صراط:به نقل از اندیشکده مؤسسه بروکینگز نوشت: در صورت هسته‌ای شدن ایران فشار
بیشتری بر آمریکا و منافع آن در منطقه وارد خواهد شد از این رو اهمیت کره
شمالی که در حال حاضر مجهز به تسلیحات هسته‌ای است، تحت الشعاع تهدیدی به
نام ایران قرار می‌گیرد.
ایران برنامه هسته‌ای را دنبال می‌کند که پا را فراتر از اهداف صلح‌آمیز و غیر نظامی گذاشته است، هر چند جامعه اطلاعاتی آمریکا برآورد کرده است که تهران هنوز تصمیم به ساخت بمب نگرفته و تنها توانمندی این کار را در اختیار دارد. از سوی دیگر کره شمالی از سال 2006 تا کنون سه بار اقدام به آزمایشات هسته‌ای کرده است. بنابراین چرا آمریکا و جامعه بین‌الملل معمولاً توجه و نگرانی بیشتری نسبت به ایران دارند؟
دو دلیل این امر را توضیح می‌دهد. اول اینکه جامعه بین‌المللی بیشتر تلاش می‌کند تا رفتار تهران و نه پیونگ‌یانگ را تحت تأثیر قرار دهد. دوم اینکه انشعاب تکثیر تسلیحاتی ایران در عرصه هسته‌ای بسیار بدتر و فاجعه‌آمیزتر است.
کره شمالی و ایران هر دو به خاطر برنامه‌های هسته‌ای، از جانب شورای امنیت سازمان ملل تحریم شده‌اند. آمریکا هم راهبری اعمال تحریم‌های بیشتر علیه این دو کشور را بر عهده گرفته است.
با این حال کره شمالی اقتصادی ضعیف و مستقل دارد. سی‌آی‌ای سرانه تولید ناخالص ملی این کشور در سال 2011 را 1800 دلار تخمین زده است. کره شمالی روابط تجاری محدودی با جهان خارج از مرزهای خود دارد. در سال 2011 سی‌آی‌ای حجم کلی معادلات تجاری آن را کمتر از 9 میلیارد دلار تخمین زد؛ که دو سوم این رقم مربوط به تعاملات تجاری این کشور با چین بوده است، که تمایل چندانی به تحریم روابط اقتصادی خود با کره شمالی ندارد. به دشواری می‌توان تأثیر تحریم‌ها بر اقتصاد راکد کره شمالی تا به امروز را مشاهده کرد.
از سوی دیگر ایران کشوری بسیار ثروتمند‌تر است که ارتباط زیادی با اقتصاد جهانی دارد. سی‌آی‌ای سرانه تولید ناخالص ملی در ایران را بیش از 13000 دلار در سال 2012 تخمین زد و حجم معاملات تجاری آن برای سال 2012 را 133 میلیارد دلار برآورد کرد. نفت کالای صادراتی اصلی ایران است. جریان‌های اخیر در بازار انرژی ـ از جمله توسعه ذخایر غیرمتعارف گاز و نفت در آمریکا و مطالبه جهانی انرژی نرم ـ باعث شد کشورهای مختلف واردات نفت از ایران را که 80 درصد صادرات این کشور را به خود اختصاص می‌دهد، محدود کنند. سی‌آی‌ای برآورد کرده است که کل صادرات نفت این کشور از 129 میلیار دلار در سال 2011 به 66 میلیارد دلار در سال 2012 کاهش یافته است. تحریم‌های مالی و دیگر تحریم‌های اقتصادی در حال تأثیر گذاری است؛ واحد پولی ایران، یعنی ریال، 40 درصد از ارزش خود را از دست داده است و تولید ناخالص ملی به کمترین مقدار خود در 20 سال گذشته رسید.
