صراط: عربستان سعودی در ضعیف ترین وضعیت چند دهه اخیر خود قرار گرفته است، این سیر با توجه به بیداری اسلامی که درمنطقه اتفاق افتاد روند صعودی به خود گرفت. سعودی ها در تمامی حوادث اخیر منطقه تنها مجبور به استفاده از گزینه نظامی و سخت افزاری شده اند. عربستانی ها برای جلوگیری از سقوط همپیمانان خود در یمن و بحرین مجبور به حضور مستقیم نظامی و یا نیابتی در این کشورها شدند، در سوریه با تمام توان از گروه های تروریستی همچون داعش حمایت کردند که امروز برخی منابع غربی فاش کرده اند که آل سعود برای جلوگیری از آسیب رسیدن از طریق داعش به آنها مبالغ کلانی باج و رشوه می دهند!
در عراق نیز سال ها تقویت گروه های تروریستی نتیجه عکس برای آنها داشته است و همان گروه های مورد حمایت امروز گروهی خطرناک همانند داعش را تشکیل داده اند.
در مصر نیز عربستان مجبور شد برای ساقط کردن دولت اخوان که با رای مردم به سرکار آمده بود با کودتا نظامی اخوانی ها را سرنگون کند.
علاوه بر این امروز عربستان برای سرپا نگه داشتن دولت های همپیمانش در مصر، یمن و بحرین میلیون دلار نفتی مجبور به هزینه است. این در حالیست که درصد بالای از این کمک ها به این کشورها به صورت بلاعوض است.
در همین حال عربستان اولین کشوری است که بدون مقاومت در برابر آمریکا باید به جنگ داعش برود، جنگی که یکی از منابع فرانسوی فاش کرده که آمریکا قرار است هزینه این جنگ را از جیب آل سعود پرداخت کند. آنهم در حالیکه عربستانی ها نسبت به آینده جنگ خوشبین نیستند و این نگرانی را دارند که نهایتا در این حملات دولت سوریه تقویت بشود.
اما در این میان این سوال اساسی مطرح می شود که چرا عربستان همانند ترکیه نمی تواند به آمریکا حتی به صورت صوری "نه" بگوید؟ یا سوال اساسی تر اینکه چرا عربستان در تمامی حوادث اخیر در منطقه تنها مجبور به استفاده از گزینه های سخت افزاری است؟ کامل ترین سوال نیز این است که چرا عربستان در حوزه دیپلماتیک برای برطرف کردن مشکلاتش به بن بست رسیده است؟
برای پاسخ به این سوالات نکات ذیل قابل عرض است:
الف: با آغاز بیداری اسلامی در تونس، لیبی و مصر و نقاط دیگر منطقه مسئله ای که مشهود بود این است که هیچ تمایلی در این کشورها به نحوه حکومت داری در عربستان سعوی وجود ندارد. این مسئله عربستان را به لحاظ گفتمانی بسیار منزوی کرده است. حکومت خانوادگی عربستان هیچ جاذبه ای برای مردم منطقه ندارد و نخواهد داشت.
ب: گروه های تکفیری همانند داعش در عراق و سوریه به نوعی مشابهت های گفتمانی نزدیکی با نحوه اداره جامعه توسط آل سعود را دارد. به تعبییر دیگر گروه های همانند داعش در سطح افکار عمومی به نوعی نماینده فکری آل سعود محسوب می شوند. خشونت های این گروه ها در سال های اخیر سبب شده که گفتمان حکومت داری و اداره جامعه به روش سعودی بیش از پیش منفور شود.
ج: آل سعود که در حوزه گفتمانی قدرت نرم قابل ملاحظه ای در حوزه تحولات منطقه برای خود نمی بیند، بنابراین تنها راه برای ماندگاری در معادلات منطقه را خرید تجهیزات نظامی و استفاده از توان مالی و نفتی می بیند. عربستان در سال های اخیر بیشترین خرید نظامی را در دنیا داشته و برخی آمارها نشان می دهد که نزدیک 60 درصد تولیدات نظامی آمریکا را عربستان خریده است. به تعبییر دیگر عربستان حداقل برای موثر ماندن در منطقه مجبور به افزایش توان نظامی خود – به عنوان یک مولفه قدرت- است.
