صراط: در آستانه مذاکرات غرب تلاش می کند با طرح موضوع موشک های بالستیک ایران
را بر سر دوراهی جدیدی قرار دهد. آیا ایران به خواسته غرب درباره مذاکره بر
سر توان موشکی خود رضایت خواهد داد؟
نمایندگان کشورمان و مذاکره کنندگان غرب درحال حاضر در وین به سر می برند تا بر سر نگارش متن توافق نهایی به جمع بندی برسند. اما در این حال و خصوصا بعد از برگزاری نشست کارشناسی نیویورک موضوع موشک های بالستیک ایران به طور جدی تری پیگیری می شود.
درحالی رهبر انقلاب گفته بود توقع محدود کردن برنامه موشکی ایران احمقانه و ابلهانه است. خبرگزاری تسنیم از وین می نویسد: «یک مقام ارشد آمریکا در وین، در نشست توجیهی با خبرنگاران بین‌المللی در پاسخ به سوال تسنیم مسئله موشکهای بالستیک ایران را جزو مسائل مورد بحث در مذاکرات وین دانست.»
این مقام آمریکایی که در نشست خبری شرکت کرده بود گفته بود که نمی خواهد به طور مشخص راجع به مسائلی که قرار است بحث شود توضیح دهد اما اضافه می کند: «باید این را خاطرنشان کنم که قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل باید در نظر گرفته شوند. این موضوع در طرح اقدام مشترک مطرح شده است. این قطعنامه‌ها، مثل خیلی چیزهای دیگر می‌گویند که هر موشک با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای باید مورد بررسی قرار گیرند.»
اما در عین حال وزیرخارجه کشورمان پس از دیدار شب گذشته با کاترین اشتون در خصوص بحث موشکهای ایرانی در مذاکرات با بیان اینکه امشب در این مذاکرات دراین باره صحبتی نشد، گفته مباحث دفاعی ایران و امکانات دفاعی ما موضوع مذاکره نخواهد بود.
زمزمه های بحث موشکی
اواخر بهمن ماه گذشته اولین بار بود که بحث موشکهای بالستیک ایران به مذاکرات باز شد. پایگاه اینترنتی آمریکایی آنتی‌وار به قلم «گرت پورتر» نوشت: آمریکا درخواست اسرائيل را برای قرار دادن برنامه موشکی در مذاکرات هسته‌ای قبول کرد. تاکید دولت باراک اوباما بر اینکه ایران در مذاکرات برای رسیدن به توافق جامع هسته‌ای، درباره برنامه موشکهای بالستیک خود نیز بحث کند، موضع آمریکا را با موضع اسرائیل و سناتورهایی هماهنگ می‌کند که پیش‌نویس لایحه گروه ایپک را به منظور مختل کردن مذاکرات، مطرح کردند. اما سابقه این ماجرا نشان می‌دهد دولت اوباما می‌داند که ایران این درخواست را نخواهد پذیرفت.
همان زمان جی کارنی سخنگوی کاخ سفید این موضوع را مطرح کرد و درپاسخ به وی گفت: «درباره هیچ موضوعی به جز فعالیت‌های هسته‌ای ایران در این مذاکرات بحث نخواهد شد و ما بر سر این موضوع توافق کرده‌ایم.»
مقامات آمریکایی معتقدند که بحث درباره موشک های بالستیک ایران بحثی مرتبط با توافق ژنو است درحالی که ایران این نظر را کاملا رد می کند. همان تاریخ شرمن به جلسه پرسش و پاسخ کمیته روابط خارجی سنای آمریکا رفت و سناتور روبرت کورکر، درباره وجود بحث موشکی در توافق نامه اقدام عمل مشترک توضیح داد که توافق ژنو «تولید موشکهای بالستیک را که ممکن است در حمل سلاح‌های هسته‌ای کاربرد داشته باشند متوقف» نکرد. و ادامه داد: «اما این موضوعی است که عملا باید به عنوان بخشی از توافق نهایی به آن پرداخته شود.»
در نیمه اسفندماه بار دیگر شرمن به عنوان مذاکره کننده ارشد آمریکا به مجلس سنا رفت و در کنار کوهن و رابرت منندز رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی به سئوالات نمایندگان سنا پاسخ داد. شرمن این بار با صراحت بیشتری دراین باره سخن گفت و تاکید کرد: «بحث موشکهای بالستیک ایران هم از مواردی است که باید در توافق نهایی به آن پرداخته شود.»
