رتبه ایران در توزیع عدالت در سلامت
حمیدرضا صفی خانی عضو اسبق هیئت مدیره بیمه خدمات درمانی گفت: مهمترین مشکل سلامت این است که بدنه دولت وظیفه خود را درک نکرده؛ ما قوانین مادر و قانون اساسی را در زمینه سلامت داریم که در آن گفته سلامت حق مردم بوده و دولت موظف است خدمات سلامت را ارائه دهد و امکانات از سوی دولت در این زمینه فراهم شود.
وی افزود: تامین منابع مالی موضوع دیگری است که باید به شکلی باشد بهره مندی برای مردم صورت گیرد به شکلی که اگر فردی پول نداشته و خوب نتوانست مبلغ را پرداخت کند از خدمات سلامت محروم نشود.نباید به شکلی باشد که مردم هزینه سلامت را به دوش بکشنند و دچار هزینه کمر شکن بشوند.
صفی‌خوانی ادامه داد: انگیزه لازم برای سیاست گذاران در خصوص ارائه خدمات سلامت باید وجود داشته باشد و همچنین سیاست گذاری در این زمینه از اهداف نظام محسوب می‌شود که متاسفانه در حوزه سلامت خوب عمل نکرده‌ایم.
وی بیان کرد: توزیع عدالت در عرصه سلامت بسیار مهم بوده که ما رتبه خوبی در این زمینه نداریم در حقیقت در رتبه 192 در زمینه عدالت قرار داریم که عدالت در تامین منابع مالی باید فراهم شده و یکپارچگی در سیاست گذاری که امروزه وجود ندارد و پراکنده است باید ایجاد شود حتی ساختار سیاست گذاری باید به صورت یکپارچه باشد که اکنون وجود ندارد و خدمات یکپارچه ارائه نمی‌شود.
صفی خانی با بیان اینکه شاخص GDP (درآمد ناخالص ملی) به شکلی است که پول مردم و دولت در آن قرار می‌گیرد ولی باید سهم خدمات بهداشت را افزایش دهیم تا پرداخت از جیب مردم زیاد نباشد که اکنون پرداخت از جیب مردم زیاد شده و بی‌عدالتی در نظام سلامت به چشم می‌خورد و مشکلات امروزه را ایجاد کرده است. در سیاستگذاری و تامین مالی باید تجدید نظر صورت پذیرد.
همه مردم از یک بیمه استفاده کنند
احمد میری معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در ادامه مناظره با بیان اینکه هر گاه در کشور بر روی موضوعی متمرکز شدیم مسائل حل شد. به طور مثال در دهه 1360 موضوع سوتغذیه وقتی روی آن متمرکز شدیم توانستیم این امر را کاهش دهیم همچنین در خصوص مرگ و میر کودکان نیز به دستاوردهای خوبی رسیدیم، اظهار داشت: امیدواریم طرح مبحث درمان در دولت یازدهم که امروز روی آن متمرکز شدیم بتواند گام بزرگی محسوب و در این زمینه برداشته شود.
وی با اشاره به اینکه در بودجه 93 مطرح می‌کنند که تزریق گسترده منابع باید صورت پذیرد ولی تنها با افزایش منابع تمام مشکل حل نمی‌شود، افزود: تزریق اقتصاد امر ضروری بوده ولی ارائه دهندگان مانند داروخانه باید بدهی خود را وصول کنند و به صراحت گفته شده که تزریق منابع درمان را حل می‌کند.
میری بیان کرد: در ایران دستگاههای دریافت کننده بودجه درمان زیاد است؛ 17 دستگاه بودجه عمومی برای درمان دارند همچنین وزارت بهداشت و درمان و بیمه گران و وزارت رفاه کشور از این بودجه استفاده می‌کنند ولی باید بودجه درمان یک کاسه شود و مدیریت نیز یکپارجه باشد چرا که بودجه درمان بسیار مهم است بنابراین یک کاسه شدن آن امری است که باید مورد توجه قرار گیرد.
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیان کرد: امروزه کشور به قشر کم قدرت و پرقدرت تقسیم شده که باید 17 دستگاه که بیمه خاص دارند به غیر از نیروهای مسلح به شکلی خدمات ارائه دهند که همه مردم از یک بیمه استفاده کنند مانند شبکه برق.
میری اظهار داشت: موضوع درمان در تمام کشورها مهم است بنابراین بیمه پایدار را باید در بین مردم برابر ارائه کنیم که خوشبختانه در چندماه گذشته اقدامات خوبی در این زمینه به چشم خورد ولی یکپارچه شدن بیمه گر و سلامت گام مهم و اولویت در برنامه‌های دولت است که این امر در دست تدوین بوده و بیمه پایدار را ارتقا و باید یکپارچگی در ارائه خدمات بیمه برای مردم صورت گیرد تا از چند دستگی خدمات دور شویم. بنابراین همه مردم باید از یک بیمه استفاده کنند.
تبدیل نظام بهداشتی کشور به یک سیستم تجاری رها شده بدون نظارت
دکتر مسعود پزشکیان عضو کمیسیون بهداشت و درمان با اشاره به اینکه هم اکنون در ایران کسانی که کارمند بودند بیمه کرده‌اند اما کسانی که پول و کار نداشتند و حاکمیت باید آنها را می‌دید به حال خود رها شده اند، گفت: یکی از چالشهای بزرگ در کشور ما این است که سیستم بهداشتی به یک سیستم تجاری رها شده بدون نظارت تبدل شده است. که در این سیستم محرومان و فقرا لطمه می‌خورند در حالی که حاکمیت باید تمام افراد را ببیند، اگر حکومت ما اسلامی است باید سر سفره‌ای بنشینیم که برای مردم پهن کرده‌ایم.
