در داخل حرم علاوه بر مزار عرفاني امام حسين(ع) ، مزار حضرت علي اكبر(ع) در پايين پاي امام حسين(ع) ، حضرت علي اصغر (ع) در آغوش امام (علت ۶ گوشه شدن ضريح همين قرار گيري مزار علي اكبر(ع) در زير پاي امام مي باشد) ، شهداي كربلا در پايين پاي حضرت علي اكبر(ع) ، حبيب بن مظاهر در ضلع جنوبي حرم و مزار ابراهيم مجاب در شمال غربي حرم قرار دارند. ...
پایگاه اطلاع رسانی حج وابسته به بعثه مقام معظم رهبری - حرم مطهر امام حسين(ع) در بخش مركزي شهر كربلا و در موقعيت جغرافيايي ۳۲ درجه و ۳۷ دقيقه شمالي و ۴۴ درجه و ۱ دقيقه و ۵۶ ثانيه شرقي قرار دارد ، مساحت حرم تقريبا ۱۳۰۰۰ متر مربع و محيط آن ۵۰۰ متر مي باشد .
حرم داراي ۱۰ درب مي باشد كه اولين آنها كه جنوبي ترين آنها مي باشد باب القبله بوده و بقيه آنها به صورت پادساعتگرد به نام هاي باب الرجا، باب قاضي الحاجات، باب الشهداء ، باب الكرامه ، باب السلام، باب السدره، باب السلطاني، باب الراس الشريف و باب الزينبيه(س) مي باشد كه رو به تل زينبيه باز مي شود.
در داخل حرم علاوه بر مزار عرفاني امام حسين(ع) ، مزار حضرت علي اكبر(ع) در پايين پاي امام حسين(ع) ، حضرت علي اصغر (ع) در آغوش امام (علت ۶ گوشه شدن ضريح همين قرار گيري مزار علي اكبر(ع) در زير پاي امام مي باشد) ، شهداي كربلا در پايين پاي حضرت علي اكبر(ع) ، حبيب بن مظاهر در ضلع جنوبي حرم و مزار ابراهيم مجاب در شمال غربي حرم قرار دارند.
در داخل حرم همچنين قبور عده اي از علما در نزديكي قبور شهدا و تعدادي از پادشاهان شيعه از جمله برخي پادشاهان قاجار و امیركبیر، در رواق شمالي قرار دارند.
اولين بنا و نشانه هاي حرم امام حسين(ع) توسط بني اسد و سپس مختار ايجاد شد اگرچه بارها آثار حرم امام حسين(ع) توسط بني اميه و بني عباس و ساير حكومت هاي ضدشيعي از بين رفت.
در دوران متوكل عباسي ملعون بيشترين جسارات به حرم امام حسين(ع) صورت گرفت ، متوكل ضمن انهدام مرقد مطهر، با گذاشتن نگهبانان در راههاي ورودي دستور داد هر زائري را در مسير يافتند او را دستگير كرده يا وي را می كشتند يا به شدت تنبيه می كردند.
پادشاهان آل بويه را مي توان به عنوان اولين سازندگان اصلي حرم امام حسين(ع) و ائمه نام برد .
صفويان در سال ۹۰۷ بر تخت سلطنت ايران نشستند و بهترين دوران آبادي عتبات، پس از روزگار آل بويه، در دوراني است كه صفويان قدرت را در اختيار داشتند ( از سال ۹۰۷ تا ۱۱۳۵) صفويان هر از چندي كه بر عراق تسلط مي يافتند، تمامي تلاش خود را براي بازسازي و تعمير و گسترش عتبات به كار مي گرفتند. نام صفويان و بعدها قاجار در جاي جاي عمارات عتبات نشان از حضور جدي آنان در عتبات و حرم ائمه (ع) دارد.