امروز نمایندگان ایران و کشورهای ۱+۵ در وین جمع شدند تا نگارش متن توافق نهایی را آغاز کنند. در آستانه این نشست روزیکشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه رهبر انقلاب به نمایش دستاوردهای هوایی سپاه رفت. ایشان با اشاره به اظهارات غیر عاقلانه و غیر هوشمندانه طرف غربی در مذاکره با ایران، بخصوص تاکید بر محدود شدن توان موشکی کشور، خاطر نشان کردند: آنها درحالی توقع محدود شدن برنامه موشکی ایران را دارند که دائما در حال تهدید نظامی ایران هستند، بنابراین چنین توقعی، احمقانه و ابلهانه است.
نتانیاهو: ایران فناوری موشکی را به کره شمالی می دهد
توانمندی موشک های بالستیک ایران غیرقابل انکار است تا جایی که آمریکا و اسرائیل به آن اذعان دارند. نتانیاهو در آستانه مذاکرات هسته ای در مصاحبه با روزنامه «مایینچی شیمبون» ژاپن مدعی شد که ایران فناوری تولید موشکهای بین‌قاره‌ای بالستیک خود را در اختیار کره شمالی قرار می‌دهد. نتانیاهو گفته: به همین دلیل ایران باید از تولید موشکهای بین‌قاره‌ای بالستیکی دلسرد شود.
او گفته که معتقد است که گروه ۱+۵ باید علاوه بر از بین بردن ظرفیت ایران برای تولید بمب اتم و کلاهک‌های اتمی، این کشور را از تولید موشکهای بین‌قاره‌ای بالستیکی بازدارند.
طرح این مسائل تنها به منظور امتیازگیری بیشتر است
دکتر اکبر ولی زاده استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران درباره این موضوع به الف می گوید: سه نکته در این مورد مدنظر است. اول اینکه مذاکرات به حساس ترین موقعیت خود رسیده است . قرار است ایران و غرب در تیرماه به یک توافق نهایی دست پیدا کنند. به همان نسبت که حساسیت زیاد می شود، تلاش های غرب و اسرائیل برای کندکردن این روند بیشتر می شود.
نکته بعد اینکه در این چند ماه فضای مذاکرات به نفع ایران رقم خورده و غرب نیز بر این نکته واقف است. آنها سعی می کنند با طرح موضوعات غیر مرتبط فضا را به نفع خودشان تغییر دهد. نکته سوم اینکه بالاخره این یک نوع مذاکره است و مسائلی مثل توانمندی موشکی و حقوق بشر مطرح می شود تا بتواند در مذاکرات برای آنها دست بالا ایجاد کند.
این استاد دانشگاه ادامه می دهد: باتوجه به بومی شدن و توانمندی ایران در موضوع دانش موشکی، غرب و به ویژه اسرائیل از این بابت ناراضی هستند.
به گفته وی اما مهمترین عامل بحث تشدید فشار به ایران، موضوع میزان و مقدار غنی سازی است که مرکز اصلی اختلاف ایران و غرب شده و در دستور کار طرف غربی اسرائیلی قرار گرفته است. دکتر ولی زاده می افزاید: غرب تلاش می کند تعداد فعلی سانترییفیوزهای ایران را که نزدیک به ۲۰ هزار عدد است به ۴ هزار کاهش دهد، اما این مغایر سیاست های حاکمیت ایران و خط قرمز کشور ماست.
به باور این استاد دانشگاه طرح موضوعات موشکی و حقوق بشر به این منظور مطرح می شود که ایران در بحث غنی سازی عقب نشینی کند. او این موضوع را اینگونه توضیح داد: طرف غربی تلاش می کند تا با مطرح کردن این موضوعات ایران را در شرایطی قرار دهد که اگر می خواهد پای اینگونه مسائل به مذاکرات باز نشود باید، در مورد تعداد سانتریفیوژها خواسته غرب را بپذیرد. باید باور کنیم که این یک مذاکره است و هر دو طرف تلاش می کنند تا بیشترین امتیاز را از طرف مقابل بگیرند.
او در پاسخ به این سئوال که آیا ایران بر سر این موضوعات با غرب در میز مذاکرات چانه زنی خواهد کرد یا نه می گوید: تشدید فشار نشان داده که غرب نتوانسته این موضوعات را آنطور که تمایل دارند در مذاکرات کارشناسی به نتیجه برسانند.
ولی زاده معتقد است با انجام این مذاکرات، موقعیت بین المللی و اقتصادی ایران در جهان برجسته تر خواهد شد و طرف غربی تلاش می کند تا حد ممکن از آن جلوگیری کند.
به نظر می رسد تلاش غرب برای کشیدن موضوعات جدید به مذاکرات بیشتر شده است. تا چند روز آینده و پس از نشست های اولیه مشخص می شود که آیا غرب توانسته موضوع موشک های بالستیک را به روی میز مذاکره قرار دهد و درباره آن چانه زنی کند یا اینکه این موضوع به عنوان اهرم های فشار بیرونی به کار گرفته خواهند شد.
