بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه در گفت‌وگوی تفصیلی با تلویزیون جمهوری چک تصریح کرد که وارد آوردن شکست به بدنه تروریسم موانعی را از روی فرآیند سیاسی برمی‌دارد. وی ابراز داشت هیچ دولتی در دنیا نمی‌تواند در شرایطی با تروریسم مبارزه کند که حمایت‌های مستقیم از تروریست‌ها در ابعاد تسلیحاتی و مالی انجام می‌شود.
وی در این مصاحبه اولین اقدام برای مبارزه و شکست دادن گروه‌های تروریستی را قطع کمک رسانی های مالی و تسلیحاتی به آنها و جلوگیری از ورود عناصر تروریستی به داخل سوریه دانست که به صورت اساسی با حمایت عربستان و قطر از ترکیه وارد می‌شوند. وی افزود: مشکل ما این است که ما با تروریست‌ها مبارزه می‌کنیم، در حالی که آنها از کمک‌های نامحدودی از کشورهای مختلف به ویژه کشورهای منطقه‌ای یا حمایت و سهل انگاری از سوی کشورهای غربی بهره‌مند هستند.
اسد حمایت روسیه از دولت سوریه را در راستای حمایت از قوانین بین‌المللی و ثبات در منطقه و جهان دانست و تأکید کرد، آمریکا همواره به دنبال تسلط بر جهان است و از آنجایی که سوریه دولتی مستقل است، آمریکا وجود چنین کشوری را قبول نمی‌کند.
آنچه در زیر می‌آید متن کامل مصاحبه بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه با این شبکه تلویزیونی است.
سوال اول:
آقای رئیس جمهور از شما تشکر می کنم که وقت خودتان را به ما اختصاص دادید؛ شما پزشک هستید. شما در سال 2011 گفتید که رشته جراحی چشم را انتخاب کردید بخاطر اینکه در این رشته وضعیت های اضطراری وجود ندارد وفقط مقدار بسیار کمی از خون را می بینید. این سخن در ماه مارس سال 2011 میلادی بود. در همان موقع که جنگ در سوریه در گرفت. می توان گفت که این نبرد از خونین ترین جنگ ها در جهان به شمار می رود، یعنی وضعیت اضطراری تمام عیار هست، چگونه با این وضعیت برخورد می کنید؟
بشار اسد:
در مقایسه عمل جراحی و آنچه در سوریه اتفاق می افتد و پیوند بین آن ها موضوع انگیزه مطرح است. در عمل جراحی همیشه خون وجود دارد، اما آن خون ریخته می شود تا جان بیمار نجات پیدا کند، نه برای کشتن وی. در حالکیه خونی که در سوریه ریخته می شود توسط تروریست هاست که سوری ها را می کشند. وظیفه دولت نجات زندگی آنان از طریق نابودی تروریست ها است. این تنها پیوند بین دو موضوع می باشد. امیدوارم سوال تو را به طور صحیح فهمیده باشم.
خبرنگار: بله..منظورم همین بود.
رئیس جمهور اسد:
همچنان که گفتم وظیفه ما نجات زندگی است و اگر این امر منجر به ریختن خون شد، اما آن اتفاق می افتد در چارچوب دفاع از میهن خود مان است. دولت ها بخاطر دفاع از میهن شان از ارتش استفاده می کنند.
سوال دوم:
اما تعداد گشته شدگان به 250 هزار نفر رسید؛ واین امر در هیچ کشور قابل تصور نیست.
بشار اسد:
این در نتیجه حضور تعدادی زیاد از تروریست های حمایت شده از طرف قدرت های
منطقه ای و غربی است. تروریست ها تنها از داخل سوریه نمی آیند بلکه از بیش
از 100 کشور در سراسر جهان به سوریه نفوذ می کنند. آن ها خواستند سوریه را
مرکز تروریسم قرار بدهند. و این وضعیت کنونی است. اگر ما از میهن خودمان
دفاع نمی کردیم تعداد کشته شدگان دو برابر بود.
سوال سوم:
شما از تروریسم یاد کردید، به نظر می رسد تحولات بزرگ در بحران سوریه طی روزهای اخیر پیش آمده، به نظر شما مهم ترین تاریخ در بحران سوریه کدام است؟ 30 سپتامبر تاریخ دخالت روسیه، یا 13 نوامبر تاریخ حمله تروریستی در پاریس؟
بشار اسد:
به طور معلوم مهم ترین تاریخ؛ تاریخ مشارکت روسیه می باشد، یا اعلام تاسیس جبهه بر ضد تروریسم. این رویداد مهم ترین رویداد عملی بر ضد تروریسم محسوب می شود. در صورتیکه آنچه در پاریس پس از حمله تروریستی رخ داد؛ در سطح سیاسی هدف آن تسکین احساسات شهروندان فرانسه بود برای نشان دادن اینکه فرانسوی ها به گروهک تروریستی داعش با شیوه های متفاوت هجوم خواهند آورد. این اقدامات یعنی چه؟ آیا به این معنی نبود که فرانسه پیش از این حملات در مقابله با تروریسم جدی نبود؟ لذا آنچه اتفاق افتاد تنها برای آرام کردن احساسات فرانسوی ها بود، و پاسخ جدی نیست. در حالکیه روسی ها از خود جدیت بسیاری در مقابله با تروریسم نشان می دهند و همکاری بین روس ها و ارتش عربی سوریه وجود دارد.
سوال چهارم:
بنابراین شما معتقد هستید که افزایش حملات ائتلاف غربی تحت رهبری ایالات متحده کمکی در مبارزه با تروریسم نمی‌کند؟
بشار اسد :
با توجه به حقایق؛ می توان گفت که از بدو تاسیس ائتلاف ضد داعش گروهک تروریستی داعش گسترش یافت و شمار ملحق شدگان به آن از تمام کشورهای جهان افزایش یافت. بر عکس آن، از آغاز مشارکت روس ها در عملیات نبرد علیه تروریسم، داعش و النصره در وضعیت عقب نشینی به سر می برند. این واقعیت در مورد گروه های تروریستی دیگر نیز صدق می‌کند و واقعیت‌ها حاکی از این مطلب است .
