صراط: در بیان اهمیت و فضیلت ها و برتری های ماه مبارک رمضان ، آیاتی از قران
مجید و روایات و احادیث فراوانی نیز از معصومین " صلوات الله علیهم اجمعین
" وجود دارد . علاوه بر آنها سخنان نغز و تعابیر لطیف و بی بدیلی نیز از
بزرگان دینی و علما و دانشمندان و ادیبان و شاعران در وصف ماه مبارک رمضان و
ویژگی های بزرگ این ماه عزیز ، به ثبت رسیده است .
تمام این تأکید ها و یادآوری ها نه فقط برای بیان و اعلان خصوصیات ماه مبارک رمضان که در حقیقت هشدار و زنهاری است به ما که مبادا ازاین موقع و از این زمان و فرصت ، با غفلت عبور کنیم و از درک و دریافت مواهب بی شماری که در لحظه لحظه های آن موج می زند ، بی بهره بمانیم .
فضایل و نعمت هایی که از سوی خداوند متعال در این ماه شریف به ما و بلکه به تمام هستی عنایت شده است ، چه بسا غیر قابل احصاء بوده و بلکه از اسرار الهی باشند به گونه ای که تنها مقربان و برگزیدگان و اهل سر قادر به فهم و درک تمام حقیقت آن باشند و سهم دیگران از این حقیقت عظمی ، چیزی بیش از تلاش موری برای جابجا کردن کوه نباشد . هر چند ، همین تلاش نیز اگر همراه با اخلاص و با هدف نزدیکی بیشتر به محضر الهی باشد ، نزد کریم بی همتا مأجور و محفوظ خواهد بود . " انشاء الله "
به منظور بیان هرچه بهتر یکی از ویژگی ها و تفاوت های ماه مبارک رمضان نسبت به دیگر ماه های سال ، چاره ای جز استفاده از زبان استعاره و تمثیل نیست . بدین معنی که در تمام ماه های سال ، ما بندگان ناچیز و سراسر نیاز ، به درگاه خداوند متعال رو می آوریم و تمنیات و خواسته های خود را به پیشگاه رحمانی معروض می داریم و برآورده شده حاجات خود را از محضر ربانی مسئلت می نماییم ؛ اما در ماه مبارک رمضان، خداوند متعال ، آن قادر مطلق و آن خالق بی نیاز ، به بندگان نیازمند و ضعیف خود رو می آورد و آنها را فرا می خواند تا در این ماه بزرگ در سایه سار لطف و عنایت و رحمت و فیض خاص او،آرامش و طمأنینه یابند . خداوند در این ماه زیبا ، به سوی ما گام برمی دارد و آغوش مهربانی و رحمت و مغفرت خود را به روی ما می گشاید و صد دریغ و افسوس اگر این فرصت گران بها را پاس نداشته و دعوت خدا را غنیمت ندانیم . خداوند در این ماه همه هستی را به صف کرده است . عرش و فرش ، ملائکه و روح ، کائنات و کون و مکان ، جن و انس همه و همه در تدارک امری بزرگ در تکاپو هستند . آری خبری در راه است ؛ میهمانی خدا ! میهمانی ای که همه برای شرکت و حضور در آن دعوت شده اند . مدعو خداست ، کارت دعوت قران کریم وپیام آور دعوت پیامبر اعظم ( ص ) , میهمان من و تو و همه آنهایی که می شناسیم .
