ضمن اینکه گزارش مواد مخدر 2013 ابزار اندازه‌گیری اصلی در بررسی سال 2016 خواهد بود.
یوری فدوتوف مدیر اجرایی دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، در این باره گفت: ما با مسیری برای بحث به توافق رسیده‌ایم. امیدوارم این بحث به تاییدی بر اهمیت کنوانسیون‌های بین‌المللی کنترل مواد مخدر و همچنین اذعان این موضوع بیانجامد که کنوانسیون‌های بشردوستانه، مبتنی بر حقوق بشر و انعطاف‌پذیر هستند. همچنین باید تاکیدی محکم بر سلامت داشته باشند. ما باید از معاش جایگزین پایدار حمایت کنیم و آن را ارتقا بخشیم. باید بر اهمیت نقشی که سیستم‌های کیفری در مقابله با مواد مخدر دارند و همچنین ضرورت مقابله با مواد شیمیایی پیش‌ساز، واقف باشیم.
مشکلات در حال بروز مواد مخدر
میزان مواد روانگردان جدید که با نام‌های "مواد مخدر قانونی" و "مواد طراحی شده" وارد بازار شده‌اند، به میزان غیرمترقبه‌ای رو به افزایش است و چالش‌های غیرقابل پیش‌بینی را برای سلامت عمومی به وجود می‌آورند.
فدوتوف در این راستا بر اقدام هماهنگ برای پیشگیری از تولید، قاچاق و سوء مصرف این مواد تاکید کرد.
تعداد مواد روانگردان جدیدی که توسط کشورهای عضو به دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد گزارش شده است، با افزایشی بیش از 50 درصد، از 166 در پایان سال 2009 به 251 در اواسط 2012 رسید.
برای اولین بار تعداد مواد روانگردان جدید (234) از تعداد کل مواد تحت کنترل بین‌المللی بیشتر بود.
از آنجایی که مواد مضر جدیدی دائما وارد عرضه بازار مواد مخدر می‌شود، سرعت و تنوع و خلاقیت پدیده مواد روانگردان جدید چالش‌هایی را برای نظام بین‌المللی کنترل مواد مخدر به وجود آورده است.
این یک مشکل هشداردهنده مواد مخدر است که این مواد قانونی هستند.
مواد روانگردان جدید که حتی به صورت آزاد، از طریق اینترنت نیز فروخته می‌شوند و از لحاظ ایمن بودن آزمایش نشده‌اند، می‌توانند بسیار خطرناک‌تر از مواد سنتی باشند. نام‌های خیابانی همچون "اسپایس"، "میو میو"، "نمک حمام" افراد جوان را به این باور اشتباه می‌رساند که این مواد تفریحی و کم خطر هستند.
امکان زیاد برای تغییر ساختار شیمیایی مواد روانگردان جدید، باعث شده است که فرمول‌های جدید تولید مواد مخدر از سرعت مسئولان برای وضع قوانین کنترل بین‌المللی پیشی بگیرند و جنایتکاران با سرعت وارد این بازار پردرآمد شوند. به عبارت دیگر تبعات و ماهیت اعتیادآور بیشتر این مواد کنترل نشده به طور عمده هنوز درک نشده است.
دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، در واکنش به افزایش مواد روانگردان جدید، یک نظام هشدار زودهنگام را معرفی کرده است که به جامعه جهانی اجازه می‌دهد تا به وجود آمدن مواد جدید را ردیابی و اقدامات مناسب را اجرا کند.
تصویر جهانی
در حالی که به نظر می‌رسد مصرف مواد مخدر سنتی همچون هروئین و کوکائین در برخی نقاط جهان رو به کاهش بوده، سوء مصرف داروهای تجویزی و مواد روانگردان جدید در حال افزایش است. در اروپا به نظر می‌رسد که مصرف هروئین رو به کاهش است. در حالی به نظر می‌رسد بازار کوکائین در آمریکای جنوبی و اقتصاد رو به رشد آسیا، رو به افزایش است.
از طرف دیگر، مصرف مواد افیونی (هروئین و تریاک) ثابت مانده است (حدود 16 میلیون یا 0.4 درصد از جمعیت 64-15 سال)، اگرچه شیوع مصرف مواد افیونی در آسیای میانه و جنوب غربی، اروپای جنوب شرقی و شرقی و آمریکای شمالی بالا گزارش شده است.
اگرچه داده‌ها کمیاب هستند ولی آفریقا در حال تبدیل شدن به هدفی برای قاچاق و تولید مواد غیرقانونی است.