سوال پنجم:
آیا از دیدگاه نظامی علت این پیشروی این نیست که نیروی هوایی روسیه با ارتش عربی سوریه هماهنگ هستند؟
بشار اسد :
علت آن انجام همکاری می باشد؛ من آن را گفتم؛ نمی توانید از آسمان تروریست ها را بکشید یا تروریسم را از بین ببرید. این غیر ممکن است. آمریکایی ها در افغانستان برای مدت زمانی طولانی بالغ بر 12 یا 13 سال دنبال کردند. آیا چیزی به دست آوردند!؟ هیچ. هنوز تروریسم در افغانستان قدرتمند است. برای ریشه‌کن کردن تروریسم با هر قدرتی نیاز به همکاری از داخل آن کشور وجود دارد. قدرت اصلی در سوریه ارتش سوریه است و البته دولت سوریه.
سوال ششم:
رئیس جمهور فرانسه برای ایجاد ائتلاف گسترده ای بر ضد تروریسم تلاش می کند. آیا شما در مورد این تلاش شک دارید؟
بشار اسد :
البته. اگر می خواستند از آنچه به تازگی در پاریس رخ داد، درس عبرت بگیرند، چرا از حمله به شارلی ایبدو یاد نگرفتند؟ همان مبدأ وهمان مفهوم هست. آن ها از آن حادثه اولا درس عبرت نگرفتند و ثانیا نمی توان در حالی با تروریسم مبارزه کرد که به تروریست ها به طور مستقیم حمایت ارائه می دهی. این حمایت خواه می تواند از طریق ارسال اسلحه باشد یا هم پیمان شدن با بزرگ ترین حامی تروریسم در جهان یعنی عربستان سعودی. نمی توانی هر دو کار را با هم انجام بدهی چون تناقض دارد. نمی توانی در یک زمان هم پلیس و هم دزد بشوی. باید یک طرف را انتخاب کنی.
سؤال هفتم:
ولی من چیزی از کمک‌های غرب به داعش یا جبهه النصره نشنیده ام.
بشار اسد:
می‌توانی تمام این مطالب را در اینترنت دنبال کنی. فرانسوی‌ها و طرف‌های دیگر در این رابطه حضور دارند. اما نمونه فرانسه کاملاً مشهود است. کشوری مثل فرانسه چطور می‌تواند سلاح هایی را به طرف‌هایی که نمی‌شناسد بفروشد، سلاح هایی که نمی‌داند به کجا خواهد رسید. این غیرممکن است. آنها قطعاً از طریق عربستان سعودی و قطر و کشورهای دیگر این موضوع را می‌دانند.
سوال هشتم:
یک جنگنده روسی در مرزهای ترکیه سقوط کرده است، آیا اعتقاد دارید این اتفاق بتواند در نتیجه تلاش‌های رئیس‌جمهور فرانسه برای تشکیل ائتلافی گسترده تر تأثیرگذار باشد؟ آیا اعتقاد دارید که این حادثه روند مذاکرات سازش در سوریه را پیچیده‌تر می‌کند؟
بشار اسد:
من این‌گونه فکر نمی‌کنم. اما اعتقاد دارم که این حادثه میزان انحراف اردوغان را نشان داد. می‌توان گفت وی اعصاب خود را از دست داده است، چرا که وجود روسیه موازنه قدرت در عرصه میدانی را تغییر داده است. شکست اردوغان و گروه تروریستی وی به معنی پایان حیات سیاسی او است، به همین علت حاضر است هر کاری بکند تا در برابر این پیروزی مانع‌تراشی کند. من فکر نمی‌کنم این حادثه بتواند تغییری در موازنه موجود ایجاد کند. جنگ بر ضد تروریسم ادامه دارد و مشارکت روسیه با وجود اینکه قبلاً نیز قوی بود، قوی‌تر از گذشته دنبال خواهد شد. جایی برای بازگشت عقب وجود ندارد.
سوال نهم:
رئیس‌جمهور آمریکا می‌گوید نمی‌خواهد اشتباهات قبل را تکرار کند و می‌گوید نمی‌خواهد حمله زمینی را آغاز کند، بدون اینکه بداند چه کسی خلأ موجود را پر خواهد کرد. در عین حال بیشتر کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا می‌گویند که می‌خواهند اقدامی بسیار بیشتر از توجیه حملات هوایی در سوریه انجام دهند. به نظر شما چه عملیاتی می‌تواند بیشترین شکست را به داعش وارد کند ؟
بشار اسد:
در واقع شما می‌خواهید از تروریسم به صورت کلی و نه تنها داعش سخن بگویید. من اعتقاد دارم که باید در چندین محور وارد عمل شده و راه حلی در ابعاد متعدد جستجو کرد. بخشی از این راه هم مربوط به ایدئولوژی و بخشی مرتبط با اقتصاد و مواضع سیاسی و همکاری‌های سیاسی بین کشورها است. آخرین موضوع در رابطه با همکاری‌های امنیتی و مبارزه مستقیم با این گروه‌ها به صورتی که الان می بینیم ، است. هیچ چاره‌ای غیر از مبارزه مستقیم وجود ندارد، البته این مبارزه به تنهایی کفایت نمی‌کند. اگر بخواهید با این گروه‌ها مبارزه کنید و آنها را شکست دهید، باید مسیرهای کمک‌رسانی به آنها اعم از رسیدن سلاح و پول و عناصر تروریستی را ببندید. اتفاقاتی که با حمایت عربستان سعودی و قطر به صورت اساسی از طریق ترکیه انجام می‌شود. این اولین قدم در این مسیر است. البته درعین‌حال می‌توان مبارزه میدانی با این گروه ها را ادامه داد. مشکل ما الان در این است که ما با تروریست ها مبارزه می‌کنیم ، در حالی که آنها از امکانات نا محدودی از کشورهای متعدد به ویژه دولت‌های منطقه‌ای برخوردار می‌شوند و غرب یا بهتر بگوییم برخی دولت های غربی این موضوع را نادیده می‌گیرند.
