صراط: سال گذشته (2013) سال پرتنشی برای خانواده «اسلام کریم اف» رئیس جمهور ازبکستان به شمار می‌رفت. تنش‌های بین رئیس جمهور این کشور و دخترش در رابطه با فعالیت‌های غیرقانونی موضوعی بود که در اواخر سال گذشته توجه رسانه‌های داخلی و خارجی این کشور را به خود جلب کرده بود.
به همین علت نیروهای امنیتی ازبکستان به ریاست «عنایت‌اف» اعتراضات خود را در رابطه با فساد مالی و تجارت‌های غیرقانونی گلناره از قبیل حمایت از تجارت مواد مخدر و به دست گرفتن درصدی از درآمد نفت و گاز اربکستان به اسلام کریم‌اف اعلام کردند.
متعاقب این اعتراضات تمام منابع تجاری گلناره از جمله کانال‌های رادیو تلویزیونی وی بدست اسلام کریم‌اف مسدود شد و این درحالی است که ارگان‌های حقوقی سوئیس پرونده کیفری را برای فساد مالی گلناره تشکیل دادند.
برخی از تحلیلگران اتفاقات اخیر را حتی طرح خود کریم‌اف دانسته و پیش‌بینی می‌کنند که رئیس جمهور ازبکستان با این بهانه در آینده نخست وزیر «شوکت میرضیایف» (روسیه‌گرا)، معاون اول وی «رستم عظیم‌اف» (غرب‌گرا) و رئیس سازمان امنیت ملی «رستم عنایت‌اف» (متمایل به روسیه و چین) را که همگی از مدعیان اشغال کرسی ریاست جمهوری دانسته می‌شوند، کنار خواهد گذاشت.
با این تفسیر سرنوشت قدرت در ازبکستان همچنان مبهم باقی مانده و به احتمال زیاد سال 2014 تعیین کننده سرنوشت این حکومت خواهد بود.
«کریم‌اف»: ازبکستان اجازه استقرار پایگاه نظامی خارجی در این کشور را نخواهد داد
تحولات سال گذشته میلادی ازبکستان با تأکید رئیس جمهور این کشور مبنی بر مدرنیزه کردن و افزایش آمادگی جنگی ارتش ازبکستان آغاز شد.
«اسلام کریم اف» در پیامی به مناسبت بیست‌ویکمین سالروز تأسیس نیروهای مسلح ازبکستان بر ارتقا قدرت نظامی کشور برای مقابله با هرگونه تجاوز تأکید کرد و خطر گسترش فناوری‌های هسته‌ای و سلاح‌های کشتار جمعی، تندروی سیاسی و مذهبی و افراط گرایی، تشنجات احتمالی پس از خروج نیروهای خارجی مستقر در افغانستان پس از سال 2014 را از جمله تهدیدهای جاری منطقه دانست.
وی در ادامه تأکید کرد بود که ازبکستان در قلمرو خود اجازه استقرار پایگاه نظامی خارجی را نخواهد داد.
کمک 25 میلیون دلاری «بانک اسلامی رشد» به ازبکستان
جمهوری ازبکستان در سپتامبر 2003 عضو «بانک اسلامی رشد» شد و از آن زمان به بعد مؤسسات مالی بانک مذکور در این کشور تعداد 18 پروژه به ارزش بیش از یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
در سال‌های گذشته این بانک و دولت ازبکستان توافق‌نامه‌ای را در 3 پروژه در زمینه‌های بهداشت، انرژی و کشاورزی به مبلغ 227.7 میلیون دلار و همچنین کمک هزینه برای توسعه نهادها، امضا کردند.
این درحالی است که سال گذشته نیز «شرکت اسلامی برای توسعه بخش خصوصی» (یکی از گروه‌های بخش خصوصی «بانک اسلامی رشد») به بانک ملی ازبکستان برای تأمین مالی پروژه‌های بخش خصوصی 25 میلیون دلار کمک اختصاص داد.
قرارداد مربوطه توسط «خالد آل عبود» مدیرعامل «شرکت اسلامی برای توسعه بخش خصوصی» و «نادر نظراف» رئیس بانک ملی ازبکستان به امضا رسیده بود.
به گفته برخی کارشناسان، این پروژه انگیزه جدیدی در توسعه کسب و کارهای کوچک و کارآفرینی خصوصی در این کشور و افزایش راه‌اندازی پروژه‌های اقتصادی جدید به خصوص در مناطق روستایی را به بار آورده است.
سخنرانی وزیر خارجه ازبکستان در مجمع عمومی سازمان ملل
سخنرانی وزیر خارجه ازبکستان در مجمع عمومی سازمان ملل نیز از دیگر اخبار و رویدادهای مهم ازبکستان در سال گذشته بود.
«عبدالعزیز کامل‌اف» در جلسه شصت‌وهشتم مجمع عمومی سازمان ملل متحد، موضوع ساخت نیروگاه‌های برق- آبی در منطقه و استفاده منطقی از منابع آبی را مطرح کرد و درباره مشکل واقعی بحران محیط زیست، کمبود آب در منطقه و جهان، تأمین و استفاده منطقی از منابع آبی سخن گفت.
وی با اشاره به برنامه‌های تاجیکستان و قرقیزستان برای ساخت نیروگاه‌های جدید برق- آبی بزرگ با سدهای بسیار بلند، راغون و قمبراته-1 گفت: اجرای چنین طرح‌هایی از نظر بسیاری از کارشناسان به نقض جریان طبیعی رودخانه‌ها که به عواقب زیست محیطی بسیاری می‌انجامد، منجر خواهد شد.
اما ورود مقامات ازبک به موضوع انرژی در سال گذشته به اظهارات وزیر خارجه این کشور در سازمان ملل ختم نشد.
