی دیگر این تبلیغ و اشاعه در شرایطی به نمایش گذاشته می شود كه كشور و نظام با هجمه ای سنگین از تحریم ها مواجه شده است كه اتخاذ تدابیر هوشمندانه و ظریف را برای مقابله با آن ها طلب می كند، كه بی شك ترویج مصرف گرایی نشان از ذكاوت و تیزبینی در این زمینه ندارد؛ بلكه نشان از درك نكردن این موضوع است كه مسؤولان رسانه ملی نمی دانند كه در شرایط فعلی ارجحیت كشور و نظام در چیست كه بسی جای تأسف است.
اكنون باید این سؤال را از مدیران رسانه ملی پرسید كه آیا ترویج چنین الگویی مطابق با ملزومات اقتصاد مقاومتی است یا مطابق با خواست غرب است؟ قطع به یقین در هیچ یك از شاخص های اقتصاد مقاومتی نشانی از ترویج و ستایش مصرف گرایی در جامعه وجود ندارد.
حتی در هیچ یك از آموزه های ایرانی اسلامی ما این ترویج نه تنها پسندیده نیست، بلكه در ذم آن نكته ها بیان شده است. آن چه برای اقتصاد مقاومتی لازم است استقامت است؛ ایستادگی است، خودبسندگی است، عزت نفس است، شهامت است، نه ترویج مصرف گرایی. این چنین عمل كردن همان بازی كردن بر اساس خواست و قاعده و قانون غرب است آن هم در زمین خود و با پخش با تأخیر در رسانه ملی.
بله این شبكه ملی خودمان است كه تبلیغ كرم حلزون میكند. آن هم نه چند ثانیه بلكه چند دقیقه و در چند نوبت. پایان قرن بیستم و آغاز هزاره جدید میلادی برای دانشمندان علوم اجتماعی شاهد مثالی آشكار از تحولی بنیادین در حوزه روابط اجتماعی بوده است.
آنچه كه مسبب و بانی این تغییر و تحول شگرف بوده، دست یابی بشر به فن آوری های نوین ارتباطاتی و اطلاعاتی بوده است. در این سیستم جدید غلبه بر عوامل فضا و مكان دست آوردی بدیل بوده است. در این حوزه جدید رسانه ها با قدرتی بی چون و چرا پا به عرصه وجود گذاشته اند.
در حوزه روابط اجتماعی رسانه دیگر تنها یك عامل و ابزار ارتباطی صرف نیست؛ بلكه رسانه امروزه میانجی بین واقعیت اجتماعی و تجربه فردی مخاطبان است. آگاهی و ذهنیت مردم نسبت به جهان بر اساس محتوایی كه از رسانه ها دریافت می كنند شكل می پذیرد. رسانه دیگر همچون آیینه ای برای انعكاس واقعیت عمل نمیكند، بلكه خود در ساخت واقعیت اجتماعی شریك است.
به تعبیر مك كوایل از نظریه پردازان جامعه شناسی ارتباطات رسانه را باید سازنده محیط نمادینی دانست كه تأثیر عمده آنها شكل گیری تصویر ذهنی مخاطبان از دنیای اطراف است. دارا بودن چنین اهمیت و جایگاهی سبب شده كه رسانه به كانون و مرجع هویت یابی افراد اجتماع تبدیل شود. به طوری كه بخشی اجتناب ناپذیر از زندگی روزمره مردم با رسانه سپری میشود.
برخورداری از چنین نقشی از سوی رسانه سبب شده كه قدرتی عظیم برای فرهنگ سازی و شكل بندی هویت اجتماعی در اختیار دست اندركاران و سازمان دهندگان رسانه قرار داده شود. در این عرصه جدید رسانه می تواند همانند شمشیری دو لب در شكل دهی به فرهنگ اجتماعی عمل كند. عملكرد رسانه در این زمینه بستگی به تمنیات و انگیزه های دست اندركاران امر رسانه دارد. به عبارت دیگر خواست و اراده سازمان دهندگان رسانه است كه می تواند نقش سازنده یا مخرب برای آن تعریف كند.
با نگاهی به عملكرد رسانه ها در كشورهای غربی می بینیم كه یكی از كارویژه های اصلی رسانه در این كشورها سازماندهی فرهنگ مصرف در این جوامع است. بر اساس ایدئولوژی نظام سرمایه داری، هدف از فعالیت تجاری كسب سود است. از منظر نظام لیبرال دموكراسی غرب مصرف بیشتر كالا سود بیشتر را به همراه دارد.