سوال دهم: گفتید که اولویت شما مبارزه با تروریسم و شکست دادن آنها قبل از راه حل سیاسی است. منظور شما از شکست دادن تروریسم چیست؟ آیا به این معناست که هیچ گروه معارض مسلحی در داخل سوریه باقی نماند؟
بشار اسد:
نمی‌توان در معنای سیاسی از معارضه صحبت کرد، در حالی که آنها سلاح در دست دارند. شما در کشورهای خود وقتی از معارضین صحبت می‌کنید، تنها به جنبش های سیاسی اشاره دارید. همچنین اگر معارضه سیاسی وجود داشته باشد، باید پایگاه مردمی برای خود داشته باشد. وقتی ما از شورشیان و مبارزانی صحبت می کنیم که برای حمله به ملت یا ارتش سوریه سلاح حمل می‌کنند و دارایی‌های عمومی و خصوصی را تخریب می‌نمایند، این به معنای تروریسم است و هیچ مفهوم و تعریف دیگری ندارد. این معارضه نیست. از دیدگاه ما معارضه جریانی سیاسی است که در داخل یا خارج از کشور وجود دارد . بعد دوم معارضه این است که باید ملی گرا باشد. معارضه نمی تواند در فرانسه یا قطر و عربستان یا آمریکا یا انگلیس تشکیل شده باشد. معارضه باید سوری باشد و در داخل سوریه تشکیل شود، ما معارضان سوری واقعی داریم. حجم و میزان قدرت آن ها مهم نیست. به این ترتیب شکست دادن تروریسم موانع هر نوع روند سیاسی را از پیش رو برمی‌دارد.
تروریست‌ها دنیای خاص خود و اهداف ویژه خود را دارند، آنها برنامه‌ها و ایدئولوژی خود را دنبال می‌کند که کاملاً از ابعاد سیاسی متفاوت است ، در نتیجه در صورتی که روند سیاسی آغاز شود - و ما باید این روند آغاز کنیم - در صورتی که بخواهیم اقدامات ملموسی را در پیش بگیریم باید بعد از شکست تروریسم این روند را دنبال کنیم. البته من نمی‌گویم که روند عملیات سیاسی باید پس از شکست کامل تروریسم باشد، چرا که عملیات شکست تروریسم طولانی است.
سوال 11:
در اینجا یک مشکل اساسی وجود دارد ، در نشست وین از برخی از گروه‌های مسلح عنوان معارضان متعدد یاد می‌شد ، اما شما می‌گویید که نمی‌توان با هر کسی که سلاح حمل می‌کنند، مذاکره کرد.
بشار اسد:
نه، عملیات سیاسی دو بعد دارد. بخش اول مربوط به تعامل با گروه‌های معارض سیاسی است و بخش دوم مربوط به تعامل با دیگر گروه‌ها است. این روندی است که ما در سوریه آن را عملیات سازش میدانیم و وقتی صورت می‌گیرد که آنها سلاح‌های خود را تسلیم کرده و به زندگی عادی خود برگردند، و دولت نیز آنها را مورد عفو قرار می‌دهد.
خبرنگار: با شرایط شما؟
بشار اسد:
نه... عفو در صورتی که شخص مورد نظر به زندگی عادی خود برگردد، ، خواهد بود و هیچ اتهامی بر ضد وی مطرح نمی‌شود. چنین فردی در زندگی خود کاملاً آزاد خواهد بود. البته زندگی که مسالمت‌آمیز و بدون حمل سلاح یا ترساندن مردم صورت گیرد. چنین سازش‌هایی در سوریه موفق بوده است. در واقع چندین روند سیاسی در سوریه شکل گرفته است. بنابراین ما نمی‌گوییم که با این عناصر مسلح تعامل نمی‌کنیم، چرا که اگر آنها مواضع خود را تغییر دهند ، توان آنها تعامل خواهیم کرد. ولی هنگامی که از داعش یا جبهه النصره یا سازمان‌های مرتبط با القاعده صحبت می‌کنیم، می‌بینیم که آنها هرگز آمادگی کنار گذاشتن سلاح و مذاکره با دولت را ندارند، آنها این موضوع را نمی‌پذیرند و ما نیز آنها را قبول نمی‌کنیم. ایدئولوژی آنها بر ضد دولت و بر ضد تمام کشور است. آنها مرزها را به رسمیت نمی‌شناسند و به حضور دیگران که شبیه آنها نباشند ، اذعان نمی‌کنند. بنابراین رسیدن به سازش آنها مشکل و یا بهتر بگوییم غیرممکن است. من در این رابطه از گروه‌های دیگری صحبت می‌کنم که برای دستیابی به پول یا ایجاد ترس و وحشت در میان مردم یا هر عامل دیگری سلاح در دست گرفتند. ما در مذاکره با آنها موفقیت‌هایی داشته‌ایم.
سوال 12:
بنابراین شما به صورت کامل با مذاکرات وین بین دولت و گروه‌های معارض که در طول یک ماه و احتمالا تا پایان سال انجام می شود، موافقید؟
بشار اسد:
از زمان آغاز این بحران ما اعلام کرده‌ایم که برای مذاکره با هر طرف دیگری آماده هستیم. در نتیجه با این گروه‌ها که میدانیم وابسته به فرانسوی‌ها و کشورهای دیگر هستند و ارتباطی با سوری‌ها ندارند نیز به عنوان یک گروه معارض به نمایندگی از کشور سوریه مذاکره می‌کنیم. مردم سوریه واقعیت‌ها را می‌دانند ، البته ما مخالف هر نوع همکاری و گفت‌وگو و مذاکره نیستیم. گفت‌وگو البته تعبیر دقیق‌تری است. اما در صورتی که در نهایت به راه حل مورد توافق با این گروه‌های مخالف که هیچ پایگاه مردمی در سوریه ندارند دست پیدا کنیم ، چه اتفاقی خواهد افتاد. مثال ساده است. ما می‌توانیم ماه‌ها مذاکره کنیم، اما در نهایت اگر کسی از قدرت نفوذ در میان تروریست‌ها برخوردار نباشد، چه کسی نتایج این مذاکرات را اجرا می‌کند؟ اگر آنها هیچ پایگاه مردمی در سوریه نداشته و هیچ تأثیرگذاری بر مردم سوریه نداشته باشند ، مفهوم این نشست‌ها چیست؟ البته ما به صورت مبنایی به آن ها نه نمی گوییم. ما پاسخ مثبت به آنها می‌دهیم ، اما در واقع نمی‌توانیم به مردم بگوییم که در ورای این اقدامات به دنبال تحقق چیزی هستیم و نمی‌توانیم بگوییم این راه رسیدن به حل مشکلات است.