د: عدم قدرت نرم افزاری آل سعود در این سال ها چه در داخل و خارج از عربستان این کشور را بیش از پیش به آمریکا برای حفظ بقاء وابسته کرده است. به همین دلیل این کشور در کنار خرید جنون آمیز تجهیزات نظامی برای جلوگیری از فروپاشی، مجبور به وابستگی شدید و مورد حمایت قرار گرفتن یک کشور قدرتمند فرامنطقه ای می باشد. به همین دلیل آل سعود با چنین وضعیت شکننده ای که با آن روبه رو هستند توانی برای "نه" گفتن مقابل آمریکا نخواهد داشت.
در عراق نیز سال ها تقویت گروه های تروریستی نتیجه عکس برای آنها داشته است و همان گروه های مورد حمایت امروز گروهی خطرناک همانند داعش را تشکیل داده اند.
در مصر نیز عربستان مجبور شد برای ساقط کردن دولت اخوان که با رای مردم به سرکار آمده بود با کودتا نظامی اخوانی ها را سرنگون کند.
علاوه بر این امروز عربستان برای سرپا نگه داشتن دولت های همپیمانش در مصر، یمن و بحرین میلیون دلار نفتی مجبور به هزینه است. این در حالیست که درصد بالای از این کمک ها به این کشورها به صورت بلاعوض است.
در همین حال عربستان اولین کشوری است که بدون مقاومت در برابر آمریکا باید به جنگ داعش برود، جنگی که یکی از منابع فرانسوی فاش کرده که آمریکا قرار است هزینه این جنگ را از جیب آل سعود پرداخت کند. آنهم در حالیکه عربستانی ها نسبت به آینده جنگ خوشبین نیستند و این نگرانی را دارند که نهایتا در این حملات دولت سوریه تقویت بشود.
اما در این میان این سوال اساسی مطرح می شود که چرا عربستان همانند ترکیه نمی تواند به آمریکا حتی به صورت صوری "نه" بگوید؟ یا سوال اساسی تر اینکه چرا عربستان در تمامی حوادث اخیر در منطقه تنها مجبور به استفاده از گزینه های سخت افزاری است؟ کامل ترین سوال نیز این است که چرا عربستان در حوزه دیپلماتیک برای برطرف کردن مشکلاتش به بن بست رسیده است؟
برای پاسخ به این سوالات نکات ذیل قابل عرض است:
الف: با آغاز بیداری اسلامی در تونس، لیبی و مصر و نقاط دیگر منطقه مسئله ای که مشهود بود این است که هیچ تمایلی در این کشورها به نحوه حکومت داری در عربستان سعوی وجود ندارد. این مسئله عربستان را به لحاظ گفتمانی بسیار منزوی کرده است. حکومت خانوادگی عربستان هیچ جاذبه ای برای مردم منطقه ندارد و نخواهد داشت.
ب: گروه های تکفیری همانند داعش در عراق و سوریه به نوعی مشابهت های گفتمانی نزدیکی با نحوه اداره جامعه توسط آل سعود را دارد. به تعبییر دیگر گروه های همانند داعش در سطح افکار عمومی به نوعی نماینده فکری آل سعود محسوب می شوند. خشونت های این گروه ها در سال های اخیر سبب شده که گفتمان حکومت داری و اداره جامعه به روش سعودی بیش از پیش منفور شود.
ج: آل سعود که در حوزه گفتمانی قدرت نرم قابل ملاحظه ای در حوزه تحولات منطقه برای خود نمی بیند، بنابراین تنها راه برای ماندگاری در معادلات منطقه را خرید تجهیزات نظامی و استفاده از توان مالی و نفتی می بیند. عربستان در سال های اخیر بیشترین خرید نظامی را در دنیا داشته و برخی آمارها نشان می دهد که نزدیک 60 درصد تولیدات نظامی آمریکا را عربستان خریده است. به تعبییر دیگر عربستان حداقل برای موثر ماندن در منطقه مجبور به افزایش توان نظامی خود – به عنوان یک مولفه قدرت- است.
د: عدم قدرت نرم افزاری آل سعود در این سال ها چه در داخل و خارج از عربستان این کشور را بیش از پیش به آمریکا برای حفظ بقاء وابسته کرده است. به همین دلیل این کشور در کنار خرید جنون آمیز تجهیزات نظامی برای جلوگیری از فروپاشی، مجبور به وابستگی شدید و مورد حمایت قرار گرفتن یک کشور قدرتمند فرامنطقه ای می باشد. به همین دلیل آل سعود با چنین وضعیت شکننده ای که با آن روبه رو هستند توانی برای "نه" گفتن مقابل آمریکا نخواهد داشت.