97 درصد هزینه‌های خارج از جیب در بخشهای خصوصی سلامت
داوود دانش جعفری مشاور عالی وزیر بهداشت با اشاره به مخارج خصوصی و عمومی در بخش سلامت عنوان کرد: 40 درصد از مخارج سلامت در دنیا مخارج خصوصی و 60 درصد عمومی است که اگر بخواهیم مخارج خصوصی را تعریف کنیم باید بگویم مخارجی است که مردم پرداخت می‌کنند اما این مخارج قبل از اینکه بیمار شوند پرداخت می‌شوند همانند خرید بیمه تکمیلی.
وی افزود: بخش دیگری از هزینه‌ها؛ هزینه‌هایی است که مردم هنگام بیماری پرداخت می‌کنند که در نظام بهداشتی به آن اصطلاحاً می‌گویند هزینه‌های پرداخت از جیب که در دنیا سهم هزینه‌های پرداخت از جیب 50 درصد است و 50 درصد از هزینه‌ها نیز مربوط به قبل از بیماری و بیمه‌های پایه است؛ در ایران از بخش مخارج خصوصی که نزدیک به 60 درصد است 97 درصد مربوط به هزینه‌های خارج از جیب است یعنی هزینه‌ها را تبدیل کرده ایم به هزینه‌های هنگام بیماری که در این شرایط بیمار هر چه پول از او طلب کنند پرداخت می‌کند.
مشاور عالی وزیر بهداشت با اشاره به اینکه 60 درصد کل هزینه‌ها مربوط به بخش خصوصی است، گفت: این بخش از هزینه‌ها در ایران کارایی لازم را ندارد؛ مخارج عمومی نیز مخارجی است که دولت از بودجه عمومی پرداخت می‌کند همچنین هزینه‌های که سازمان‌های بیمه گر نیز پرداخت می‌کنند در این مجموعه جای می‌گیرد.
الگوبرداری غلط و ناقص از نظام وزارت بهداشت آمریکا
دکتر ایرج حریرچی معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت در ادامه با بیان اینکه نظام سلامت ایران یک الگوبرداری غلط و ناقص از نظام سلامت آمریکاست، تاکید کرد: نظام سلامت در ایران یک الگوبرداری از وزارت بهداشت غلط در آمریکاست که این الگو در آمریکا مبتنی بر بازار آزاد است و آمریکا تنها کشور توسعه‌یافته دنیاست که حوزه سلامت خود را مبتنی بر بازار آزاد اداره می‌کند.
وی افزود: به همین دلیل اوباما به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا در پی اصلاح این الگو در آمریکا برآمده و تعطیلی‌های چند روزه اخیر ناشی از درگیری پیرامون این مساله است. متاسفانه ما با منابع اندک خود نظام سلامت مبتنی بر بازار آزاد آمریکا را پیگیری می‌کنیم.
حریرچی برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه در بخش بهداشت و درمان را مترقی توصیف کرد و در ادامه افزود: در 8 سال گذشته ما نه تنها در جهت اهداف این برنامه حرکت نکردیم بلکه حرکت ما در خلاف تحقق این اهداف قرار داشت چرا که شاخص پرداختی مردم در حوزه سلامت در ابتدای این برنامه 54 درصد بود و در حال حاضر به 60 تا 70 درصد رسیده است.
معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت ادامه داد: همچنین در ابتدای برنامه توسعه هزینه‌های کمرشکن سلامت 3 درصد بوده و در حال حاضر این هزینه‌ها به 7 تا 13 درصد در شهر تهران رسیده است.
وی با ابراز خرسندی از تاکید رئیس‌جمهور و معاون برنامه‌ریزی و راهبردی وی در توجه به مشکلات مردم در حوزه سلامت و در نظر گرفتن بودجه از محل هدفمندی یارانه‌ها تاکید کرد: در گام اول باید تولیت حوزه سلامت اصلاح شود و قبل از تزریق منابع می‌بایست مدیریت در این حوزه را اصلاح کنیم چرا که تزریق هر منبعی بدون در نظر گرفتن اصلاح مدیریتی باعث پیچیده‌تر شدن مشکلات می‌شود.
نابرابری‌های اجتماعی و توزیع نامناسب ثروت و فقر
در ادامه مناظره حمیدرضا صفی‌خانی با رد مدل آمریکایی حوزه سلامت در ایران مدل‌های بیمه اشتغال، نظام‌های طب ملی و واگذاری به بخش خصوصی را از جمله 3 مدل اصلی نظام های سلامت دنیا برشمرد و گفت: ما اگر در کشورمان نتوانستیم مدل مخصوص به خود را به درستی اجرا کنیم به دلیل استفاده از روش‌های نامناسب در این مدل است.
وی ادامه داد: نظام سلامت یک نظام فرابخشی است چرا که بیش از 60 درصد از موارد دخیل در حوزه سلامت در خارج از حوزه وزارت بهداشت رقم می‌خورد.
این پزشک عمومی نابرابری‌های اجتماعی و توزیع نامناسب ثروت و فقر را از جمله مسائلی عنوان کرد که بروز آنها به حوزه سلامت سرریز می‌شود و تاکید کرد: فعالیت حوزه سلامت یک فعالیت فرابخشی است و مسئولین این حوزه باید دو وظیفه رهبری و حکمرانی را به خوبی در این حوزه انجام دهد.
صفی‌خانی ادامه داد: اگر وزیر بهداشت وظیفه رهبری خود به عنوان یک مسئول فرابخشی را به درستی انجام دهد باید بتواند مدیران موازی، پایینی و بالاتر از خود را رهبری کند و این رهبری به هیچ وجه به معنای دخالت نیست.