اما اینکه این موارد چگونه رفتار تهران را تغییر می‌دهد، هنوز مشهود نیست. غرب امیدوار است که حکومت ایران نتواند تأثیرات تحریم‌ها را بر اوضاع اقتصادی و سیاسی خود خنثی کند و ناراحتی و نارضایتی مردم را نتواند برطرف کند. به هر طریق تأثیر گذاری بر تهران بسیار بیشتر از تأثیراتی است که بر کره شمالی برجای گذاشته شده است؛ در کره شمالی مردم به ندرت بر امکانات رفاهی زندگی خود می‌افزایند و احتمالاً به هیچ وجه متوجه تأثیرات اقتصادی تحریم‌هایی که علیه کشورشان اعمال شده است، نمی‌شوند.
دومین دلیلی که بر ایران تمرکز می‌شود، احتمال انشعاب از معاهده منع گسترش تسیلحات هسته‌ای است، در صورتی که تهران به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا کند. این امر می‌تواند به منزله عاملی تغییر دهنده در خاورمیانه باشد و منجر به آن شود که دیگر کشورهای منطقه، مانند عربستان سعودی، مصر و ترکیه نیز تحصیل تسلیحات هسته‌ای را در دستور کار خود قرار دهند. در بدترین حالت ممکن ظهور چهار قدرت جدید مسلح به تسلیحات هسته‌ای در منطقه می‌تواند فشار بسیاری بر رژیم ان‌پی‌تی وارد کند. همچنین با در نظر گرفتن این چهار کشور به علاوه اسرائیل، که تسلیحات هسته‌ای دارند، تشنج در خاورمیانه بسیار بیشتر از پیش خواهد شد.
بدون شک دسترسی کره شمالی به تسلیحات هسته‌ای رژیم ان‌پی‌تی را تحت فشار قرار داده است، اما نه تا بدان حد که ذکر شد. دو کشوری که در همسایگی کره شمالی قرار دارند و بیشترین نگرانی را از مسلح بودن این کشور به تسلیحات هسته‌ای دارند، یعنی کره شمالی و ژاپن، مدت‌هاست که از متحدین آمریکا به شمار می‌روند و زیر چتر حمایت آمریکا قرار گرفته‌اند. ارتش آمریکا تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی را در اوایل دهه 1990 در کره جنوبی مستقر کرد و در جریان تنش‌های ماه مارس با کره شمالی، هواپیما‌های بی2 خود را به این منطقه آورد تا خاطر نشان سازد که انبار تسلیحات هسته‌ای استراتژیک آمریکا همچنان از این کشور حمایت می‌کند. با این که برخی از مقامات کره جنوبی و ژاپن همچنان خواهان پیشروی کشورشان به سمت تسلیحات هسته‌ای هستند، ظاهراً آمریکا ایشان را از حمایت هسته‌ای مطمئن ساخته است و خاطر نشان ساخته است که نیازی ندارند که خود به تولید تسلیحات هسته‌ای مبادرت ورزند.
اگر ایران به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا کند، آمریکا باید به دنبال گسترش چتر هسته‌ای خود در خاورمیانه باشد. کلینتون، وزیر پیشین امور خارجه از این امکان چند سال پیش از این خبر داد. ترکیه مدت‌هاست که زیر چتری که آمریکا در اختیار ناتو قرار داده است (که بنابر برخی گزارش‌ها میزبان تسلیحات هسته‌ای آمریکا نیز هست)، آسوده خاطر به کار خود ادامه می‌دهد. اما این چتر برای دیگر کشورهای منطقه نیز کاربرد دارد؛ کشورهایی که توافقات امنیت هسته‌ای ایشان با آمریکا به چندین دهه پیش از این بازمی‌گردد؟
ایران این اقدامات را ناجوانمردانه می‌داند. شاید چنین هم باشد، زندگی در عرصه روابط بین‌الملل ناجوانمردانه است. اما آمریکا و جامعه بین‌الملل عقلانیت مشخصی برای انجام این اقدامات دارند. یک ایران مسلح به تسلیحات هسته‌ای فشار بسیار بیشتری در مقایسه با کره شمالی بر رژیم ان‌پی‌تی وارد می‌کند. همچنین شانس اینکه تحریم‌ها بر رفتار تهران تأثیر بگذارد بسیار بیشتر از این شانس در قبال پیونگ‌یانگ است.