حکایت ماه مبارک رمضان و ناآگاهی ما نسبت به حقایق گوناگون و متعالی این ماه گرامی ، به سان حکایت آن گروهی است که شبانگاه و در ظلمتی ژرف از منطقه ای بیابانی و کویر مانند عبور می کردند . آنها در اثنای عبور احساس کردند که سنگ ها و یا چیزی شبیه سنگ های کوچک و بزرگ زیر پای آنها ریخته است . پراکنده بودن این قطعات در این منطقه از بیابان برای آنها تعجب برانگیز بود اما از طرف دیگر ، در ظلمت شب قادر به شناخت ماهیت و چیستی این قطعات سنگ گونه نبودند . هریک از دیگری در این مورد سؤال می کرد . در این میان پیر مردی جهان دیده و آگاه ، در کلامی کوتاه و همراه با ایهام ، همگان را مورد خطاب قرار داد و گفت : ماهیت این سنگ ها فردا برای شما مشخص خواهد شد اما همین قدر بدانید که هرکس از این سنگ ها بردارد پشیمان می شود و هر کس نیز که از این ها برندارد پشیمان می شود و نیز بدانید که امکان بازگشت و جبران اشتباه و اصلاح خطا برای هیچ یک از شما وجود ندارد . بعد از بحث و گفتگو ، عده ای از برداشتن سنگ ها منصرف می شوند و تعدادی دیگر مقداری از آن را برداشته و با خود می برند . در سپیده دم و پس از برآمدن خورشید جهان افروز ، افراد محتویات کیسه های خود را مورد بررسی قرار دادند و در کمال حیرت مشاهده کردند که قطعاتی را که تصور می کردند خرده سنگ هستند ، جواهراتی بس زیبا و گران بها هستند . با آگاهی همه از ماهیت ارزشمند این قطعات ، آنها که مقداری از سنگ ها را برداشته بودند افسوس می خوردند که چرا مقدار بیشتری از آن را بر نداشته اند و آنها که هیچ برنداشته بودند بر خود نهیب زده و خود را سرزنش می کردند که چرا حداقل مقدار کمی از این جواهرات پر قیمت برنداشته اند واز وادی نعمت بی بهره عبور کرده اند .
دنیا ، همان بیابان و زندگی ما نیز همان گذر از بیابان است ، گذر و عبوری غیر قابل تکرار . هیچ کس نمی تواند بر مبنای مستندات عقلی و نقلی ، ادامه زندگی خود و یا دیگری را نه برای یک سال که حتی برای یک روز نیز تضمین و اثبات نماید . از همین رو امکان تجربه نمودن ماه مبارک رمضانی دیگر برای هر یک از ما ، هم محتمل و هم منتفی است . به همین دلیل باید از فرصت موجود برای بهره مند شدن از فیوضات و نعمات بی اندازه خداوند در ماه مبارک رمضان به خوبی و به بهترین شکل ممکن استفاده کرد . ماه مبارک رمضان ، ماه نزدیکی بیشتر به خداوند است . ماه نزول قران و ماه انس با قران است . ماه نماز و عبادت است وماه شب های قدر . ماه نیکی و نیکوکاری است . ماه مبارک رمضان ، ماه توجه بیشتر به نیازمندان و ماه عواطف انسانی و پدرانه نسبت به ایتام است . ماه عفو و اغماض و در گذشتن از خطای دیگران است . ماه صلح و دوستی است . ماه رمضان ، ماه گوشهاي پاك ، زبان هاي پاك ، چشم هاي پاك وماه دلهاي پاك است ماه مبارک رمضان خلاصه و عصاره همه خوبی ها و زیر پا نهادن همه زشتی ها و بدی ها است . و در يك كلام ماه مبارك رمضان " شهر الله الاعظم " است .
مراقب باشیم ! شیطان در گوش ما نجوا می کند که : این ماه و تمام برکات آن مخصوص خوبان و برگزیدگان درگاه الهی است و امثال تو در این میهمانی جا ندارند . شیطان با این ترفند تلاش می کند تا ما را از قبول دعوت الهی منصرف نماید . اما برخلاف وسوسه و دسیسه شیطان ، ماه رمضان ، ماه همه است . در این ماه همه میهمان خدا هستند . خوب و بد ، سیاه و سفید ، کوچک و بزرگ ، مسلمان و غیر مسلمان . خدا همه را صدا می کند . خدا همه را به اسم صدا می کند . کسانی هم که به هر علت و به دلیل بیماری و یا مسافر بودن و یا کهولت سن و ضعف جسمانی قادر به گرفتن روزه نیستند ، آنها نیز مخاطب خدا هستند و آنها نیز میهمان خدا هستند . چه اینکه آنها نیز با وجود ناتوانی و عذر برای روزه داشتن اما با رعایت حرمت ماه صیام واحترام روزه داران ، در این میهمانی با شکوه شرکت می کنند .