بنابراین رسانه در این جوامع باید به نحوی عمل كند كه مردم تشویق به مصرف بیشتر شوند. یكی از كارویژه های رسانه برای ایفای چنین نقشی، پخش تبلیغات و آگهی های تلویزیونی است. اصلی ترین و عمده ترین هدف پخش تبلیغات و آگهی های تلویزیونی ایجاد انگیزه مصرف در مخاطبان است.
دنیایی را كه رسانه در غرب برای مخاطب بازنمایی می كند دنیایی است كه با مصرف عجین شده است. مصرف در این جوامع تبدیل به یك مد شده است و سبك جدیدی از زندگی را تعریف كرده است. در جوامع غربی این سبك پذیرفته شده است.
در رسانه ملی ما نیز از دیرباز پخش تبلیغات و آگهی های تلویزیونی برای مخاطبان وجود داشته است. نفس تبلیغ و تبلیغات مسأله ساز نیست. در هر حال تولیدكننده حق دارد كه محصولی را كه تولید كرده به مصرف كننده معرفی كند، مصرف كننده هم نیز حق دارد كه بواسطه این تبلیغات با انواع محصولات آشنا شود و قدرت انتخاب خود را بالا ببرد. و در نهایت اینكه رسانه ملی نیز باید به نحوی از انحا درآمدزایی داشته باشد و بتواند از عهده هزینه ها و مخارج خود برآید.
اما این تبلیغ در جایی مسأله ساز میشود و آن هم جایی است كه این تبلیغات همسو با فرهنگ مصرف گرایی غربی باشد. با چنین عملكردی رسانه ملی شیوه ای از سازماندهی فرهنگ را در جامعه برعهده میگیرد كه الگوی مسلط فرهنگ در جوامع غربی را ترویج و نهادینه می كند و آن همان مصرف گرایی است كه مصرف دیگر نه برای نیاز بلكه برای ارضای امیال كاذب تبدیل به شیوه ای برای ابراز هویت شده است.
بله درست است تبلیغ كرم حلزون كه تا دیروز بر روی آنتن شبكه های ماهواره ای پخش می شد امروز در رسانه ملی خودمان پخش می شود. تنها تفاوت رسانه ملی با شبكه های ماهواره ای در این زمینه این است كه از خانم های با حجاب برای تبلیغ استفاده كرده است. این تبلیغ همان ترویج مصرف گرایی غربی است كه تمام هم و غم رسانه نظام لیبرال دمكراسی معطوف به آن است.
این عملكرد از رسانه ملی به هیچ وجه پذیرفتنی و قابل دفاع نیست؛ بر اساس كدام قاعده و قانون رسانه ملی این چنین عمل می كند؛ چرا كه از یك سو آنچه را در جامعه ما نهادینه و تبدیل به فرهنگ می كند كه تمام تلاش رسانه غربی در حوزه جنگ نرم بر محور آن می چرخد.
از سوی دیگر این تبلیغ و اشاعه در شرایطی به نمایش گذاشته می شود كه كشور و نظام با هجمه ای سنگین از تحریم ها مواجه شده است كه اتخاذ تدابیر هوشمندانه و ظریف را برای مقابله با آن ها طلب می كند، كه بی شك ترویج مصرف گرایی نشان از ذكاوت و تیزبینی در این زمینه ندارد؛ بلكه نشان از درك نكردن این موضوع است كه مسؤولان رسانه ملی نمی دانند كه در شرایط فعلی ارجحیت كشور و نظام در چیست كه بسی جای تأسف است.
اكنون باید این سؤال را از مدیران رسانه ملی پرسید كه آیا ترویج چنین الگویی مطابق با ملزومات اقتصاد مقاومتی است یا مطابق با خواست غرب است؟ قطع به یقین در هیچ یك از شاخص های اقتصاد مقاومتی نشانی از ترویج و ستایش مصرف گرایی در جامعه وجود ندارد.
حتی در هیچ یك از آموزه های ایرانی اسلامی ما این ترویج نه تنها پسندیده نیست، بلكه در ذم آن نكته ها بیان شده است. آن چه برای اقتصاد مقاومتی لازم است استقامت است؛ ایستادگی است، خودبسندگی است، عزت نفس است، شهامت است، نه ترویج مصرف گرایی. این چنین عمل كردن همان بازی كردن بر اساس خواست و قاعده و قانون غرب است آن هم در زمین خود و با پخش با تأخیر در رسانه ملی.