ایران برنامه هسته‌ای را دنبال می‌کند که پا را فراتر از اهداف صلح‌آمیز و غیر نظامی گذاشته است، هر چند جامعه اطلاعاتی آمریکا برآورد کرده است که تهران هنوز تصمیم به ساخت بمب نگرفته و تنها توانمندی این کار را در اختیار دارد. از سوی دیگر کره شمالی از سال 2006 تا کنون سه بار اقدام به آزمایشات هسته‌ای کرده است. بنابراین چرا آمریکا و جامعه بین‌الملل معمولاً توجه و نگرانی بیشتری نسبت به ایران دارند؟
دو دلیل این امر را توضیح می‌دهد. اول اینکه جامعه بین‌المللی بیشتر تلاش می‌کند تا رفتار تهران و نه پیونگ‌یانگ را تحت تأثیر قرار دهد. دوم اینکه انشعاب تکثیر تسلیحاتی ایران در عرصه هسته‌ای بسیار بدتر و فاجعه‌آمیزتر است.
کره شمالی و ایران هر دو به خاطر برنامه‌های هسته‌ای، از جانب شورای امنیت سازمان ملل تحریم شده‌اند. آمریکا هم راهبری اعمال تحریم‌های بیشتر علیه این دو کشور را بر عهده گرفته است.
با این حال کره شمالی اقتصادی ضعیف و مستقل دارد. سی‌آی‌ای سرانه تولید ناخالص ملی این کشور در سال 2011 را 1800 دلار تخمین زده است. کره شمالی روابط تجاری محدودی با جهان خارج از مرزهای خود دارد. در سال 2011 سی‌آی‌ای حجم کلی معادلات تجاری آن را کمتر از 9 میلیارد دلار تخمین زد؛ که دو سوم این رقم مربوط به تعاملات تجاری این کشور با چین بوده است، که تمایل چندانی به تحریم روابط اقتصادی خود با کره شمالی ندارد. به دشواری می‌توان تأثیر تحریم‌ها بر اقتصاد راکد کره شمالی تا به امروز را مشاهده کرد.
از سوی دیگر ایران کشوری بسیار ثروتمند‌تر است که ارتباط زیادی با اقتصاد جهانی دارد. سی‌آی‌ای سرانه تولید ناخالص ملی در ایران را بیش از 13000 دلار در سال 2012 تخمین زد و حجم معاملات تجاری آن برای سال 2012 را 133 میلیارد دلار برآورد کرد. نفت کالای صادراتی اصلی ایران است. جریان‌های اخیر در بازار انرژی ـ از جمله توسعه ذخایر غیرمتعارف گاز و نفت در آمریکا و مطالبه جهانی انرژی نرم ـ باعث شد کشورهای مختلف واردات نفت از ایران را که 80 درصد صادرات این کشور را به خود اختصاص می‌دهد، محدود کنند. سی‌آی‌ای برآورد کرده است که کل صادرات نفت این کشور از 129 میلیار دلار در سال 2011 به 66 میلیارد دلار در سال 2012 کاهش یافته است. تحریم‌های مالی و دیگر تحریم‌های اقتصادی در حال تأثیر گذاری است؛ واحد پولی ایران، یعنی ریال، 40 درصد از ارزش خود را از دست داده است و تولید ناخالص ملی به کمترین مقدار خود در 20 سال گذشته رسید.
اما اینکه این موارد چگونه رفتار تهران را تغییر می‌دهد، هنوز مشهود نیست. غرب امیدوار است که حکومت ایران نتواند تأثیرات تحریم‌ها را بر اوضاع اقتصادی و سیاسی خود خنثی کند و ناراحتی و نارضایتی مردم را نتواند برطرف کند. به هر طریق تأثیر گذاری بر تهران بسیار بیشتر از تأثیراتی است که بر کره شمالی برجای گذاشته شده است؛ در کره شمالی مردم به ندرت بر امکانات رفاهی زندگی خود می‌افزایند و احتمالاً به هیچ وجه متوجه تأثیرات اقتصادی تحریم‌هایی که علیه کشورشان اعمال شده است، نمی‌شوند.