سوال 13:
شما این درگیری‌ها را چگونه توصیف می‌کنید: آیا درگیری‌ها بین دولت و مبارزان برای رسیدن به آزادی یا درگیری‌ها بین شیعه بر ضد اهل تسنن یا بین عرب و فارس است یا درگیری بین قدرت های بزرگ است؟ یا اینکه درگیری بین دولتی لائیک و عناصر متعصب دینی است؟ دیدگاه مشخص شما در این رابطه چیست؟
بشار اسد:
این درگیری شامل تمام مواردی که ذکر کردی می‌شود، اما تمامی این عوامل واقعی نیستند. منظور من این است که اگر بخواهیم از احساسات واقعی مردم سوریه سخن بگوییم ، یا عامل طایفه ای که شما ذکر کردید را مدنظر قرار دهیم، می‌بینیم که این قضیه واقعیت ندارد. چرا که شما به هر منطقه‌ای در سوریه که تحت تسلط دولت سوریه قرار دارد، بروید می‌بینید که انواع طیف‌های جامعه سوریه در نژادها و طوایف مختلف زندگی می‌کنند. اگر این سخن درست نباشد چگونه مردم در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. البته تنفر فرقه ای به علت اقدامات سعودی‌ها و قطری‌ها افزایش پیدا کرده است. همواره عناصر متعصبی وجود دارند که به این گفتمان گوش فرا می‌دهند ، اما این تمام واقعیت نیست. جنگ موجود بین دولت و عناصر مبارزی است که از سوی برخی قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با برنامه‌ریزی‌های خاص حمایت می‌شوند.
ممکن است آنها انگیزه‌های متعددی داشته باشند، اما برنامه‌های آنها یکی است. آنها به دنبال تغییر دولت هستند. آنها می‌خواهند دولت سوریه را سرنگون کرده و رئیس‌جمهور و نظام سیاسی کشور را بدون مراجعه به نظر مردم تغییر دهند. این واقعیت ماجرا است. وقتی که ما از عناصر شورشی سخن می‌گوییم، می‌بینیم که آن ها هیچ برنامه‌ای برای خود ندارند. ما با آنها مذاکره کردیم و دیدیم که آنها هیچ مطالبات سیاسی ندارند. آنها تنها به دنبال پول هستند. بیشتر آنها مزدور هستند و به دنبال تحقق برنامه‌های کاری طرف‌های دیگر هستند. این واقعیت ماجرا است. اگر روسیه از دولت سوریه حمایت می‌کند ، در چارچوب حمایت از قوانین بین‌المللی و ثبات سوریه و منطقه و تمام جهان این کار را انجام می‌دهد. اما آمریکا دائماً به دنبال تسلط بر جهان است. ازآنجایی که سوریه کشوری مستقل است، آمریکا نمی‌خواهد کشوری که در برابرش ایستاده است ، را بپذیرد. اما در واقع جنگ کنونی جنگ دولت حمایت شده از سوی اکثریت ملت سوریه بر ضد مزدورانی است که از سوی این کشورها حمایت می‌شوند.
سوال 14:
در ابعاد شخصی اتفاقات و تغییرات قابل توجهی در تصور عمومی نسبت به شما به ویژه در غرب بوجود آمده است. شما در ابتدا از مایه امیدی برای کشور به یک شرور اصلی در دنیا تغییر چهره دادید ، ولی الان بار دیگر بخشی از معادلات موجود در سوریه شده اید. شما با این تحول چگونه تعامل کردید؟
بشار اسد: چه تحولی؟
خبرنگار: تحول در تبدیل شدن از امید کشور به ...
بشار اسد: منظورت قبل از بحران است؟
خبرنگار: بله منظورم این است که الان بار دیگر بر روی شما برای آینده سوریه حساب می کنند.
بشار اسد:
اگر از نحوه مناسبات با غرب سخن می‌گویی، من در سال 2005 قاتل بودم. بعد از آن در 2008 محقق کننده صلح شدم و در سال 2011 قصاب لقب گرفتم. الان نیز برخی تغییرات اندک مثبت به وجود آمده است که البته شفاف و صریح نیست.
سوال 15:
شخصاً با این تغییرات چگونه تعامل کردید؟
بشار اسد:
از ناحیه شخصی این موضوع هیچ اثری برای من نداشت. تنها علت آن هم این است که دیگر هیچ کس به چند علت مسئولان غربی را جدی نمی‌گیرد. اولین دلیل این است آنها اعتباری برای خود باقی نگذاشتند. دلیل دوم اینکه آنها هیچ دیدگاه درستی ندارند. سومین موضوع این است که آنها مستقل نبوده و وابسته به دستورات آمریکا هستند. بنابراین آنها جدی نبودند، به همین علت است که هیچ اهمیتی ندارند. این موضوع در رابطه با بیشتر اروپایی‌ها صدق می‌کند. ما بیشتر به سمت ارباب آنها یعنی آمریکا نگاه می‌کنیم. از این منظر این تغییرات در ابعاد شخصی هیچ تاثیری برای من نداشته است. به ویژه در زمانی که ما در شرایط جنگی قرار داشتیم، موضوع مهم برای من چیزهایی بود که مردم سوریه می‌خواستند. این برای من بسیار مهم است و به دیدگاه‌های دیگران اهمیتی نمی‌دهم. وقتی که ما از تزلزل گسترده در رفتار اروپایی‌ها در قبال سوریه یا شخص من صحبت کنیم ، می‌بینیم که این رفتار دچار صعود و افول شده است ، اما من تغییر نکرده ام. من همچنان از آن زمان که در سال 2000 به ریاست جمهوری رسیدم، خودم هستم. آنها باید از خودشان بپرسند که علت این تغییر و تزلزل در چیست، نه من.