فدوتوف برای کنترل وضعیت و پیشگیری از آسیب‌پذیری فزاینده این قاره در برابر تجارت مواد مخدر و جرم سازمان یافته حمایت بین‌المللی را فراخواند. همچنین نیاز است تا به تعداد زیادی از مصرف‌کنندگان مواد کمک شود که قربانیان اثرات سرریز‌کننده قاچاق مواد مخدر از طریق این قاره هستند.
داده‌های جدید نشان می‌دهد که در سال 2011 شیوع افرادی که مواد مخدر را تزریق و با HIV زندگی می‌کنند، کمتر آن چیزی که تخمین زده شده بود.
برآورد می‌شود 14 میلیون نفر بین سنین 15 و 64 سال مواد مخدر تزریق می‌کنند، در حالی که یک میلیون و 600 هزار نفر از افرادی که مواد تزریق می‌کنند با HIV زندگی می‌کنند. این تغییرات ناشی از ارزیابی‌های اصلاح شده در کشورهایی است که بعد از ارزیابی‌های انجام شده در سال 2008، از داده‌های جدید مراقبت رفتاری استفاده کردند.
از لحاظ تولید، افغانستان همچنان مقام خود را به عنوان تولیدکننده و زارع اصلی تریاک در جهان حفظ کرده است (75 درصد از تولید جهانی تریاک در سال 2012) سطح جهانی زیر کشت خشخاش به 236.320 هکتار و در نتیجه 14 درصد بیشتر از سال 2011 رسید. با وجود این، تولید جهانی تریاک در افغانستان، با وجود محصول ضعیف ناشی از بیماری که در گیاه خشخاش بروز کرد، در سال 2012 به 4905 تن، 30 درصد کمتر از یک سال قبل و 40 درصد کمتر از سال 2007 نزول کرد.
برآوردها حاکی از آن است که مقدار کوکائین تولید شده بین 776 تا 1051 تن در سال 2011 بوده است که نسبت به سال قبل تغییری نداشته است. بزرگترین کشفیات کوکائین جهان – صرف نظر از درجه خلوص – همچنان در کلمبیا (200 تن) و ایالات متحده (94 تن) گزارش شده است.
مصرف کوکائین در ایالات متحده، بزرگترین بازار جهانی کوکائین، در حال کاهش است. برعکس، افزایش چشمگیری در کشفیات در آسیا، اقیانوسیه و آمریکای جنوبی و مرکزی و کارائیب در سال 2011 گزارش شده است.
مصرف محرک‌های نوع آمفتامین (ATS)، به غیر از اکستاسی، در جهان همچنان گسترش دارد و به نظر می‌رسد در بیشتر مناطق در حال افزایش است. در سال 2011، حدود 0.7 درصد از کل جمعیت 64-15 سال جهان، یا 33 میلیون و 800 هزار نفر، در سال قبل از محرک‌های نوع آمفتامین استفاده کرده‌اند.
شیوع اکستاسی در سال 2011 (19 میلیون نفر، یا 0.4 درصد از جمعیت) کمتر از 2009 بود. هر چند، در سطح جهانی، کشفیات محرک‌های نوع آمفتامین به 123 تن در سال 2011 رسیده است که 66 درصد بیشتر از سال 2010 (74 تن) و دو برابر رقم سال 2005 (60 تن) است.
متامفتامین همچنان تجارت محرک‌های نوع آمفتامین را تحت‌الشعاع قرار داده است و 71 درصد از کشفیات محرک‌های نوع آمفتامین در سال 2011 را به خود اختصاص داد. قرص‌های آمفتامین همچنان محرک نوع آمفتامین غالب در آسیای جنوب شرقی و شرقی است: 122 میلیون و 800 هزار قرص در سال 2011 کشف شده است اگرچه این مقدار 9 درصد کاهش در مقایسه با سال 2010 (134 میلیون و 400 هزار قرص) بوده است.
کشفیات متامفتامین کریستال به 8800 کیلو افزایش پیدا کرد که این میزان بالاترین رقم در پنج سال اخیر بوده است و نشان می‌دهد که این ماده یک خطر قریب‌الوقوع است. مکزیک بزرگترین کشفیات متامفتامین خود را بیش از دو برابر در یک سال از 13 تن به 31 تن گزارش کرده است که در نتیجه نشان‌دهنده این است که بزرگترین کشفیات گزارش شده در جهان است.
کانابیس همچنان بیشترین ماده مخدری است که مصرف می‌شود. در حالی که مصرف کانابیس میان افراد جوان در یک دهه گذشته در اروپا کاهش یافته است، افزایش اندکی در شیوع مصرف‌کنندگان کانابیس (180 میلیون معادل 3.9 درصد جمعیت 64-15 سال) در مقیاس با ارزیابی‌های پیشین در سال 2009 بوده است.