صراط: ناامنی و ادامه چالش‌آفرینی طالبان و شبه‌نظامیان گروه‌های تروریستی از هلمند آغاز شده و این ولایت یکی از نخستین مناطقی بود که پس از ورود و تسلط نظامیان خارجی توسط شبه‌نظامیان به چالش کشیده شد.
به گزارش فارس، ناامنی‌ها به حدی وسیع در این ولایت افزایش یافت و در سال‌های نخست برخی روستاهای آن بین طالبان و نیروهای دولتی دست به دست می‌شد تا اینکه اکنون چند فرمانداری آن تحت کنترل شبه‌نظامیان طالبان قرار گرفته است.
این ناامنی‌ها با پیامدهای مخرب و زیانباری برای دولت و ساکنان هلمند همراه بوده تا جایی که دست‌کم 30 درصد ساکنان هلمند مجبور به مهاجرت‌های داخلی شده است.
تصرف هلمند به دلیل موقعیت ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی آن همواره یکی از اهداف تروریست‌ها بوده و در این زمینه تلاش‌های فراوانی نیز کرده‌اند که با وجود ناکامی‌های بسیار اما پیروزی‌های نیز به دست آورده‌اند.
وضعیت امنیتی فرمانداری‌های «نادعلی» و «خانشین» هم‌اکنون به شدت شکننده شده و جنگ به صورت شبانه روزی در آن جریان داشته و احتمال سقوط این فرمانداری‌ها در هر لحظه‌ای امکان دارد.
از سوی دیگر طالبان با آغاز جنگ در فرمانداری‌های نزدیک به شهر «لشکرگاه» مرکز ولایت هلمند عرصه را بر ساکنان این شهر تنگ کرده و با تسلط بر منطقه «تندی» شهر لشکرگاه رفت‌وآمدهای ساکنان شهر را آسیب‌پذیر و حتی ناممکن کرده است.
«تندی» منطقه استراتژیکی هلمند بوده که از آن دوراهی منتهی به مسیرهای هلمند – کابل و هلمند – قندهار قرار گرفته و در صورت ادامه این وضعیت، می توان گفت که شهر لشکرگاه تحت محاصره شدید طالبان قرار دارد.
چرا سرنوشت طالبان به هلمند گره خورده و با وجود حملات گسترده نظامیان افغانستانی از هلمند خارج نمی‌شوند؟ و آیا واقعاً حضور در هلمند برای آنها مهم و سرنوشت‌ساز است؟
در ادامه می‌کنیم تا به اهمیت این ولایت به شبه‌نظامیان گروه‌های تروریستی بویژه طالبان اشاراتی داشته باشیم، تا مسئولان دولتی با توجه به این موارد اقدامات جدی‌تری علیه گروه طالبان انجام دهند.
هلمند و احتمال مرکزیت امارت اسلامی
در جریان سال‌های پیش گمانه‌زنی‌ها مبنی بر این بود که دلیل حضور طالبان در هلمند، حمایت‌های بی‌شائبه و حد و حصر نظامیان خارجی مستقر در این ولایت از شبه‌نظامیان بوده است.
«وحید مژده» کارشناس مسائل سیاسی افغانستان تصریح کرد که طالبان در تلاش برای حضور «هبت‌الله آخندزاده» رهبر این گروه در هلمند هستند.
وی با تأکید به اینکه طالبان می‌خواهند مراکز فرماندهی و اداری خود را از خارج به داخل کشور انتقال دهند، بر اهمیت هلمند اشاره کرد و حضور رهبر طالبان در این ولایت را تصمیم جدی این گروه خواند.
با توجه به اظهارات مژده و آغاز نبردهای پیوسته از سوی طالبان در مناطق و فرمانداری‌های مختلف هلمند، می توان گفت که تصرف کامل این ولایت از اهداف اساسی شبه‌نظامیان در این اواخر است.
پیش‌بینی می‌شود که طالبان با تسلط بر هلمند، این ولایت را مرکز سیاسی و نظامی خود ساخته و با استفاده از تمام ظرفیت‌های بومی و نظامی همزمان با تأمین امنیت مدیران و رهبران خود، اقدام به آغاز نبردهای سنگین در سایر ولایت‌ها کنند.
ظرفیت هلمند برای افزایش افراطی‌گرایی
یکی از مسائل و پیامدهای کلان حضور تروریست‌ها بر هلمند طی سال‌های گذشته عدم آگاهی ساکنان این ولایت از حقایق روزگار و مدل‌های دولت‌های اسلامی است، به همین دلیل اکثر آنها معتقدند که دولت کابل دولت دست‌نشانده و وابسته به جهان کفر است.