سوال 16:
آیا پیام شما به غرب این است که هیچ عملیات کشتاری که بین غیرنظامیان و عناصر مسلح تفاوتی قایل نشود، از آغاز جنگ در سوریه رخ نداده است و هیچ عملیات گسترده شکنجه بر ضد مخالفان دولت انجام نشده است؟
بشار اسد :
فرض می‌کنیم که بر اساس جنجال تبلیغاتی آنها این موضوع درست باشد، در این صورت چگونه می‌توان حمایت و پشتیبانی مردمی را در اختیار داشت و بعد از اینکه به مدت پنج سال قوی‌ترین کشور در دنیا بر ضد من فعالیت کرد و غنی ترین کشور بر ضد من وارد عمل شد، در جایگاه خودم باقی بمانم و ملتم که آن ها را می کشتم چطور از من در برابر تمامی این هجمه ها حمایت می کنند؟ این غیر واقعی است. شما ناگزیر در این شرایط باید از حمایت مردمی برخوردار باشید و در صورتی که اقدام به قتل و کشتار آنها بکنی، چگونه می‌توانی از این حمایت برخوردار شوی؟ بنابراین ، این سخن درست نیست. اگر بخواهیم از قربانیان جنگ سخن بگوییم ، باید بگوییم که هر جنگی بد است. هیچ جنگی حتی اگر برای رسیدن به اهداف خوب باشد ، خوب نیست. بنابراین جنگ همیشه بد است و تو باید از آن دوری کنی. اما وقتی نتوانستی از جنگ دوری کنی، در جنگ قتل و کشتار رخ می دهد و سلاح وارد عمل می شود. همه جنگ‌های طول تاریخ همواره قربانیان بی‌گناه داشته اند. اما اگر بخواهیم در مورد انگیزه قتل مردم صحبت کنیم، چگونه می‌توان در حالی که مردم را به قتل می‌رسانیم به دنبال رسیدن به حمایت آنها باشیم.
سوال 17:
چه احساسی دارید وقتی می‌بینید صدها هزار سوری به اروپا فرار می کنند.
بشار اسد:
احساس اندوه شدیدی می‌کنم. به ویژه وقتی به زندگی هر کدام از این مردم نگاه می کنی، می‌بینی که داستان ناراحت کننده‌ای برای خود دارد. این نشان دهنده مشقتی است که مردم سوریه در خلال این بحران با آن مواجه بودند. از نظر عقلانی هر کدام از این افراد منبع انسانی هستند که سوریه آنها را از دست می‌دهد. این اتفاقات باعث تخریب ساختار جوامع در کشور می‌شود. اما در نهایت ما باید با عوامل این اتفاق مقابله کنیم. به نظر من سؤالی که هر فرد اروپایی باید برای خود مطرح کند، این است که چرا این عده کشور خود را رها می‌کنند. این اتفاق بنا به عوامل متعدد رخ می‌دهد که اولین آنها وجود عناصر تروریستی است که در هر منطقه از کشور به صورت مستقیم یا با حمله به زیرساخت‌ها و روش زندگی مردم و نیازهای اساسی آنها ، حیات آنها را تهدید می‌کنند. موضوع دوم محاصره و تحریم از سوی کشورهای اروپایی است که تروریست‌ها به صورت مستقیم از آن استفاده می‌کنند. چرا که هر نوع تحریم به عاملی بر ضد مردم یک کشور تبدیل می شود. بیشتر این افراد سوریه را ترک می‌کنند، چرا که نمی‌توانند در این کشور زندگی کنند. آنها نمی‌توانند نیازهای اساسی معیشتی خود را تأمین کنند، به همین علت به اروپا و ترکیه یا هر کشور دیگر می‌روند.
خبرنگار: آنها می‌گویند شما به عنوان رهبر آن ها مایه شرمشان شده اید.
بشار اسد:
آیا من آنها را شرمنده کرده ام؟ من زیرساخت‌های آنها را تخریب نکرده‌ام. من تروریست‌ها و سلاح نداده ام که آنها را بکشند. سوال در اینجاست. چه کسی این کار را کرده است؟ عاملان این اتفاقات اروپایی‌ها و سعودی‌ها و قطری‌ها هستند.
سوال 18:
اروپا الان باید چه کار کند؟ آیا اروپایی‌ها باید از این مردم بترسند یا به آنها کمک کند؟
بشار اسد:
قبل از هر چیز بگویم که بخش عمده ای از این افراد غیر سوری هستند. در مورد سوری ها نیز آنها مخلوط هستند. می‌توان گفت که اکثریت آنها از سوری های ملی گرا و خوب و عادی هستند. طبعاً عناصر تروریستی نیز در میان آنها نفوذ کرده اند. این درست است اما ما نمی‌دانیم تعداد این عناصر چقدر است؟ مشخص کردن این عدد مشکل است. به نظر من برخی ادله در فضای اینترنت وجود دارد. برخی تصاویر و کلیپ‌های ویدئویی ثابت می‌کند که عناصری که مردم را می‌کشند و سر آن ها را از تن جدا می‌کنند ، احیاناً به عنوان شهروندان مسالمت جو وارد اروپا شده اند.
خبرنگار: به صورت کلی شما اعتقاد دارید که باید از آنها ترسید یا به آنها کمک کرد؟
بشار اسد:
این موضوع به نحوه تعامل اروپایی‌ها آنها برمی‌گردد، شما در اینجا تنها از تروریسم سخن نمی‌گویید ، بلکه از فرهنگی نیز سخن می‌گویید. حتی قبل از آغاز بحران سوریه و این سیل آوارگان که کشور را ترک می‌کنند ، مشکلات جدی در مورد نحوه ادغام این فرهنگ ها در جوامع شما وجود داشته است. من اعتقاد دارم اروپا در این زمینه شکست خورده است. این شکست در نحوه تعامل اروپا با اوضاع کنونی است، چرا که مؤسسات وهابی پول های خود را برای تحریف درک و فهم مسلمانان هزینه می‌کنند. من از مسلمانان اروپا صحبت می‌کنم. همین رویکرد باعث ایجاد مشکلات زیادی شده و افراط‌گرایی را در کشورهای شما افزایش داده است. در واقع این منطقه گاهی اوقات بخش هایی از افراط گرایی را به اروپا صادر می کرد. اما در طی بحرانی که ما با آن مواجه هستیم ، می‌بینیم که اروپا رویکردهای افراط‌گرایی را به سمت ما صادر می‌کنند. این موضوع به نحوه تعامل آنها با بحران مذکور مربوط می‌شود. البته من احساس می‌کنم که تحقق این ادغام در آینده کار ساده‌ای نباشد.
