رسا: رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با انتقاد از برداشت‌های باستان‌گرایانه نسبت به مساله حجاب گفت: برای برداشت صحیح از مساله حجاب باید سراغ قرآن رفت وگرنه در نجابت هفت هزار ساله زنان و مردان ایرانی شکی نیست.
آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی، رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) 25 مردادماه در ابتدای سلسله دروس خود در ماه مبارک رمضان گفت: این روزها در برخی از مجلات و ویژه‌نامه‌ها مطالب مفصّلی پیرامون حجاب و عفاف مطرح شده که به نظر بنده حاکی از یک کار حساب شده چندین ساله است، بسیار جای تأسف دارد که در نظام جمهوری اسلامی با هزینه بیت المال یک سری مطالب خلاف دین را در پوشش دفاع از دین بیان می‌کنند.
وی ادامه داد: ادعای صاحبان نشریه این است که برای تقویت عفاف و حجاب این مطالب را تنظیم و منتشر کرده‌اند در حالی که واقعاً هر کسی که بی‌طرف باشد و حتّی دنبال جنجال‌های سیاسی و این گونه امور نباشد، بخواهد این مجلّه را از اول تا آخر ملاحظه کند، چنین نتیجه‌ای را از آن نمی‌تواند بگیرد، بلکه متأسفانه نتیجه عکس از این مطالب می‌گیرد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: در تمام این مجله 285 صفحه‌ای هیچ اشاره‌ای به اینکه قرآن راجع به حجاب چه می‌گوید نشده است. آیات سوره احزاب و سوره نور در آن نیست. چطور ممکن است پژوهشگری در یک مجموعه به عنوان مسئله دین قلم بزند اما موضع روشن قرآن و روایات را بیان نکند و به فتاوایی که مربوط به حجاب است توجه نکند مگر مطالبی که در بعضی از موارد به نفع خودش است.
وی گفت: بر اساس آیه 59 سوره مبارکه احزاب «یا ایها النبی قل لأزواجکَ و بناتک و نساء المؤمنین یدنین علیهنّ من جلابیبهن» خدا می‌فرماید ای نبیّ ما به همسران، دختران خودت و همه زنان مؤمنین اعم از زمان پیامبر و بعد از آن تا روز قیامت به عنوان یک واجب بگو از پوشش سرتاسری جلباب استفاده کنند و خود را بپوشانند.
رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) افزود: جلابیب جمع جلباب است، مدقّقین از اهل لغت گفته‌اند جلباب، پوششی است که از سر تا روی پا را می‌پوشاند، در بعضی از کتاب‌های لغت عرب جلباب را به معنای ملحفه معنا کردند. لحاف چیزی است که انسان وقتی می‌خوابد تمام وجود انسان را می‌گیرد، حتّی مثلاً در کتاب‌هایی مثل مقامات حریری تعبیر این است که جلباب، چادر و تن‌پوش گشادی است و بر تمام اجزاء بدن احاطه دارد. البته در این باره اختلافی بین لغویان وجود دارد، بعضی می‌گویند جلباب همان خمار(مقنعه) است اما محقّقین به این معنایی که ما عرض کردیم معنا کردند، از آنجا که بگذریم سخنان امیرالمؤمنین (ع) در نهج البلاغه و کلمات شعرا نشان می‌دهد جلباب روپوش کامل است.
وی گفت: آنهایی که می‌خواستند مانتو را ترویج کنند می‌گفتند چادر در اسلام نیامده در حالیکه این صریح آیه قرآن است و تردیدی نیست که مراد از جلباب یعنی آن روپوشی که از سر تا پا را کاملاً بپوشاند و چه بسا تعیّن هم دارد، اگر ما باشیم و ظاهر آیه شریفه می گوییم پوشیدنِ چادر برای زن تعیّن دارد.
رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ادامه داد: حال چند شاهد را عرض کنم که جلباب به معنای چادر است؛ یکی اینکه حضرت زهرا (س) وقتی می‌خواستند برای ایراد آن خطبه تاریخی به مسجد بیایند «لافت خمارها علی رأسها» حضرت مقنعه‌شان را بر سرشان پیچیدند «و اشتملت بجلبابها» چادر هم سر کردند .
