در شهرستان های استان به خصوص ارومیه، خوی، تکاب، میاندوآب، بوکان، شاهین‌دژ و مهاباد فرش بافی به طور گسترده رواج دارد بطوریکه طرح های ریز ماهی خوی و افشار تکاب از شهرت جهانی برخوردار است.
نبود نظام حمایتی جامع و مناسب برای بافندگان فرش، کمبود نقدینگی، نظام ناکارآمد و سنتی تولید، موجب شد بود تا صنعت فرش آذربایجان غربی با مشکلاتی روبرو شود اما با ثبت جهانی پیش بینی می شود نه تنها این مشکلات تا حدی در ریل حل شدن قرار گیرد بلکه معضل صدور فرش های استان به نام سایر استانها نیز برطرف شود.
85 درصد فرش های تولیدی آذربایجان غربی جنبه صادراتی دارد
معاون توسعه بازرگان داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی با اشاره به ثبت جهانی فرش ریز ماهی خوی به همراه چهار برند فرش کشور به عنوان نخستین کالای ثبت جهانی شده ایرانی اظهارداشت: برند ریز ماهي خوي، برند جهاني است كه بيشترين صادرات فرش استان را به خود اختصاص داده است.
محمد دهقان در گفتگو با خبرنگار مهر ادامه داد: در این راستا فرش افشار تکاب نیز به همراه 9 برند فرش سایر استانها در دست بررسی و کارشناسی برای ثبت جهانی است که مراحل پایانی را طی می کنند و بزودی به ثبت جهانی می رسند.
وی با بیان اینکه آذربایجان غربی مقام هفتم کشوری را از نظر حجم تولید و رتبه چهارم کشوری را در بخش کیفیت فرش های تولیدی به خود اختصاص داده است اظهارداشت: فرش های تولیدی آذربایجان غربی به دلیل برخورداری از ظرافت و کیفیت بالا توانسته است مشتریان زیادی را از کشورهای خارجی به سوی خود جذب کند.
دهقان با بیان اینکه در حال حاضر 85 درصد از فرش های تولیدی استان جنبه صادراتی دارد گفت: سالانه بیش از 424 هزار متر مربع فرش در این استان توسط بیش از 105 هزار قالی باف تولید می شود.
وی یاد آور شد: از مجموع 560 میلیون دلار صادرات کل کشور در صنعت فرش بافی 32 میلیون دلار آن به این استان اختصاص دارد و اغلب این صادرات به کشورهای اروپایی، آمریکایی، عربی و حاشیه خلیج فارس بوده است.
معاون توسعه بازرگان داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی اضافه کرد: در راستای شناسایی سلایق مشتریان در بازارهای هدف همچنین زمینه اعزام تولید کنندگان و صادر کنندگان بزرگ استان به کشورهای آفریقای جنوبی، آلمان، چین، ترکیه، دبی، عراق، کویت و روسیه فراهم شده است.
سالانه 150 هزار مترمربع فرش ریز ماهی خوی تولید می شود
دهقان در زمینه خصوصیت های فرش ریز ماهی خوی که ثبت جهانی شده است اعلام کرد: در حال حاضر فرش ریزماهی خوی به عنوان برند مخصوص استان آذربایجان غربی با قدمت بالای هزار سال در شهرهای ارومیه، خوی، شوط، پلدشت، قره ضیاءالدین، ماکو، چالدران و سلماس تولید می شود.
وی اضافه کرد: هم اکنون سالانه 150 هزار مترمربع فرش ریز ماهی خوی توسط 37 هزار و 500 نفر قالی باف در این استان تولید و روانه بازارهای خارجی و داخلی می شود.
معاون توسعه بازرگان داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی، امیر قربانی، میرهاشم سید تاج الدینی، جعفر عبدالهی، فرشباف، گلنام، پیروزیان، زینالی و نجف زاده را از مهمترین طراحان و نقاشان فرش ریزماهی خوی در این استان برشمرد.
کارشناسان صنعت فرش معتقدند پایین بودن توان مالی برای تامین مواد اولیه و نبود حمایت از فرشبافان، نبود دستگاه چاپگر شناسنامه برای فرش های تولیدی استان، بالا بودن تعرفه های گمرکی صادرات فرش از مشکلات پیش روی فرشبافان آذربایجان غربی است.
اما با ثبت جهانی برند فرش های استان به همراه تامین مواد اولیه مرغوب، در اختیار گذاشتن این مواد به فرشبافان و کاهش تعرفه های بالای گمرکی برای صادرات فرش از جمله عواملی است که می تواند در افزایش تولید فرش در این استان موثر باشد.
راه اندازی پرتال فرش آذربایجان غربی/تالیف نخستین کتاب فرش آذربایجان غربی
معاون توسعه بازرگان داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی در خصوص حمایت های لازم از هنر و صنعت فرش بافی در استان به راه اندازی پرتال فرش استان اشاره کرد و گفت: همچنین کتاب جامع فرش دستباف آذربایجان غربی در زمینه تاریخ و هنر فرش استان در حال تالیف است و تا پایان سال آماده چاپ و انتشار می شود.
وی افزود: این کتاب به منظور معرفی توانمندی ها و پتانسیل و ویژگی های منحصر به فرد فرش استان، شناساندن آذربایجان غربی به عنوان یکی از مناطق مهم قالیبافی و دفاع از حقوق تولید کنندگان استان به چاپ می رسد.
دهقان عنوان کرد: فاز اول این کتاب که شامل مطالعه و جمع آوری اطلاعات مربوطه "نقشه ها و طرح های اصیل و بومی و رایج استان، معرفی افراد پسشکسوت، تولید کنندگان و صادر کنندگان و غیره" است به اتمام رسیده و اکنون در حال تالیف است.
وی با بیان اینکه متاسفانه در سالهای گذشته فرش های این استان به نام سایر استانها به داخل و خارج از کشور صادر می شد اظهارداشت: با ثبت جهانی دیگر امکان کپی برداری وسوء استفاده برخی رقبای ایرانی فرش دستباف ایرانی از بین خواهد رفت و فرش آذربایجان غربی نیز به اسم خود این استان صادر می شود.
دهقان با بیان اینکه ثبت جهانی یک برند باعث ارتقای ارزش ارزآوری بیشتر می‌شود گفت: برای تثبیت تقاضا در بازارها باید به مبحث برند بیشتر توجه شود زیرا برند با تثبیت تقاضا صرفه اقتصادی ایجاد می کند و آنگونه که بر همه روشن است محصولات برنددار نسبت به محصولات بدون برند با قیمت‌های بالاتری به فروش می رسند.
امید می رود با ثبت جهانی فرش ریز ماهی خوی و زمینه سازی برای ثبت جهانی فرش افشار تکاب برخی از مشکلات این هنر و صنعت هزار ساله در آذربایجان غربی سامان یابد.