دومین دلیلی که بر ایران تمرکز می‌شود، احتمال انشعاب از معاهده منع گسترش تسیلحات هسته‌ای است، در صورتی که تهران به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا کند. این امر می‌تواند به منزله عاملی تغییر دهنده در خاورمیانه باشد و منجر به آن شود که دیگر کشورهای منطقه، مانند عربستان سعودی، مصر و ترکیه نیز تحصیل تسلیحات هسته‌ای را در دستور کار خود قرار دهند. در بدترین حالت ممکن ظهور چهار قدرت جدید مسلح به تسلیحات هسته‌ای در منطقه می‌تواند فشار بسیاری بر رژیم ان‌پی‌تی وارد کند. همچنین با در نظر گرفتن این چهار کشور به علاوه اسرائیل، که تسلیحات هسته‌ای دارند، تشنج در خاورمیانه بسیار بیشتر از پیش خواهد شد.
بدون شک دسترسی کره شمالی به تسلیحات هسته‌ای رژیم ان‌پی‌تی را تحت فشار قرار داده است، اما نه تا بدان حد که ذکر شد. دو کشوری که در همسایگی کره شمالی قرار دارند و بیشترین نگرانی را از مسلح بودن این کشور به تسلیحات هسته‌ای دارند، یعنی کره شمالی و ژاپن، مدت‌هاست که از متحدین آمریکا به شمار می‌روند و زیر چتر حمایت آمریکا قرار گرفته‌اند. ارتش آمریکا تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی را در اوایل دهه 1990 در کره جنوبی مستقر کرد و در جریان تنش‌های ماه مارس با کره شمالی، هواپیما‌های بی2 خود را به این منطقه آورد تا خاطر نشان سازد که انبار تسلیحات هسته‌ای استراتژیک آمریکا همچنان از این کشور حمایت می‌کند. با این که برخی از مقامات کره جنوبی و ژاپن همچنان خواهان پیشروی کشورشان به سمت تسلیحات هسته‌ای هستند، ظاهراً آمریکا ایشان را از حمایت هسته‌ای مطمئن ساخته است و خاطر نشان ساخته است که نیازی ندارند که خود به تولید تسلیحات هسته‌ای مبادرت ورزند.
اگر ایران به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا کند، آمریکا باید به دنبال گسترش چتر هسته‌ای خود در خاورمیانه باشد. کلینتون، وزیر پیشین امور خارجه از این امکان چند سال پیش از این خبر داد. ترکیه مدت‌هاست که زیر چتری که آمریکا در اختیار ناتو قرار داده است (که بنابر برخی گزارش‌ها میزبان تسلیحات هسته‌ای آمریکا نیز هست)، آسوده خاطر به کار خود ادامه می‌دهد. اما این چتر برای دیگر کشورهای منطقه نیز کاربرد دارد؛ کشورهایی که توافقات امنیت هسته‌ای ایشان با آمریکا به چندین دهه پیش از این بازمی‌گردد؟
ایران این اقدامات را ناجوانمردانه می‌داند. شاید چنین هم باشد، زندگی در عرصه روابط بین‌الملل ناجوانمردانه است. اما آمریکا و جامعه بین‌الملل عقلانیت مشخصی برای انجام این اقدامات دارند. یک ایران مسلح به تسلیحات هسته‌ای فشار بسیار بیشتری در مقایسه با کره شمالی بر رژیم ان‌پی‌تی وارد می‌کند. همچنین شانس اینکه تحریم‌ها بر رفتار تهران تأثیر بگذارد بسیار بیشتر از این شانس در قبال پیونگ‌یانگ است.