سوال 19:
شما خود را در این درگیری چگونه می‌بینید. شما می‌گویید که دشمنانتان از تروریست‌ها و عناصر متعصب و مزدوران خارجی هستند. گران‌بهاترین چیزی که از آن محافظت می‌کنید چیست؟
بشار اسد: در کشور ما ؟
خبرنگار: بله.
بشار اسد: لائیسم. علت آن هم این است که سوریه ظرفی است که تمامی گروه‌های طایفه‌ای و نژادی در آن حضور دارند. لائیسم مورد نظر سوریه متفاوت از درکی است که در غرب به ویژه در فرانسه به عنوان رویکرد ضد دین وجود دارد. لائیسم در سوریه به معنی آزادی ادیان و طوایف و نژادهای مختلف است. بدون این رویکرد سوریه از قرن های گذشته به این صورت باقی نمی‌ماند. بنابراین، این چیزی است که ما بیشترین اهمیت را به حمایت از آن می‌دهیم. موضوع دوم اعتدال است. در نتیجه این غنا و تنوع جامعه در طول قرن ها ما این اعتدال را داشته ایم. کاری که تروریست‌ها الان انجام می‌دهند، این است که نسلی را ایجاد کنند که چیزی از تسامح نمی‌داند. آنها در این صورت قاتلان و افراط گرایانی خواهند بود که حضور دیگران را برنمی‌تابند. این موضوع در طول سال‌های گذشته یک خطر واقعی به شمار می‌رود. ما چگونه می‌توانیم با این نسل جدید تعامل کنیم. من در اینجا از افراد 20 سال به بالا سخن نمی‌گویم، بلکه از آنهایی صحبت می‌کنم که کمتر از 20 سال سن دارند. این یک چالش واقعی پیش روی ما است.
سوال 20:
آیا کاری وجود دارد که نتوانید در حمایت از این ارزش‌ها انجام دهید؟
بشار اسد:
نه. ما باید از تمامی تلاش خود برای حمایت از کشور استفاده کنیم. تا زمانی که جامعه و مبانی و ارزش‌ها در جامعه حفظ نشود، شما نمی‌توانید از کشور حمایت کنید. میهن فقط یک سرزمین و مرز نیست، بلکه بخشی از ملت و طرز تفکر آنها است.
سوال 21 :
اگر به شما فرصت داده شود که بخواهید یکی از تصمیماتی که در طول پنج سال گذشته گرفته‌اید را تغییر دهید، آن تصمیم کدام است.
بشار اسد:
ما به بسیاری از افراد اعتماد کردیم که نباید می‌کردیم، این بزرگ‌ترین مشکل در داخل سوریه و خارج از آن بود. این موضوع در رابطه با اردوغان و بسیاری از سوری ها صدق می کند که در طول درگیری‌ها متوجه شدیم آنها متعصب هستند و ایدئولوژی افراطی نظیر اخوان المسلمین دارند. برخی از آنها در گذشته وابسته به القاعده بودند و الان سلاح حمل می‌کنند و مبارزه می‌کنند. ما در ابتدا تصور می‌کردیم که آنها در راستای منافع کشور خودشان فعالیت می‌کنند. این یک موضوع اساسی بود. اما اگر بخواهیم از استراتژی سخن بگوییم. من معتقدم که این استراتژی مبتنی بر دو رویکرد اساسی بود. رویکرد اول گفتگوها و رویکرد دوم مبارزه با تروریسم بود. این دو رویکرد در گذشته تغییر نکرده و در آینده نیز هرگز تغییر نخواهد کرد.
سوال 22 :
حتی توازن بین این دو رویکرد نیز تغییر نمی‌کند؟
بشار اسد:
وقتی که واقعیت‌ها روز به روز تغییر می‌کند، شما نمی‌توانید از توازن سخن بگویید. بنابراین باید گفتگوها تا بیشترین حد ممکن ادامه پیدا کند. همچنین شما باید مبارزه با تروریسم را تا بالاترین حد امکان ادامه دهید. باید مناسبات خاصی بین این دو رویکرد وجود داشته باشد و هیچ تضادی بین آنها ایجاد نشود. در نتیجه شما نیاز به توازن در این زمینه ندارید، چرا که تا حد امکان در هر دو موضوع باید به صورت متوازی کار کنید.
سوال 23:
بگذارید اندکی از مناسبات با جمهوری چک صحبت کنیم. جمهوری چک یکی از معدود کشورهایی است که سفرای خود را در طول این درگیری‌ها در داخل سوریه باقی نگه داشته است. میزان توجه شما به این موضوع چقدر است؟
بشار اسد:
این موضوع به چند دلیل برای ما مهم است، قبل از بحران، مناسبات ما با جمهوری چک داغ نبود. در واقع برخی اختلافات در این زمینه وجود داشت. مناسبات ما با بیشتر کشورهای اروپایی بهتر از روابط ما با کشور شما بود. اما اتفاقاتی که در طی این بحران رخ داد، باعث شد بیشتر کشورهای اروپایی جنجال تبلیغاتی خود را در قبال حوادث سوریه دنبال کنند. اما کشور شما توازن خود را در رابطه با این مناسبات حفظ کرد. البته این بدان معنا نیست که شما از دولت سوریه یا رئیس‌جمهور سوریه حمایت کردید ، بلکه به این مفهوم است که شما نقش طبیعی خود را که هر کشوری باید در راستای حفظ مناسبات – حتی با رقبای خود- در پیش بگیرد، دنبال کردید. شما چگونه می‌توانستید نقشی در این بحران داشته باشید و مادامی که مناسباتی با ما نداشته اید ، چگونه می‌توانستید از ماهیت اتفاقات اطلاع داشته باشید. این یکی از ابعاد موضوع است.