نمایندگان کشورمان و مذاکره کنندگان غرب درحال حاضر در وین به سر می برند تا بر سر نگارش متن توافق نهایی به جمع بندی برسند. اما در این حال و خصوصا بعد از برگزاری نشست کارشناسی نیویورک موضوع موشک های بالستیک ایران به طور جدی تری پیگیری می شود.
درحالی رهبر انقلاب گفته بود توقع محدود کردن برنامه موشکی ایران احمقانه و ابلهانه است. خبرگزاری تسنیم از وین می نویسد: «یک مقام ارشد آمریکا در وین، در نشست توجیهی با خبرنگاران بین‌المللی در پاسخ به سوال تسنیم مسئله موشکهای بالستیک ایران را جزو مسائل مورد بحث در مذاکرات وین دانست.»
این مقام آمریکایی که در نشست خبری شرکت کرده بود گفته بود که نمی خواهد به طور مشخص راجع به مسائلی که قرار است بحث شود توضیح دهد اما اضافه می کند: «باید این را خاطرنشان کنم که قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل باید در نظر گرفته شوند. این موضوع در طرح اقدام مشترک مطرح شده است. این قطعنامه‌ها، مثل خیلی چیزهای دیگر می‌گویند که هر موشک با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای باید مورد بررسی قرار گیرند.»
اما در عین حال وزیرخارجه کشورمان پس از دیدار شب گذشته با کاترین اشتون در خصوص بحث موشکهای ایرانی در مذاکرات با بیان اینکه امشب در این مذاکرات دراین باره صحبتی نشد، گفته مباحث دفاعی ایران و امکانات دفاعی ما موضوع مذاکره نخواهد بود.
زمزمه های بحث موشکی
اواخر بهمن ماه گذشته اولین بار بود که بحث موشکهای بالستیک ایران به مذاکرات باز شد. پایگاه اینترنتی آمریکایی آنتی‌وار به قلم «گرت پورتر» نوشت: آمریکا درخواست اسرائيل را برای قرار دادن برنامه موشکی در مذاکرات هسته‌ای قبول کرد. تاکید دولت باراک اوباما بر اینکه ایران در مذاکرات برای رسیدن به توافق جامع هسته‌ای، درباره برنامه موشکهای بالستیک خود نیز بحث کند، موضع آمریکا را با موضع اسرائیل و سناتورهایی هماهنگ می‌کند که پیش‌نویس لایحه گروه ایپک را به منظور مختل کردن مذاکرات، مطرح کردند. اما سابقه این ماجرا نشان می‌دهد دولت اوباما می‌داند که ایران این درخواست را نخواهد پذیرفت.
همان زمان جی کارنی سخنگوی کاخ سفید این موضوع را مطرح کرد و درپاسخ به وی گفت: «درباره هیچ موضوعی به جز فعالیت‌های هسته‌ای ایران در این مذاکرات بحث نخواهد شد و ما بر سر این موضوع توافق کرده‌ایم.»
مقامات آمریکایی معتقدند که بحث درباره موشک های بالستیک ایران بحثی مرتبط با توافق ژنو است درحالی که ایران این نظر را کاملا رد می کند. همان تاریخ شرمن به جلسه پرسش و پاسخ کمیته روابط خارجی سنای آمریکا رفت و سناتور روبرت کورکر، درباره وجود بحث موشکی در توافق نامه اقدام عمل مشترک توضیح داد که توافق ژنو «تولید موشکهای بالستیک را که ممکن است در حمل سلاح‌های هسته‌ای کاربرد داشته باشند متوقف» نکرد. و ادامه داد: «اما این موضوعی است که عملا باید به عنوان بخشی از توافق نهایی به آن پرداخته شود.»
در نیمه اسفندماه بار دیگر شرمن به عنوان مذاکره کننده ارشد آمریکا به مجلس سنا رفت و در کنار کوهن و رابرت منندز رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی به سئوالات نمایندگان سنا پاسخ داد. شرمن این بار با صراحت بیشتری دراین باره سخن گفت و تاکید کرد: «بحث موشکهای بالستیک ایران هم از مواردی است که باید در توافق نهایی به آن پرداخته شود.»
امروز نمایندگان ایران و کشورهای ۱+۵ در وین جمع شدند تا نگارش متن توافق نهایی را آغاز کنند. در آستانه این نشست روزیکشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه رهبر انقلاب به نمایش دستاوردهای هوایی سپاه رفت. ایشان با اشاره به اظهارات غیر عاقلانه و غیر هوشمندانه طرف غربی در مذاکره با ایران، بخصوص تاکید بر محدود شدن توان موشکی کشور، خاطر نشان کردند: آنها درحالی توقع محدود شدن برنامه موشکی ایران را دارند که دائما در حال تهدید نظامی ایران هستند، بنابراین چنین توقعی، احمقانه و ابلهانه است.