در این ماه شریف اما ، به افراد بسیاری توفیق مضاعف عنایت شده است . افرادی که خود درعین اینکه میهمان خدا هستند ، خداوند آنها را برای پذیرایی از میهمانان خود نیز انتخاب کرده است . آن نانوای شریفی که با دهان روزه ، در کنار تنور گرم و آتشین صبح را به غروب می رساند و نان مورد نیاز میهمانان خدا را تأمین می کند . آن آشپز سخت کوشی که مسؤلیت طبخ و تأمین آش و حلیم روزه داران را قبول کرده است . آن رانندگان پرتلاش تاکسی و اتوبوس که وظیفه جابجایی روزه داران را برعهده گرفته اند . آن مأمور پلیسی که با دقت و هوشیاری نظم و امنیت شهر و روزه داران را برعهده دارد . آن کدبانو و خانم خانه داری که محیط خانه را برای اسکان و آسایش و عبادت اعضای خانواده ، مهیا می نماید و دها و صدها نمونه دیگر از این افراد ؛ چنانچه هدف از تلاش صادقانه و خالصانه خود را خدمت به میهمانان خدا محسوب نمایند و نه فقط یک مسؤلیت اداری یا اجتماعی و یا خانوادگی و این تلاش خود را با عشق و مهربانی به بندگان خدا عرضه نمایند ؛ اطمینان داشته باشند که نزد خداوند کریم ، از اجر مضاعف و پاداش بیشتر بهره خواهند داشت . ( انشاءالله )
کلام آخر ؛ خداوند به سوی ما گام بر داشته و ما را صدا می کند . خدا آغوش خود را گشوده است تا من و تو را در بر بگیرد . به ندای قلب خود و به پیام فطرت خود توجه کن . صدای خدا را می شنوی ؟ خدا منتظر تو و من است . رسم معرفت و شرط ادب ایجاب می کند تا ما نیز به سوی خدا گام برداریم . فاصله زیادی میان ما و خدا نیست . خدا از رگ گردن ما به ما نزدیک تر است . در خانه دل را باز کنیم و خدا را در آن پذیرا باشیم . اگر خدا را برای خود بخواهیم ، خدا نیز ما را برای خودش خواهد خواست . " انشاء الله " و بدان اگر در این ماه از خواندن نماز بیش از گذشته لذت می بری ، اگر در این ماه برای نجوای عاشقانه با خدای مهربان ، دلتنگ شده ای ، اگر هوس کردی در خلوت شبانگاه سر به سجده بگذاری و راز دل با خدا بگویی ، اگر گهگاه شبنم اشک ، ژاله چشمان تو را نوازش داد و اگر قران را زیبا ترین نغمه هستی یافتی و با دل و جان آیات خدا را شنیدی و در آن به اندیشه فرو رفتی ؛ همه این حالات و تغییرات را نشانه حضور مقبول خود در محفل الهی بدان و این حالات را سخت گرامی بدار و در حفظ آن سخت کوشا باش .
نوشته را با کلام خداوند متعال زینت داده و آغاز نمودیم و آن را با کلام آرامش بخش و هدایتگر حضرت احدیت متبرک ساخته و به پایان می بریم و دل و جان خوانندگان محترم را با ترجمه آیات 30 تا 36 سوره فصلت به به نورانیت و اطمینان فرا می خوانیم : " آنان که گفتند محققاً پروردگار ما خدای یکتا استو سپس بر ایمان خود پایدار ماندند ، فرشتگان ( رحمت بر آنها نازل شوند و مژده دهند ) که دیگر ترس و اندوهی از گذشته خود ندارید و شما را به همام بهشتی که وعده داده شده ، بشارت باد * ما فرشتگان در دنیا و آخرت یاران و دوستداران شما هستیم و برای شما در بهشت ، هر چه مایل باشید یا آرزو و تقاضا کنید ؛ همه مهیا است * این سفره های احسان را خدای مهربان برای شما گسترده است * و هر کس خلق را به سوی خدا خواند و [ خود ] نیکوکار گردید و با تضرع گفت که من تسلیم خدا هستم * و هرگز نیکی و بدی در جهان یکسان نیست . همیشه بدی خلق را به بهترین عمل پاداش ده تا همان کس که گویی با تو در دشمنی است ، دوست و خویشاوند تو گردد * و لیکن کسی به این مقام بلند مرتبه نمی رسد جز کسانی که صبر و شکیبایی می کنند و برخوردار از حظ عظیم هستند * و هرگاه از ( وسوسه ) شیطان بر تو رنج و نگرانی می رسد ، به خدا پناه ببر که او به دعای خلق شنوا ( و به احوال همه ) دانا است .