موضوع دوم این است که جمهوری چک کشور کوچک و بخشی از اتحادیه اروپا است که از سوی بسیاری از دولت‌های غربی به ویژه آمریکا تحت فشارهای گسترده‌ای برای تغییر مواضع خود قرار داشت. مواضعی که به ویژه در رابطه با باز نگه داشتن سفارت شما در سوریه می‌توانست به یک نماد تبدیل شود. با وجود این فشارها جمهوری چک تصمیم گرفت که مستقل باشد و این چیزی است که ما در دنیای امروز شاهد آن نیستیم. بیشتر کشورها مستقل نیستند و بیشتر مسئولین کشورها به ویژه در غرب، از خود استقلالی ندارند. شما نشان داد که دولت کوچکی مانند جمهوری چک می‌تواند مستقل باشد. شما احترام زیادی در سوریه نسبت به این موضوع برای خود جلب کردید. فرقی نمی‌کند که ما با تفکر و مواضع شما موافق باشیم یا نه، اما به این موضع احترام می‌گذاریم. موضوع سوم اعتبار مواضع شما است ، چرا که بسیاری از کشورهای اروپایی امروز اعتراف می‌کنند که شما در مواضع خود نسبت به بحران سوریه و باز نگهداشتن کانال‌های ارتباط با دولت سوریه برحق بوده‌اید. من اعتقاد دارم که آنها الان نیاز به کمک شما دارند تا بتوانند به مسیر درست خود به ویژه در ابعاد سیاسی بازگردند. در نتیجه این موضوع ابعاد متعددی دارد که می‌توان آن را در مواضع متوازن شما نسبت به تحولات سوریه خلاصه کرد.
سوال 24:
طرف دیگری نیز وجود دارد و آن اینکه زیمین رئیس جمهور ما از احتمال امضای توافق و سازش سوری در پراگ خبر داده است. آیا شما از این رویکرد حمایت می‌کنید؟
بشار اسد:
طبعاً ما از هر تلاشی برای حل و فصل بحران سوریه ، به ویژه از طرف دولت های با اعتبار بالا حمایت می‌کنیم. ما خوشبخت خواهیم بود که بخواهیم با این رویکرد تعامل کنیم.
سوال25:
اما در رابطه با ابعاد نمادین، به ویژه در مورد مسائل مرتبط با مذاکرات ژنو و وین ، آیا روند امضای توافق در پراگ می‌تواند واقعی باشد.
بشار اسد:
طبعاً می‌تواند واقعی باشد. اگر از مردم سوریه سؤال کنید، آنها خواهند گفت که کنفرانس سازش به عنوان مثال نمی‌تواند در فرانسه برگزار شود ، چرا فرانسه از تروریست‌ها و جنگ سوریه حمایت کرده است. آنها از سازش حمایت نمی‌کنند. اما اگر بگوییم که پراگ میزبان این کنفرانس خواهد بود ، افکار عمومی این رویکرد را می‌پذیرند. چرا که مواضع کشور شما متوازن بوده است.
سوال 26:
در نتیجه اتفاقاتی که در سال‌های گذشته در سوریه رخ داد و تصاویر وحشتناکی که دیده‌اید ، آیا شب‌ها دچار بی‌خوابی شده و کابوس دیده‌اید؟
بشار اسد:
آیا ممکن است شما همواره در حالتی از اندوه زندگی کنید و به صورت روزمره با مشکلات و سختی‌های مردم مواجه شوید و در هر ساعتی از روز اخبار بد را بشنوید، این فضایی است که ما با زندگی می‌کنیم. البته مردم سوریه احساس می‌کنند که این یکی از چالش‌هایی است که حوادث موجود نه تنها در بخش مبارزات نظامی بلکه در ابعاد مواضع سیاسی به ما تحمیل کرده است. آنها همچنان زندگی روزمره خود را می‌گذرانند و یکی از مهم‌ترین مثال‌ها در این رابطه خانواده‌های شهدا هستند. وقتی به دیدار آنها می‌روی و به آن ها نگاه می‌کنی می‌بینی که آنها اراده قوی دارند. آنها سعی می‌کنند زندگی طبیعی خود را بگذرانند. بنابراین نمی‌توانیم خود را در حبابی از اندوه محبوس کنیم. ناگزیر باید به زندگی ادامه دهیم و امید را به مردم بازگردانیم. در این شرایط باید خوش‌بین باشیم که بتوانیم مشکلات را حل کنیم و زندگی طبیعی را به سوریه بازگردانیم.
سوال 27:
آیا در مورد فردی در جایگاه شما شک و تردید ممکن است؟
بشار اسد: در مورد چه چیزی؟
خبرنگار: در مورد نحوه رفتار و تصمیمات شما.
بشار اسد: منظور شما گذشته است؟
خبرنگار: بله منظور وقتی است که از خودتان سؤال کنید.
بشار اسد:
طبعاً هر فردی باید به صورت روزمره رفتار خود را بازبینی کند. اگر به جزئیات نگاه کنید همواره جزئیات هستند که انسان در آن ها تفکر می‌کند و می‌گوید اگر به این صورت رفتار می‌کرد ، نتیجه بهتری می‌گرفت، چرا که هیچ‌چیز مطلقاً درست و مطلقاً اشتباه وجود ندارد. بلکه تفکر در مورد قضاوت نسبتاً درست یا نسبتاً اشتباه است. این یک موضوع ذاتی است. در این صورت نظر شما در مورد هر چیز همه روزه می‌توانند تغییر کنند. اما به اعتقاد من ارزیابی واقعی و موضوعی درست بعد از پایان بحران حاصل خواهد شد ، چرا که مشکل است در طول جنگ در مورد همه چیز به نتیجه رسید. من اعتقاد دارم ما بعد از جنگ می‌توانیم اشتباهات خود را شمارش کنیم. البته قطعاً مانند دیگر انسان‌ها ما نیز اشتباهاتی داشته‌ایم.