نتانیاهو: ایران فناوری موشکی را به کره شمالی می دهد
توانمندی موشک های بالستیک ایران غیرقابل انکار است تا جایی که آمریکا و اسرائیل به آن اذعان دارند. نتانیاهو در آستانه مذاکرات هسته ای در مصاحبه با روزنامه «مایینچی شیمبون» ژاپن مدعی شد که ایران فناوری تولید موشکهای بین‌قاره‌ای بالستیک خود را در اختیار کره شمالی قرار می‌دهد. نتانیاهو گفته: به همین دلیل ایران باید از تولید موشکهای بین‌قاره‌ای بالستیکی دلسرد شود.
او گفته که معتقد است که گروه ۱+۵ باید علاوه بر از بین بردن ظرفیت ایران برای تولید بمب اتم و کلاهک‌های اتمی، این کشور را از تولید موشکهای بین‌قاره‌ای بالستیکی بازدارند.
طرح این مسائل تنها به منظور امتیازگیری بیشتر است
دکتر اکبر ولی زاده استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران درباره این موضوع به الف می گوید: سه نکته در این مورد مدنظر است. اول اینکه مذاکرات به حساس ترین موقعیت خود رسیده است . قرار است ایران و غرب در تیرماه به یک توافق نهایی دست پیدا کنند. به همان نسبت که حساسیت زیاد می شود، تلاش های غرب و اسرائیل برای کندکردن این روند بیشتر می شود.
نکته بعد اینکه در این چند ماه فضای مذاکرات به نفع ایران رقم خورده و غرب نیز بر این نکته واقف است. آنها سعی می کنند با طرح موضوعات غیر مرتبط فضا را به نفع خودشان تغییر دهد. نکته سوم اینکه بالاخره این یک نوع مذاکره است و مسائلی مثل توانمندی موشکی و حقوق بشر مطرح می شود تا بتواند در مذاکرات برای آنها دست بالا ایجاد کند.
این استاد دانشگاه ادامه می دهد: باتوجه به بومی شدن و توانمندی ایران در موضوع دانش موشکی، غرب و به ویژه اسرائیل از این بابت ناراضی هستند.
به گفته وی اما مهمترین عامل بحث تشدید فشار به ایران، موضوع میزان و مقدار غنی سازی است که مرکز اصلی اختلاف ایران و غرب شده و در دستور کار طرف غربی اسرائیلی قرار گرفته است. دکتر ولی زاده می افزاید: غرب تلاش می کند تعداد فعلی سانترییفیوزهای ایران را که نزدیک به ۲۰ هزار عدد است به ۴ هزار کاهش دهد، اما این مغایر سیاست های حاکمیت ایران و خط قرمز کشور ماست.
به باور این استاد دانشگاه طرح موضوعات موشکی و حقوق بشر به این منظور مطرح می شود که ایران در بحث غنی سازی عقب نشینی کند. او این موضوع را اینگونه توضیح داد: طرف غربی تلاش می کند تا با مطرح کردن این موضوعات ایران را در شرایطی قرار دهد که اگر می خواهد پای اینگونه مسائل به مذاکرات باز نشود باید، در مورد تعداد سانتریفیوژها خواسته غرب را بپذیرد. باید باور کنیم که این یک مذاکره است و هر دو طرف تلاش می کنند تا بیشترین امتیاز را از طرف مقابل بگیرند.
او در پاسخ به این سئوال که آیا ایران بر سر این موضوعات با غرب در میز مذاکرات چانه زنی خواهد کرد یا نه می گوید: تشدید فشار نشان داده که غرب نتوانسته این موضوعات را آنطور که تمایل دارند در مذاکرات کارشناسی به نتیجه برسانند.
ولی زاده معتقد است با انجام این مذاکرات، موقعیت بین المللی و اقتصادی ایران در جهان برجسته تر خواهد شد و طرف غربی تلاش می کند تا حد ممکن از آن جلوگیری کند.
به نظر می رسد تلاش غرب برای کشیدن موضوعات جدید به مذاکرات بیشتر شده است. تا چند روز آینده و پس از نشست های اولیه مشخص می شود که آیا غرب توانسته موضوع موشک های بالستیک را به روی میز مذاکره قرار دهد و درباره آن چانه زنی کند یا اینکه این موضوع به عنوان اهرم های فشار بیرونی به کار گرفته خواهند شد.