تمام این تأکید ها و یادآوری ها نه فقط برای بیان و اعلان خصوصیات ماه مبارک رمضان که در حقیقت هشدار و زنهاری است به ما که مبادا ازاین موقع و از این زمان و فرصت ، با غفلت عبور کنیم و از درک و دریافت مواهب بی شماری که در لحظه لحظه های آن موج می زند ، بی بهره بمانیم .
فضایل و نعمت هایی که از سوی خداوند متعال در این ماه شریف به ما و بلکه به تمام هستی عنایت شده است ، چه بسا غیر قابل احصاء بوده و بلکه از اسرار الهی باشند به گونه ای که تنها مقربان و برگزیدگان و اهل سر قادر به فهم و درک تمام حقیقت آن باشند و سهم دیگران از این حقیقت عظمی ، چیزی بیش از تلاش موری برای جابجا کردن کوه نباشد . هر چند ، همین تلاش نیز اگر همراه با اخلاص و با هدف نزدیکی بیشتر به محضر الهی باشد ، نزد کریم بی همتا مأجور و محفوظ خواهد بود . " انشاء الله "
به منظور بیان هرچه بهتر یکی از ویژگی ها و تفاوت های ماه مبارک رمضان نسبت به دیگر ماه های سال ، چاره ای جز استفاده از زبان استعاره و تمثیل نیست . بدین معنی که در تمام ماه های سال ، ما بندگان ناچیز و سراسر نیاز ، به درگاه خداوند متعال رو می آوریم و تمنیات و خواسته های خود را به پیشگاه رحمانی معروض می داریم و برآورده شده حاجات خود را از محضر ربانی مسئلت می نماییم ؛ اما در ماه مبارک رمضان، خداوند متعال ، آن قادر مطلق و آن خالق بی نیاز ، به بندگان نیازمند و ضعیف خود رو می آورد و آنها را فرا می خواند تا در این ماه بزرگ در سایه سار لطف و عنایت و رحمت و فیض خاص او،آرامش و طمأنینه یابند . خداوند در این ماه زیبا ، به سوی ما گام برمی دارد و آغوش مهربانی و رحمت و مغفرت خود را به روی ما می گشاید و صد دریغ و افسوس اگر این فرصت گران بها را پاس نداشته و دعوت خدا را غنیمت ندانیم . خداوند در این ماه همه هستی را به صف کرده است . عرش و فرش ، ملائکه و روح ، کائنات و کون و مکان ، جن و انس همه و همه در تدارک امری بزرگ در تکاپو هستند . آری خبری در راه است ؛ میهمانی خدا ! میهمانی ای که همه برای شرکت و حضور در آن دعوت شده اند . مدعو خداست ، کارت دعوت قران کریم وپیام آور دعوت پیامبر اعظم ( ص ) , میهمان من و تو و همه آنهایی که می شناسیم .
حکایت ماه مبارک رمضان و ناآگاهی ما نسبت به حقایق گوناگون و متعالی این ماه گرامی ، به سان حکایت آن گروهی است که شبانگاه و در ظلمتی ژرف از منطقه ای بیابانی و کویر مانند عبور می کردند . آنها در اثنای عبور احساس کردند که سنگ ها و یا چیزی شبیه سنگ های کوچک و بزرگ زیر پای آنها ریخته است . پراکنده بودن این قطعات در این منطقه از بیابان برای آنها تعجب برانگیز بود اما از طرف دیگر ، در ظلمت شب قادر به شناخت ماهیت و چیستی این قطعات سنگ گونه نبودند . هریک از دیگری در این مورد سؤال می کرد . در این میان پیر مردی جهان دیده و آگاه ، در کلامی کوتاه و همراه با ایهام ، همگان را مورد خطاب قرار داد و گفت : ماهیت این سنگ ها فردا برای شما مشخص خواهد شد اما همین قدر بدانید که هرکس از این سنگ ها بردارد پشیمان می شود و هر کس نیز که از این ها برندارد پشیمان می شود و نیز بدانید که امکان بازگشت و جبران اشتباه و اصلاح خطا برای هیچ یک از شما وجود ندارد . بعد از بحث و گفتگو ، عده ای از برداشتن سنگ ها منصرف می شوند و تعدادی دیگر مقداری از آن را برداشته و با خود می برند . در سپیده دم و پس از برآمدن خورشید جهان افروز ، افراد محتویات کیسه های خود را مورد بررسی قرار دادند و در کمال حیرت مشاهده کردند که قطعاتی را که تصور می کردند خرده سنگ هستند ، جواهراتی بس زیبا و گران بها هستند . با آگاهی همه از ماهیت ارزشمند این قطعات ، آنها که مقداری از سنگ ها را برداشته بودند افسوس می خوردند که چرا مقدار بیشتری از آن را بر نداشته اند و آنها که هیچ برنداشته بودند بر خود نهیب زده و خود را سرزنش می کردند که چرا حداقل مقدار کمی از این جواهرات پر قیمت برنداشته اند واز وادی نعمت بی بهره عبور کرده اند .