بخصوص که سال 2013 میلادی دولت ازبکستان از سرمایه گذاران خارجی دعوت کرد در ۶ میدان گازی این کشور سرمایه‌گذاری کنند.
براساس این گزارش، 3 میدان سرمایه گذاری در منطقه «بخارا – خیوه»، 2 میدان در منطقه «سردریای وسطی» و یک میدان گازی دیگر در منطقه «فرغانه» از میادین گازی هستند که دولت ازبکستان از سرمایه گذاران خارجی خواست در آنها سرمایه گذاری کنند.
این رویکرد حاکی از آن است که مقامات ازبک همچنان در تلاش هستند تا در معادلات انرژی جهان بویژه در آن بخش که به صنعت گاز مربوط می شود نقش فعالتری ایفا کنند.
ازبکستان میزبان نشست نخست وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای
ازبکستان در سال گذشته میزبان دوازدهمین نشست نخست وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بود.
در اجلاس تاشکند شرکت کنندگان به بررسی راه‌های گسترش همکاری‌های اعضا در بخش‌های مختلف امنیتی، سیاسی، اقتصادی در چارچوب سازمان همکاری شانگهای و نیز گسترش آنچه همکاری‌های عمل گرایانه اعضا عنوان شد، پرداختند.
با توجه به نزدیک شدن زمان خروج نظامیان خارجی از افغانستان و تقویت احتمال افزایش ناامنی‌های این کشور به جمهوری‌های عضو شانگهای و نیز افزایش برخی تحرکات سیاسی و نظامی دولت‌های غربی در منطقه سبب توجه ویژه سازمان همکاری شانگهای به نیازهای امنیتی کشورهای کوچکتر عضو این نهاد منطقه‌ای شده است.
ضمن اینکه ثبات سیاسی و اجتماعی داخلی از دیگر دغدغه‌های برخی از جمهوری‌های آسیای مرکزی است که دیر یا زود با برگزاری انتخابات باید خود در معرض قضاوت عمومی قرار دهند.
سفر وزیر امور خارجه ازبکستان به آمریکا و تحرکات دیپلماتیک این کشور در سال گذشته
سفر 3 روزه عبدالعزیز کامل‌اف وزیر خارجه ازبکستان به آمریکا نیز بخشی از تحرکات دیپلماتیک ازبکستان در سال میلادی گذشته بود.
برخی رسانه‌های روسی در تحلیل خود از این سفر به گمانه‌زنی درباره اهداف دیدار دیپلمات ارشد ازبک از آمریکا و البته تلاش تاشکند و واشنگتن برای تقویت همگرایی نظامی 2 طرف پرداخته‌اند.
هر چند که دیدار و گفت‌وگو با مقامات عالی‌رتبه آمریکا و بررسی مسائل مربوط به توسعه روابط دوجانبه بخشی از اهداف سفر عبدالعزیز کامل‌اف به آمریکا عنوان شد اما با توجه به تحرکات سیاسی- نظامی و دیپلماتیک اخیر آمریکا در آسیای مرکزی حاکی از آن بود که تاشکند و واشنگتن در پی سطحی بالاتر از همکاری‌های همه جانبه دو طرف در مقایسه با مناسبات گذشته خود هستند.
پس از آن بود که «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه که برای شرکت در نشست وزرای خارجه کشورهای عضو جامعه مستقل مشترک المنافع (همسود) به ازبکستان سفر کرده بود با اسلام کریم اف رئیس جمهوری این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد و در این دیدار طرفین به بررسی آنچه مسائل کلیدی مسکو و تاشکند در بخش‌های سیاسی، تجاری، اقتصادی، فرهنگی و انسانی عنوان شد، پرداختند.
طیف گفت‌وگوهای لاوروف و اسلام کریم‌اف نشان داد که مسائل مربوط به همکاری 2 کشور در چارچوب تعهدات کشورهای مستقل همسود از محورهای اصلی گفت‌وگوی طرفین بود.
تاکنون مجموعه نگرانی‌های مقطعی ازبکستان از مجموعه عملکرد ساختارهای منطقه‌ای که در چارچوب جامعه مستقل همسود (سی آی اس) و زیر نظر روسیه فعالیت می‌کنند علت اصلی تغییر رفتار در سیاست خارجی ازبکستان بوده است. رقابت اعلام نشده روسیه و امریکا در گسترش همکاری با ازبکستان را اما می‌توان در دیدار رابرت بلیک از تاشکند پس از سفر لاوروف از ازبکستان مشاهده کرد.
به خصوص که بلیک گسترش همکاری‌های دوجانبه در بخش‌های اقتصاد و انرژی، را موضوعی در دستور کار 2 کشور برای گسترش مناسبات واشنگتن-تاشکند اعلام کرد.
آنچه این دیپلمات آمریکایی در تاشکند مطرح کرد نشان داد که اولویت‌ها در سیاست منطقه‌ای آمریکا در آسیای مرکزی توسعه همکاری‌های امنیتی، نظامی و اقتصادی است.
سفر وزیر امور خارجه چین به ازبکستان و گفت‌وگوهای رهبران دستگاه سیاست خارجی 2 طرف در سال گذشته حاکی از نقش فعال ازبکستان در عرصه سیاسی در سال گذشته بود.
به‌ویژه که پس از آن 11 سند همکاری در جریان دیدار رئیس جمهوری چین از ازبکستان به امضای روسای جمهوری 2 کشور رسید در این میان توافق چین و ازبکستان برای پایان ساخت سومین خط لوله انتقال گاز مهمترین توافق اقتصادی نمایندگان دولت‌های چین و ازبکستان در سال گذشته بود.