به گزارش صراط، در جريان جنگ ايران و عراق و در سال
۶۶، يعني زماني كه جنگ با ورود امريكا به حيطه نيلگون خليج هميشه فارس و
شروع جنگ نفتكش‌ها الزام نظامي به وجود موشك‌هاي زمين پايه و دريا پايه
براي ايجاد برتري و حفاظت مرزي دريايي در خليج فارس و درياي عمان را براي
كشورمان ايجاد كرد. ايران كه حدود۱۰۰۰كيلومتر مرز آبي در جنوب خود در جوار
خليج فارس دارا بود به شدت متوجه اين امر مهم شد.
نيروي دريايي عراق مدت‌ها بود كه در آب‌هاي خليج فارس در مرز آبي ايران و آب‌هاي آزاد حرفي براي گفتن نداشت، اكثر ناوچههاي عراقي كه اغلب از نوع «اوزا» ساخت روسيه بودند در جريان جنگ دريايي توسط نيروي دريايي ايران به قعر دريا فرستاده شده بودند يا توسط هواپيماهاي شكاري جنگنده ايران شكار شده بودند و نيروي دريايي عراق نفس و تجهيزاتي در خور جهت عرض اندام در خليج فارس در چنته نداشت.
هر از چند گاهي هواپيماهاي ميگ ۲۳ عراق به وسيله موشك‌هاي هوا به سطح خود مزاحمت‌هايي را براي نفتكش‌هاي ايراني به وجود مي‌آوردند كه در سال ۶۶ با اتخاذ تدابير تاكتيكي توسط نيروي هوايي جمهوري اسلامي ايران براي رهگيري هواپيماهاي مزاحم عراقي و حفاظت از كشتي‌هاي ايراني عملاً ميگ‌هاي عراقي نيز با وجود گشت زني جنگنده رهگيرهاي اف ۱۴ تامكت ايران در مناطق دريايي امكان درگير شدن را از دست داده و در آخر مجبور به ترك منطقه دريايي مي‌شدند. لكن با پا گذاشتن ناوهاي امريكايي به خليج فارس و دريايي عمان به بهانه حفاظت از نفتكش‌هاي كويت و جولان سوپر اتانداردهاي اعطايي فرانسه همراه با موشك‌هاي اگزوسه به عراق در عرصه خليج فارس نياز به موشك‌هاي دريايي دريا پايه و زمين پايه به خوبي احساس مي‌شد. ايران در پي اين نياز تعدادي موشك سطح به سطح كرم ابريشم (HY- ۲)ساخت چين را براي حفاظت از آب‌هاي خود تهيه كرد. شماري نيز به طرف كشتي‌هاي متخاصم و نفتكش‌هاي تحت حفاظت ناوهاي امريكايي شليك نمود.
موشك كروز دريايي قادر
در رژه ۳۱ شهريور سال ۱۳۹۰ ايران يك موشك كروز دريايي خود را با نام «قادر»به نمايش درآورد. اين موشك از خانواده موشك نور است. اين موشك در شكل ظاهري با همان فرم بدنه و بالوره‌ها و همان شكل سر پوشش رادار تخم مرغي سفيد رنگ مي‌باشد، تنها طولي كشيده‌تر از موشك دريايي نور دارد كه مي‌توان طول بيشتر اين موشك نسبت به نور را به محفظه سوخت بزرگتر با توجه به برد بيشتر اين موشك (۲۰۰ كيلومتر) در قياس با برادر كوچك خود از لحاظ جثه نسبت داد.
با توجه به شباهت‌هاي ظاهري نور و قادر به غير از طول متفاوت آن دو مي‌توان براي قادر نيز توانايي‌هاي عملياتي و استفاده از سامانه‌هاي مشابهي را فرض نمود.
بالوره‌هاي مشابه و يك اندازه و قطر يكسان اين دو موشك و كلاهك يكسان تخم مرغي شكل محفظه رادار همگي اين شائبه را تداعي مي‌كند كه نور و قادر هر دو از سامانه‌هاي مشابه بهره مي‌برند و به احتمال زياد قادر نيز از يك بوستر كمكي پرتاب اوليه مشابه نور بهره مي‌برد. طول بلندتر قادر نشان مي‌دهد كه اين موشك بنا به مأموريت با برد بيشتر كه بالغ به ۲۰۰ كيلومتر است مي‌بايست به محفظه سوخت بزرگ‌تري مجهز باشد و اگر اين فرض را بپذيريم كه سرعت سير موشك قادر نيز مانند موشك نور مي‌باشد، احتمالاً بايد از موتوري قوي‌تر از نور برخوردارباشد. چون مي‌بايست از پس بار اضافه وزن و جرم بزرگتر و انرژي پساي بيشتر را به علت طول بزرگتر موشك قادر بر‌ايد.