دنیا ، همان بیابان و زندگی ما نیز همان گذر از بیابان است ، گذر و عبوری غیر قابل تکرار . هیچ کس نمی تواند بر مبنای مستندات عقلی و نقلی ، ادامه زندگی خود و یا دیگری را نه برای یک سال که حتی برای یک روز نیز تضمین و اثبات نماید . از همین رو امکان تجربه نمودن ماه مبارک رمضانی دیگر برای هر یک از ما ، هم محتمل و هم منتفی است . به همین دلیل باید از فرصت موجود برای بهره مند شدن از فیوضات و نعمات بی اندازه خداوند در ماه مبارک رمضان به خوبی و به بهترین شکل ممکن استفاده کرد . ماه مبارک رمضان ، ماه نزدیکی بیشتر به خداوند است . ماه نزول قران و ماه انس با قران است . ماه نماز و عبادت است وماه شب های قدر . ماه نیکی و نیکوکاری است . ماه مبارک رمضان ، ماه توجه بیشتر به نیازمندان و ماه عواطف انسانی و پدرانه نسبت به ایتام است . ماه عفو و اغماض و در گذشتن از خطای دیگران است . ماه صلح و دوستی است . ماه رمضان ، ماه گوشهاي پاك ، زبان هاي پاك ، چشم هاي پاك وماه دلهاي پاك است ماه مبارک رمضان خلاصه و عصاره همه خوبی ها و زیر پا نهادن همه زشتی ها و بدی ها است . و در يك كلام ماه مبارك رمضان " شهر الله الاعظم " است .
مراقب باشیم ! شیطان در گوش ما نجوا می کند که : این ماه و تمام برکات آن مخصوص خوبان و برگزیدگان درگاه الهی است و امثال تو در این میهمانی جا ندارند . شیطان با این ترفند تلاش می کند تا ما را از قبول دعوت الهی منصرف نماید . اما برخلاف وسوسه و دسیسه شیطان ، ماه رمضان ، ماه همه است . در این ماه همه میهمان خدا هستند . خوب و بد ، سیاه و سفید ، کوچک و بزرگ ، مسلمان و غیر مسلمان . خدا همه را صدا می کند . خدا همه را به اسم صدا می کند . کسانی هم که به هر علت و به دلیل بیماری و یا مسافر بودن و یا کهولت سن و ضعف جسمانی قادر به گرفتن روزه نیستند ، آنها نیز مخاطب خدا هستند و آنها نیز میهمان خدا هستند . چه اینکه آنها نیز با وجود ناتوانی و عذر برای روزه داشتن اما با رعایت حرمت ماه صیام واحترام روزه داران ، در این میهمانی با شکوه شرکت می کنند .