در دوره شاه اسماعيل ، شاه طهماسب، شاه عباس اول و شاه صفي در دوره هاي كوتاهي كه عثماني ضعيف مي شد، عراق در اختيار دولت صفوي بود و هر بار، بر طبق اسناد و منابع موجود، مهمترين دغدغه آنان رسيدگي به امور حرمین امامان و فراهم كردن تسهيلات براي زايران بود.
در روزگار نادرشاه هم توجه ويژه ای به عتبات وجود داشت و گفته شده است كه همسر او گوهر شاه خانم - دختر شاه سلطان حسين - مبالغ هنگفتي ( ۲۰ هزار نادري) براي تعمير و تزيين حرم حسيني ارسال نمود.
در دوره قاجار، همان احساس وجود داشت. روابط آنان با عثماني ها در اين دوره بهتر بود و آنان مي توانستند اقدامات بهتر و گسترده تري در مقايسه با زمان صفويان، انجام دهند.
در زمان حمله وهابي ها به كربلا به رهبري (( سعود بن عبدالعزيز)) در سال ۱۲۱۶ حرم صدماتي جدي ديد ، گنبد مطهر تخريب و بسياري از شيعيان توسط وهابيون به شهادت رسيدند، تمام اموال حرم به تاراج رفت و صدمات زيادي به شهر وارد شد ، در كوچه و بازار خون محبان حسين(ع) جاري گشت به گونه اي كه مردم اين واقعه را كربلاي دوم ناميدند.
پس از حمله وهابیون به حرم حسینی(ع) ، اهميت تجديد بناي گنبد و صحن در دوره محمد شاه چندان بود كه حتي بعد از اين خرابي، در سال ۱۲۱۷- ۱۲۱۹ همچنان او را به عنوان باني بناي جديد مي شناختند.
در دوره فتحعلي شاه، نه تنها سلطان قاجار بلكه برخي از درباريان از جمله زنان درباري مبالغ هنگفتي هزينه تزيين حرم حسيني كردند. همسر فتحعلي شاه در سال ۱۲۳۲ ايوان مقابل قبر را طلاكاري كرد. در سال ۱۳۳۷ همين زن، مناره هاي حرم حسيني را طلاكاري كرد.
در سال ۱۹۹۱ ميلادي ( ۱۳۷۰ ه.ش) حزب منحوس بعث به دستور صدام ملعون در جريان انقلاب شيعيان حملات وحشيانه اي به حرم شد، عده اي از شيعيان به شهادت رسيدند و بخشي از حرم و گنبد مطهر تخريب شد به طوري كه آثار برخي از گلوله ها و جنايت بعثيون هنوز بر روي ديوارهاي حرم قابل مشاهده است.
در حال حاضر حرم حسینی(ع) با تلاش شيعيان مخلص ايراني و عراقي و با همت ستاد بازسازي عتبات عاليات، در حال بازسازي و مسقف شدن مي باشد و از برنامه هاي آتي براي حرم طرح توسعه حرمين شريف است كه طبق چشم انداز توسعه به شعاع ۵۰۰ متر از حرمين شريف امتداد خواهد داشت.
قابل ذكر است طلا كاري گنبدها و مناره ها بارها و بارها به فرمان شاهان ايراني و به هنر و توانايي هنرمندان ايراني شكل گرفت. اين تحول در نسبت هاي قابل مقايسه با حكمراني بقيه كشورهاي اسلامي آنقدر چشمگير بود كه به قطع مي توان تأثيرات شكل گرفته را بخشي از توسعه و هنرنمايي سبكهاي ايراني در دوره خود دانست.
حرم مطهر امام حسين(ع)در گذر تاريخ
پس از حمله وهابیون به حرم حسینی(ع) ، اهميت تجديد بناي گنبد و صحن در دوره محمد شاه چندان بود كه حتي بعد از اين خرابي، در سال ۱۲۱۷- ۱۲۱۹ همچنان او را به عنوان باني بناي جديد مي شناختند.