وی بیان داشت: از ابن عباس که از افراد محلّ رجوع در فهم الفاظ قرآن است راجع به جلباب سؤال کردند، می‌گوید جلباب «ذلک عن تحویه المرأه حتی لا یظهر منها الا عینٌ واحد تبصر بها» جلباب پوشش کاملی است که زن را بپوشاند فقط یک چشمش پیدا باشد تا بتواند ببیند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: در کتاب الدرّ المنثور سیوطی جلد پنجم صفحه 221 از امّ سلمه نقل شده که فرمود «لمّا نزلت هذه الآیه (یدنین علیهنّ من جلابیبهن) خرج نساء الأنصار کأنّ علی رئوسهنّ الغربان» وقتی این آیه شریفه نازل شد زنهای انصار همه با چادر مشکی از خانه خارج شدند، یعنی آن زمان نه تنها مساله چادر را از جلباب می‌فهمیدند، بلکه این مطلب که چادر باید طوری باشد که اندام و بدن زن را نشان ندهد و مصداق آن چادر مشکی است را هم درمی‌یافتند.
وی گفت: در زمانی که عده‌ای از مسلمانان در دنیای غرب معتقدانه به سمت حجاب پیش می‌روند و برای حفظ آن مبارزه می‌کنند و حاضرند محرومیّت‌هایی را متحمّل شوند، چه حرفهایی در مجلات ما زده می‌شود که نتیجه‌اش تخریب حجاب است، حالا اینکه این افراد واقعاً این نیّت را دارند یا نه، خدا می‌داند. ولی نتیجه این مطالب چیزی جز تخریب حجاب نیست.
این استاد حوزه علمیه اضافه کرد: در این مجله آمده قطعاً چادر مشکی بدترین پوشش است، چون چهره زن را قاب و نگاه را به چهره زن متمرکز می‌کند، یعنی اگر زن یک چادر رنگی بدن‌نما بپوشد این جلب توجه نمی‌شود اما اگر چادر مشکی که بدن او را نمایان نمی‌کند، این جلب توجه می‌کند. باز می‌گوید در سفرهای اروپایی ناصرالدین شاه، شب که به مجالس عیّاشی می‌رفت می‌دید که در آنجا لباس مردها و کلاهشان مشکی است و زن‌ها هم با لباس مشکی می‌آیند، به نظرش آمد که این یک نوع سنگینی و وقار دارد و آن را به ایران آورد. نویسنده این مطلب اینگونه در پی خراب کردن پوشش چادر مشکی است و چیزی که زنان متدیّن، عفیف و با حیای مسلمانِ ما به عنوان دستور خدا آن را می‌پوشد میراث عیاشی‌های اروپایی عهد ناصرالدین شاه برشمرده است. اگر امروز به دختران متدیّن ما بگویند این چادر از اروپا آمده بلا فاصله موضع می‌گیرند و می‌گویند چرا من این چادر را بپوشم.
وی گفت: نویسنده این مقاله در جایی گفته ما باید از قرآن شروع کنیم، قرآن سه تکه روشن برای لباس زن تعریف می‌کند، روسری یا شال روی سر، پیراهن و پوشش پا. این سه پوشش حداقل پوشش شرعی برای زن مسلمان است. وی اگر مقداری با قرآن آشنایی داشت، آیه «و یضربن بخمورهنّ علی جیوبهنّ» و آیه جلباب را هم ببیند، آیا باز می‌تواند بگوید در قرآن برای زن پوشش سراسری نیامده است.
رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) خطاب به نویسنده این مقاله اظهار داشت: شما که مدّعی هستید دوره تاریخ لباس را نزد فلان استاد خواندید، یک مقدار هم به این روایات مراجعه می‌کردید، اساساً مساله رنگ سیاه در صدر اسلام مطرح بوده است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه گفت: در جای دیگری گفته لباس سیاه در اسلام مکروه است، شما که می‌گوئی لباس سیاه مکروه است آیا روایات و فتاواهایش را هم دیده‌ای. اولاً کراهت لباس سیاه یک کراهت ذاتی نیست، در تاریخ دارد که بنی العباس و نیز اقوام مشرک و فراعنه از این لباس استفاده می‌کردند، ائمه ما هم برای اینکه شیعیان به آنها تشبیه نشوند فرمودند کراهت دارد. در بعضی از روایات داریم که این لباس فرعون است، یعنی این رنگ کراهت ذاتی ندارد چون موجب شباهت به یک اقوام و افراد این چنینی است مکروه شده است.