در این ماه شریف اما ، به افراد بسیاری توفیق مضاعف عنایت شده است . افرادی که خود درعین اینکه میهمان خدا هستند ، خداوند آنها را برای پذیرایی از میهمانان خود نیز انتخاب کرده است . آن نانوای شریفی که با دهان روزه ، در کنار تنور گرم و آتشین صبح را به غروب می رساند و نان مورد نیاز میهمانان خدا را تأمین می کند . آن آشپز سخت کوشی که مسؤلیت طبخ و تأمین آش و حلیم روزه داران را قبول کرده است . آن رانندگان پرتلاش تاکسی و اتوبوس که وظیفه جابجایی روزه داران را برعهده گرفته اند . آن مأمور پلیسی که با دقت و هوشیاری نظم و امنیت شهر و روزه داران را برعهده دارد . آن کدبانو و خانم خانه داری که محیط خانه را برای اسکان و آسایش و عبادت اعضای خانواده ، مهیا می نماید و دها و صدها نمونه دیگر از این افراد ؛ چنانچه هدف از تلاش صادقانه و خالصانه خود را خدمت به میهمانان خدا محسوب نمایند و نه فقط یک مسؤلیت اداری یا اجتماعی و یا خانوادگی و این تلاش خود را با عشق و مهربانی به بندگان خدا عرضه نمایند ؛ اطمینان داشته باشند که نزد خداوند کریم ، از اجر مضاعف و پاداش بیشتر بهره خواهند داشت . ( انشاءالله )
کلام آخر ؛ خداوند به سوی ما گام بر داشته و ما را صدا می کند . خدا آغوش خود را گشوده است تا من و تو را در بر بگیرد . به ندای قلب خود و به پیام فطرت خود توجه کن . صدای خدا را می شنوی ؟ خدا منتظر تو و من است . رسم معرفت و شرط ادب ایجاب می کند تا ما نیز به سوی خدا گام برداریم . فاصله زیادی میان ما و خدا نیست . خدا از رگ گردن ما به ما نزدیک تر است . در خانه دل را باز کنیم و خدا را در آن پذیرا باشیم . اگر خدا را برای خود بخواهیم ، خدا نیز ما را برای خودش خواهد خواست . " انشاء الله " و بدان اگر در این ماه از خواندن نماز بیش از گذشته لذت می بری ، اگر در این ماه برای نجوای عاشقانه با خدای مهربان ، دلتنگ شده ای ، اگر هوس کردی در خلوت شبانگاه سر به سجده بگذاری و راز دل با خدا بگویی ، اگر گهگاه شبنم اشک ، ژاله چشمان تو را نوازش داد و اگر قران را زیبا ترین نغمه هستی یافتی و با دل و جان آیات خدا را شنیدی و در آن به اندیشه فرو رفتی ؛ همه این حالات و تغییرات را نشانه حضور مقبول خود در محفل الهی بدان و این حالات را سخت گرامی بدار و در حفظ آن سخت کوشا باش .
نوشته را با کلام خداوند متعال زینت داده و آغاز نمودیم و آن را با کلام آرامش بخش و هدایتگر حضرت احدیت متبرک ساخته و به پایان می بریم و دل و جان خوانندگان محترم را با ترجمه آیات 30 تا 36 سوره فصلت به به نورانیت و اطمینان فرا می خوانیم : " آنان که گفتند محققاً پروردگار ما خدای یکتا استو سپس بر ایمان خود پایدار ماندند ، فرشتگان ( رحمت بر آنها نازل شوند و مژده دهند ) که دیگر ترس و اندوهی از گذشته خود ندارید و شما را به همام بهشتی که وعده داده شده ، بشارت باد * ما فرشتگان در دنیا و آخرت یاران و دوستداران شما هستیم و برای شما در بهشت ، هر چه مایل باشید یا آرزو و تقاضا کنید ؛ همه مهیا است * این سفره های احسان را خدای مهربان برای شما گسترده است * و هر کس خلق را به سوی خدا خواند و [ خود ] نیکوکار گردید و با تضرع گفت که من تسلیم خدا هستم * و هرگز نیکی و بدی در جهان یکسان نیست . همیشه بدی خلق را به بهترین عمل پاداش ده تا همان کس که گویی با تو در دشمنی است ، دوست و خویشاوند تو گردد * و لیکن کسی به این مقام بلند مرتبه نمی رسد جز کسانی که صبر و شکیبایی می کنند و برخوردار از حظ عظیم هستند * و هرگاه از ( وسوسه ) شیطان بر تو رنج و نگرانی می رسد ، به خدا پناه ببر که او به دعای خلق شنوا ( و به احوال همه ) دانا است .