سوال 28:
سوریه را برای 10 سال آینده چگونه می‌بینید؟
بشار اسد:
در طول 10 سال آینده تنها گزینه فرا روی ما شکست دادن تروریسم است، ما هیچ چاره دیگری نداریم. دوم اینکه ما باید طیف های متعدد را حفظ کنیم. موضوع سوم اجرای اصلاحات در سوریه برای تحقق خواسته‌های مردم سوریه در مورد نظام سیاسی و آینده آنها است. بنابراین من اعتقاد دارم مهم‌ترین چیزی که باید انجام دهیم حفظ رویکرد لائیسم است. مردم سوریه باید بیشتر انطباق را با قبل از بحران پیدا کنند. با وجودی که آن ها همواره در جامعه ذوب بودند، اما دائما شکاف هایی وجود داشت. من امیدوارم رفاه در سوریه محقق شود.
سوال 29:
خود را در 10 سال آینده در کجا می‌دانید؟ آیا می‌توانید به زندگی در خارج از دفتر ریاست جمهوری و یا حتی خارج از سوریه فکر کنید؟
بشار اسد:
من به صراحت می‌گویم هرگز به هیچ پستی اهمیت نمی‌دهم. همان طور که در گذشته و امروز به پست و منصب اهمیت نداده‌ام، در آینده نیز اهمیت نخواهم داد. من هرگز به این موضوع فکر نمی‌کنم. حتی قبل از اینکه رئیس‌جمهور شوم ، هرگز به این پست فکر نکرده بودم. این موضوع را تنها اراده مردم سوریه تعیین می‌کند. الان در میان این جنگ من نمی‌گویم که به هر علتی اگر مردم سوریه تمایل به کنار گذاشته شدن من نداشته باشند ، از سمت خود کنار می‌روم. در حالت جنگ انسان باید به وظیفه خود در حمایت از کشور عمل کند، درغیر این صورت خائن خواهد بود و این برای من و مردم سوریه قابل قبول نیست. وقتی که انتخابات انجام می‌شود مردم سوریه هستند که تعیین خواهند کرد چه کسی را می‌خواهند. اگر آنها من را بخواهند من مفتخر به نمایندگی از سوی آن ها خواهم بود و اگر به من تمایلی نداشته باشند، با افتخار کناره‌گیری می‌کنم. من مشکلی در این زمینه ندارم.
سوال 30:
در طول پنج سال گذشته مناقشه‌های زیادی در مورد برکناری شما وجود داشت. در برخی زمان‌ها موضوع مربوط به اصل کناره گیری نبود، بلکه مربوط به زمان کناره گیری بوده است، اما بعد از 5 سال شما همچنان در اینجا هستید ، شما چه چیزی دارید که رهبران کشورهایی نظیر مصر و تونس و لیبی نداشتند.
بشار اسد:
حمایت مردمی. وقتی که از حمایت مردمی برخوردار نباشی، نمی‌توانی موفق شوی و شکست خواهی خورد. اگر بخواهی از این رؤسای جمهور سخن بگویی، می‌بینی که آنها از حمایت مردمی برخوردار نبودند، آنها در ابتدا از حمایت کشورهای غربی برخوردار بودند، اما غرب وقتی مشاهده کرد که آنها از حمایت مردمی برخوردار نیستند ، مواضع خود را تغییر داده و به آنها گفت که باید کنار بروند. اما در سوریه تنها چیزی که باعث باقی ماندن من در این منصب شد، حمایت مردمی بود ؛ نه چیز دیگر.
سوال 31:
بنابراین جایگاه شما در تاریخ جایگاه منجی آخر خواهد بود؟
بشار اسد:
نه.. به این صورت نیست. من از همان ابتدا با مردم سوریه شفاف بوده ام. من انسان رکی هستم. همچنین مهم است که مردم بدانند که برای کشور خود مبارزه می‌کنند و من هم در کنار آنها مبارزه می‌کنم. من وارد جنگ ویژه خود نشده ام. آن ها برای ابقای من در پست ریاست جمهوری جنگ نمی‌کنند. من نیز برای این خواسته مبارزه نمی‌کنم و مردم این موضوع را به خوبی می‌دانند. اگر این جنگ تنها مربوط به من بود و برای حفظ منصب من انجام شد، هیچ کس وارد مبارزه نمی‌شود. مردم برای این موضوع مبارزه نمی‌کردند و جان خود را قربانی می‌کردند.
سوال 32:
به عنوان سؤال آخر و مشکل‌ترین سوال، صلح چه زمانی در سوریه محقق می‌شود؟
بشار اسد:
وقتی کشورهایی که ذکر کردم یعنی فرانسه و انگلیس و آمریکا و عربستان و قطر و برخی کشورهای دیگر از حمایت خود از تروریست‌ها دست بردارند. در این شرایط اوضاع بهتر خواهد شد و طی چند ماه شرایط به صورت بسیار بهتری باز خواهد گشت و صلح فراگیر در سوریه محقق خواهد شد. این موضوع قطعی است.
سؤال 33 :
آیا جدول زمانی برای این مرحله وجود دارد؟
بشار اسد:
همان‌طور که گفتم در صورتی که آنها از حمایت از تروریسم دست بردارند، طی چند ماه این اتفاق می‌افتد، اما اگر آنها از این روند دست برنداشته و همچنان مانع‌تراشی کنند ، اوضاع متفاوت خواهد بود. البته با وجود تمامی این موانع ما پیروز خواهیم شد. اما در رابطه با زمان این پیروزی پاسخ به این سؤال مشکل است.
سوال 34:
شما نسبت به این موضوع خوش‌بین هستید؟
بشار اسد:
قطعاً، در غیر این صورت مبارزه نمی‌کردیم. اگر ما به عنوان مردم سوریه امیدوار نبودیم، وارد این جنگ نمی‌شدیم.
خبرنگار: آقای رئیس‌جمهور از شما تشکر می‌کنم.
بشار اسد: من هم از شما تشکر می‌کنم ، از این مصاحبه خیلی استفاده کردم.