وی ادامه داد: البته همین روایاتی که کراهت لباس سیاه را مطرح کرده مواردی مانند خُف، عمامه و کساء را استثناء می‌کند، کساء همان عبا است، چادر زن را هم کساء می‌گویند. وقتی ام سلمه می‌گوید زنهای انصار با چادرهای مشکی بیرون آمدند، آیا جایی در تاریخ داریم که پیامبر نهی‌شان بکند و بفرماید جلباب این نیست و بروید پوششتان را عوض کنید. پیامبر آنها را تأیید کرده، در زمان ائمه هم تأیید شده است.
رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به این که چادر مشکی یک ریشه تاریخی در اسلام دارد و ربطی به ناصرالدین شاه و عیاشی‌های وی در اروپا ندارد گفت: نباید با حرفهای این چنینی عقاید مردم و بانوان را تخریب کنیم و با فاصله گرفتن از آیات قرآن چنین مطالبی را مطرح کنیم.
وی افزود: در بخش دیگری از این یادداشت آمده که امیرمؤمنان (ع) نسبت به پوشش زن‌ها حساسیتی نداشت ولی نسبت به بیت المال حساس بود بعد هم می‌گوید ببینید در رساله‌ها فقها چقدر راجع به لقمه حلال و حرام آمده است. اگر شما به فقها معتقدید، مگر فقها این همه راجع به حیاء و عدم اختلاط زن و مرد فتوا ندادند؟ مگر شش سال پیش پنج مرجع بزرگ فتوا ندادند که ورود زن‌ها به ورزشگاهی که مردها در آن هستند حرام است و متأسفانه تا حالا هم نسبت به آن مقاومت و مخالفت شده و آرام آرام این کار هم انجام می‌شود.
استاد حوزه علمیه با اشاره به این که در این نشریه صفحات فراوانی به ترویج مسئله ورود زن‌ها به میدان ورزش اختصاص داده شده است، گفت: کدام فقیهی است که با ورزش زن مخالف باشد؟ فقها می‌گویند زن در انظار مرد نامحرم حق ندارد اندام خود را نشان دهد. هرچند یک لباس ظاهری هم برایش درست کرده باشند این کار جایز نیست، حرام است. متأسفانه در چند سال اخیر مشکل کشور ما این شده که افرادی با ادعای اینکه دین را خوب می‌شناسند در مسائل دینی مداخله می‌کنند.
وی ادامه داد: در سرمقاله همین مجله تمام اشکال را متوجه روحانیّت کرده است؛ البته به صورت استفهام آورده «آیا علما و روحانیون و فرهیختگان جامعه اسلامی مسئول و مقصرند که نتوانسته‌اند معنا و مفهوم حجاب را به عنوان ایمن کننده و نجات بخش زن به روح و جان زنان مسلمان اسلامی نفوذ بدهند؟» به قول ما این استفهام تقریری است و در حقیقت با این عبارت فقها مقصر شدند. بعد از مسئله کشف حجاب در زمان رضاخان، فقهاء بیش از 60 رساله در مورد حجاب نوشتند، کجا فقها مقصرند؟ شما مقصرید که نمی‌گذارید اسلام واقعی به جامعه برسد و برای جلب قلوب یک عده افراد بی‌بند و بار می‌خواهید مسائل اصلی و ضروری اسلام را زیر پا بگذارید.
عضو جامعه مدرسین اظهار داشت: در دنیای غرب به اسم آزادی و حقوق بشر کشتارها انجام می‌دهند، فقر و قحطی در سومالی به وجود آمده و هیچ کس از حکام مستکبر نفسش برنمی‌آید، آن وقت در کشور ما در پوشش ولایت فقیه علیه ولایت فقیه، در پوشش اسلام علیه اسلام، در پوشش حجاب علیه حجاب کار می‌کنند، انسان نمی‌داند این درد را کجا ببرد.
