«بوسيدن روي ماه» جديدترين فيلم در حوزه سينماي دفاع مقدس محسوب مي شود كه در سينماهاي كشور اكران شده است؛ فيلمي به كارگرداني «همايون اسعديان» كه پيش از اين با فيلم «طلا و مس» نزد سينمادوستان ايراني جايگاه ويژه اي يافته بود. «طلا و مس» در بيست و هشتمين جشنواره فيلم فجر به عنوان يك پديده خوش درخشيد و توانست رضايت اغلب تماشاگران عام وخاص را جلب كند. در چنين موقعيتي توقعات نسبت به كارگردان اين فيلم بالا رفته و اين مسئله مسئوليت سازنده طلا و مس را درباره اثر و آثار بعدي او افزايش داده است، به خصوص اينكه اين بار سوژه اش بزرگ تر و عزيزتر است .
«بوسيدن روي ماه» نيز در ادامه «طلا و مس» قرار دارد. اين شباهت البته به فضاسازي فيلم محدود شده و در ساير ابعاد ارتباط چنداني بين اين دو فيلم ديده نمي شود. اين فيلم هم نمايه اي است از تلخي ها و شيريني هاي زندگي روزمره خانواده هاي به اصطلاح پايين شهري. با اين تفاوت كه اين بار مفاهيمي چون ايثار و شهادت دستمايه درام قرار گرفته و محور اصلي روايت آن خانواده شهدا و به طور خاص، مادران شهيدان است. تفاوت ديگر اين فيلم با اثر قبلي سازنده اش اين است كه اگر «طلا و مس» يك فيلم كاملاً قابل دفاع بود، فيلم جديد اسعديان خاكستري است و داراي جنبه هاي سياه و سفيد توأمان است.
مهم ترين ويژگي فيلم «بوسيدن روي ماه» ايراني بودن آن است. يعني در اين فيلم سعي شده تا بخشي از فرهنگ ايراني و زندگي مردم كشورمان بازنمايي شود؛ از محيط زندگي و آداب و رسوم گرفته تا دغدغه ها و روابط خانوادگي و ارزش ها. تكيه اصلي فيلم بر برانگيختن عواطف و احساسات پاك مخاطب است. در واقع «بوسيدن روي ماه» بيننده خود را با دو مادر شهيد همراه و همسفر مي كند و موجب همذات پنداري با آن دو مي شود. محور اصلي فيلم روايت بخشي از روزمرگي دو بانوي سالخورده است؛ دو مادري كه سال هاست پسرهاي جوان خود را نديده اند، اما همچنان منتظرشان هستند. تااينكه روزي خبر از بازگشت آنها مي آيد. تابوت هايي كه اسكلت هاي باقي مانده از فرزندان مادران را آورده اند.
با اين حال آنچه در اين مسير دست انداز ايجاد كرده نمايش تصويري نامتعارف از رزمنده ها است. در ادامه ساختارشكني هاي مرسوم سال هاي اخير سينماي ايران درباره دفاع مقدس، اين فيلم هم سعي كرده تا تصويري متفاوت از بچه هاي جنگ و خانواده هاي آنها نمايش دهد. آنچه در اين فيلم جاي تأمل دارد، تصويري است كه از شهدا ارائه مي شود. برخلاف موضوع معمول در اغلب فيلم هاي دفاع مقدسي، به خصوص در دهه هاي 60 و اوايل دهه 70 كه بر شاخص هاي اخلاقي متعالي ايثارگران تأكيد مي شد، اين فيلم سعي دارد تا ويژگي هاي ديگري را برجسته كند؛ ويژگي هايي چون علاقه شهدا و رزمندگان به موسيقي لس آنجلسي، عشق به جنس مخالف و مسائلي شبيه به اين! به بياني صريح، اين فيلم در عمل سعي در آرمان زدايي و حذف شاخص هاي رفتار انقلابي در شهدا دارد. شايد توجيه سازنده هاي فيلم براي پيش گرفتن چنين رويكردي، تلاش براي برقراري ارتباط با نسل جوان باشد. اما حتي با چنين هدفي هم نمي توان واقعيات را تحريف كرد و تصويري دگرگون از دفاع مقدس نمايش داد. واقعاً چه لزومي دارد در ميان اين همه خصوصيات برجسته و بزرگي كه شهدا و ايثارگران داشته اند اين گونه مسائل سخيف و مبتذل را بازتاب داد؟
اين تصوير البته درباره خانواده شهداي فيلم نيز برقرار است. مثلاً داماد اين خانواده كراوات مي زند، دخترشان دچار دلمشغولي هاي سطح پايين است و ... . همچنين اين فيلم تلاش دارد تا تصويري نسبتاً منفي از جوانان حزب اللهي ارائه دهد. در اين فيلم، اين طيف از جوانان در جايگاه مسئول و مدير به نمايش درآمده اند و افرادي داراي علاقه به كسب قدرت و ارتقاي پست و مقام معرفي مي شوند. ضمن اينكه در فيلم سعي شده تا اين جوان ها را در مقابل مادران شهدا نمايش دهد. نكته جالب اين است كه فيلم تأكيد دارد تا يكي از اين جوانان كه رفتار چندان مناسبي هم با مادر شهدا ندارد را دائم زير عكس امام و رهبر انقلاب نمايش دهد! حب و بغض هاي سياسي بر درام فيلم سايه افكنده و اين موضوع بر خلوص و يكرنگي محتواي مثبت فيلم لطمه وارد كرده است. حكايت «چون غرض آمد، هنر پوشيده شد» اين بار درباره فيلم «بوسيدن روي ماه» مصداق يافته است.
و در آخر اينكه «بوسيدن روي ماه» برخلاف «طلا و مس» پاياني نااميدكننده و رو به بن بست دارد و در عرصه دفاع مقدس كار چندان شاخصي به حساب نمي آيد.
گره بی کسی تو به خدا وا نشود
نیست یک خواهر غمدیده پرستار شما
هیچ کس همقدم زینب کبری نشود
به لب تشنه ی تو آب گوارا نرسید
مقتلت گر چه به جانسوزی صحرا نشود
پسر ضامن آهو، تو جوانمرگ شدی
مثل تو هیچ کسی وارث زهرا نشود
جگر سوخته از زهر تو را طعنه زدند
جگر سوخته با خنده مداوا نشود
قدرت زهر چه بوده که ز پایت انداخت
گفت با خنده دگر ابن رضا پا نشود
جان فدای پسرت حضرت هادی که سه روز
دید تشییع تن خسته مهیا نشود
جواد حیدری
التماس دعا . ابوذر