رویه نادرست امنیتی مسئولان نظامی افغانستان طی سال‌های گذشته با هلمندی‌ها به هیچ صورت پذیرفتنی نیست، زیرا کوتاهی آنها در نابودی طالبان سبب بروز مشکلات بزرگ و عمیق اجتماعی در این ولایت شده است.
ساکنان این ولایت در سایه سیاه فراموشی دولت از آموزش و تربیت اسلامی واقعی دور مانده و در کنار بروز و افزایش سایر مشکلات، آنها تنها میزبان حضور طالبان و ترویج افراط‌گرایی از سوی شیوخ‌الاحادیث طالبان بوده‌اند.
این وضعیت سبب فاجعه اجتماعی در هلمند شده و ظرفیت افزایش افراطیت را افزایش داده که خود زمینه‌ساز حضور طالبان و استقبال گرم بخش بزرگ هلمندی‌ها از شبه‌نظامیان شده است.
هلمند یکی از مهمترین ولایت‌هایی است که طالبان طی سال‌های گذشته توانسته‌اند فضای اجتماعی را به سود خود کنترل کرده و زمینه حضور دائمی و یا دست‌کم با ثبات‌تر نسبت به سایر ولایت‌ها را برای خود فراهم کند.
اکنون طالبان از ظرفیت ترویج افراطی‌گرایی هلمند سود برده و در برابر دولت کابل و نیروهای افغانستان مبارزه می‌کنند که بدون شک احتمال همکاری آگاهانه و ناآگاهانه برخی ساکنان این ولایت را نیز با خود دارند.
هلمند مرکز مالی طالبان
به همان مقدار که طالبان اقدام به انجام حملات تروریستی می‌کنند به همان اندازه نیازمند بودجه و هزینه کافی برای راه‌اندازی چنین عملیات‌هایی هستند، به همین دلیل طالبان در تلاش‌اند تا از هر طریق ممکن مایحتاج خود را تأمین کنند.
در کنار کمک‌های کلان مالی کشورهای حامی تروریست‌ها، مواد مخدر به عنوان بهترین منبع مالی طالبان برشمرده می‌شود که اکثراً در هلمند تولید می‌شود.
بر اساس گزارش‌ها دست‌کم 70 درصد مواد مخدر افغانستان در این ولایت کشت می‌شود.
کشت و قاچاق این مواد رابطه مستقیم با هم دارند و این رابطه به جای اینکه به کشاورزان آن سود کلان داشته باشد، به طالبان دارد، زیرا مدیریت کشت و قاچاق این مواد افیونی توسط عوامل طالبانی صورت می‌گیرد.
با این وجود، به نظر می‌رسد که طالبان با توجه به این که هلمند مکانی امن برای رهبر این گروه، وجود زمینه‌های ترویج افراطیت و فرصت‌های مالی برای این گروه را در خود نهفته است،سرنوشت خود را با آن گره زده اند.
این موارد سبب تکاپوی بیشتر طالبان جهت تصرف مناطق بیشتر هلمند شده که در نتیجه آن، هم‌اکنون حتی مرکز این ولایت را به محاصره درآورده‌اند در نتیجه امکان تشدید عملیات‌های تروریستی طالبان همچنان وجود دارد.
با وجود عملیات‌های انجام شده نیروهای نظامی دولت در برابر طالبان طی سال‌های گذشته، این عملیات‌ها نتوانسته به صورت کامل ریشه‌های ترویج افراط‌گرایی در هلمند را بخشکاند، به همین دلیل طالبان بیشتر از پیش تقویت شده است.
ضعف مدیریتی، سربازان خیالی، استفاده‌جویی فرصت‌طالبان، فروش تسلیحات نظامی به شبه‌نظامیان دلائل ناکامی دولت در برابر طالبان در هلمند محسوب می‌شوند که توسط رسانه‌های ملی و بین‌المللی به دولتمردان گوشزد می‌شود.
این موارد سبب بروز فاجعه در هلمند و در کل افغانستان شده است، زیرا ظرفیت‌های کلان این ولایت برای ادامه فعالیت‌های تروریستی علاوه بر مناطق مختلف هلمند، تمام ولایت‌های این کشور را آسیب‌پذیر کرده است.
در صورت ادامه چنین وضعیتی جنگ طالبان با نیروهای دولتی در شهرهای بزرگ مانند هرات، قندهار، کابل و جلال‌آباد کشیده خواهد شد که در آن صورت فکر باثبات شدن افغانستان خام خواهد بود.
بنابراین دولت باید با مدیریت کامل نظامی ریشه‌های ترویج افراط‌گرایی را خشکانده و با انجام تبلیغات از سوی علمای دینی در بین هلمندی‌ها، عملیات بزرگ نظامی را نیز راه‌اندازی کند تا هلمند برای همیشه از چنگ طالبان نجات یابد.