وی افزود: مطمئن باشید که علما همیشه وظیفه خودشان را بیان کردند و بیان هم خواهند کرد و کوتاهی هم نخواهند کرد. کدام مسئله در مورد حجاب بوده که از یک عالم و فقیه سؤال شود و بگوید ما بلد نیستیم جوابش را بدهیم، یا جواب نداده باشند و یا مهمل باقی مانده باشد. در کدام موضوع است که فقها در یک زمان 60 رساله نوشته باشند.
استاد حوزه علمیه ادامه داد: البته در این مقاله نگفته چادر در اسلام وجود ندارد تنها به رنگ چادر حمله کرده است ولی از آن حرفش که می‌گوید قرآن سه تکه برای پوشش زن معین کرده معلوم می‌شود چادر را هم قبول ندارد، یک زمانی گفتند در حجاب، چادر وجود ندارد، رهبر معظم انقلاب فرمود چادر حجاب برتر ماست، یک زمانی می‌گویند رنگ مشکی رنگ فسّاق اروپایی است، یک جای دیگری گفته قاجار رنگ سیاه را که مختصّ یهود است به ایران آورده است.
وی خاطر نشان کرد: شما در این مجله بیشتر تلاش‌تان این بوده که بگویید زن های ایران هفت هزار سال با حیا و عفت بودند، ما هم این را قبول داریم، ولی می‌گوئیم شما چرا مسئله حجاب را می‌خواهید فقط از دید تاریخی مطرح کنید، به ما چه که زمان زرتشت چگونه بوده، ما می‌گوئیم قرآن چه می‌گوید، خدا چه فرموده. تاریخ ایران نشان می‌دهد که آن زمان هم مردم عفیف بودند و تمدّن هفت هزار ساله ایران موید آن است و این از افتخارات زنان و مردان ماست، ولی بحث این است که چرا شما از زاویه‌ی قرآن مسئله را مطرح نمی‌کنید، چرا نمی‌گویید اسلام اگر حجاب را مطرح کرده این برای امنیت، کرامت و ارزش شماست.
رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) بیان داشت: قرآن از یک سو فرموده «قل للمؤمنین یغضّوا من ابصارهم» و از سوی دیگر هم به زنان گفته شما مرواریدی هستید که باید خود را بپوشانید و از خودتان مراقبت کنید و این یک تکلیف است. گاهی برخی نویسنده‌ها می‌گویند «یدنین علیهن من جلابیبهن» اختیاری است که خدا به بنده‌اش داده، در حالی که این یک تکلیف است. خدا به عنوان مولا ممکن نیست مساله بدون مصلحت را برای انسان بیان کند و آن را تکلیف قرار دهد. خدا مثل کارفرماهایی نیست که به میل کاذب خودشان یک دستوری بدهند، حجاب برای زن مصلحت است و باید رعایت کند.
وی با اشاره به این که حوزه علمیه و علما آماده پاسخگویی به شبهات درباره حجاب هستند گفت: ما ملتمسانه از آقایانی که در مسائل دینی سررشته ندارند می‌خواهیم در این امور وارد نشوند. اگر در یک کار اقتصادی اشتباه کنند و یک ضربه اقتصادی بزند فوقش این است که ضامن هستند، ولی اگر با مسائل دینی بازی کنند و بدعت بگذارند، این بدعت ممکن است صدها و هزاران سال ادامه پیدا کند «و من سنّ سنةً سیئة فعلیه وزرها»، تمام وزر و وبالش تا روز قیامت بر عهده آن افراد خواهد بود.
استاد حوزه علمیه با اشاره به سخنانی از حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری که در پایان این نشریه راجع به زن بیان شده است اظهار داشت: در ابتدای مجله ده‌ها صفحه نظرات مسؤولان و صاحب نظران مطرح شده و در پایان بسیار مختصر و اندک نظر امام و رهبری آورده شده که این جای سوال دارد. آیا آن مسئول اعرف به اسلام است یا امام و رهبر معظم انقلاب.
تاکید قرآن و روایات بر پوشش چادر مشکی
آنهایی که می‌خواستند مانتو را ترویج کنند می‌گفتند چادر در اسلام نیامده در حالیکه این صریح آیه قرآن است و تردیدی نیست که مراد از جلباب یعنی آن روپوشی که از سر تا پا را کاملاً بپوشاند و چه بسا تعیّن هم دارد، اگر ما باشیم و ظاهر آیه شریفه می گوییم پوشیدنِ چادر برای زن تعیّن دارد.