چنانكه موتور موشك قادر نيز از نوعي موشك نور باشد به علت وزن و جرم اضافي خود احتمالاً از سرعتي كمتر از نور برخوردار است. لكن فرض اول، يعني بهره‌گيري قادر از موتوري بزرگتر و قوي‌تر كه نيرويي بيشتر توليد مي‌كند محتمل‌تر است. بالوره‌ها نيز در شكل و اندازه با موشك نور يكسان هستند، تنها براي حفظ تعادل و گرانيگاي موشك كمي در طول بدنه به عقب‌تر تغيير مكان (shift) داده‌اند. قطر موشك قادر نيز نسبت به نور تغييري نكرده است و لذا فاصله بالوره‌هاي هدايت كننده آن نيز تغييري ننموده است و بدين ترتيب سطح مقطع راداري (RADAR CROSS SECTION- RCS) موشك قادر نسبت به موشك نور در حالت نماي روبه‌رو (front) تغييري نكرده است و اين به اين معناست كه خاصيت رادار گريزي قادر نيز با توجه به افزايش طول و جثه آن حفظ شده است و همچنان در مقابل امواج رادارهاي سامانه‌هاي ضد موشك شناورهاي مدرن كه از روبه‌رو تابيده مي‌شود خاصيت پنهانكاري خود را حفظ نموده است.
شباهت‌هاي ابعادي و عملياتي موشك نور و قادر همچنان موجب شده است كه هر دو موشك قابليت جايگشت و استفاده از لانچرهاي حمل و پرتاب يكديگر را دارا باشند و اين موضوع باعث گرديده است كه اولاً يگان‌هاي به كار برنده اين دو موشك قابليت انتخاب و بارگيري( لود)لانچرها و سيلوهاي خود را بر اساس نوع مأموريت و برد هدف از هر دو موشك را داشته باشند و ثانياً ضريب كارآيي واحد‌هاي عمل كننده مجهز به اين موشك‌ها بر اساس تعداد و استعداد رزمي افزايش يابد.
موشك قادر داراي يك خلبان خودكار ديجيتال است (DAP- digital auto pilot) است كه مسير پروازي آن را تا هدف تنظيم و برخورد آن را به هدف تضمين مي‌نمايد.
موشك قادر نيز مانند برادر كوچك خود از لحاظ جثه، قابليت گريز از سيگنال‌هاي پارازيت و سامانه‌هاي جنگ الكترونيك را دارد. به گفته منابع نظامي اين موشك قابل توسعه براي حمل بر روي هواگردهايي مانند هليكوپترهاي MI۱۷ (ميل ۱۷) روسي به صورت هواپايه نيز مي‌باشد كه در اين صورت مي‌توان بردي بيشتر براي اين موشك متصور گرديد.
از مشخصات فني موشك كروز قادر بر اساس منابع نظامي و رسمي اطلاعات دقيقي به جز برد ۲۰۰ كيلومتري آن چيزي منتشر نشده است لكن با قياس و تعميم بعضي از اجزاي موشك نور و قادر مي‌توان جدول زير را با احتساب تخمين و احتمالات به دست آورد:
عملكرد: موشك كروز ضد كشتي
سازنده:ايران بر اساس موشك نور ساخت ايران
پيشرانه: احتمالاً موتور توربو جت سوخت مايع
طول:در قياس تصويري با موشك نور به تخمين +۷۴۰ سانتيمتر
قطر:. ۳۶ سانتيمتر
برد: در۲۰۰ كيلومتر
سيستم هدايت:احتمالاً رادار داخلي فعال
سرعت: احتمالاً ۹/۰ يا ماخ كمتر
ارتفاع پرواز: احتمالاً مانند موشك نور ۲۰ تا ۳۰ متر از سطح دريا
وزن سر جنگي: نامعلوم
قابليت سر جنگي: احتمالاً از نوع منفجره شديد (High explosives) با قابليت نفوذ در زره كشتي‌ها و مجهز به فيوز تأخيري
قادر در حال شليك از پرتابگر زميني
موشك ضد كشتي نور
موشك ضد كشتي نور موشكي بهينه‌سازي و نسخه بومي موشك با نام C- ۸۰۲ با كد داخلي YJ- ۸۲ در كشور سازنده ساخت جمهوري خلق چين را در بر مي‌گيرد، مي‌باشد. موشك نور داراي ظاهري متفاوت و مقطعي كوچك‌تر از موشك كرم ابريشم است كه از لحاظ ظاهري به نسل موشك‌هاي ضد كشتي غرب مانند اگزوست فرانسوي شبيه مي‌ماند. اين موشك به يك رادار فعال تك پالس Mono Pulse با برد آنتن معادل ۱۳۰ كيلومتر و قابليت مقاومت در برابر سيگنال‌هاي اخلالگر و پارازيت و گمراه كننده جنگ الكترونيك (ECM) و يك سامانه فراز ياب راديويي و خلبان خودكار (autopilot) مجهز مي‌باشد كه پس از پرتاب به وسيله آنها تا هدف كنترل و هدايت مي‌شود. اين موشك پس از شليك از سكوي پرتاب زمين پايه يا دريا پايه خود با سرعتي معادل ۱۱۰۰ كيلومتر بر ساعت(۹/۰ماخ) در ارتفاع ۲۰ تا ۳۰ متري سطح دريا به شكل افقي(كروز)و سينه مال (sea skimmer) به سمت هدف حركت مي‌كند، با نزديك شدن به هدف براي دور ماندن از تجهزات ضد كشتي حريف ارتفاع خود را به حدود۷ متر از سطح دريا كاهش داده و در نقطه برخورد به سمت خط سطح آب حركت تا به آبخور كشتي برخورد نمايد.
در قالب عملياتي و كارآيي ميداني اين موشك كارآيي بالاي خود را به اثبات رسانده است چنانكه ضريب موفقيت آن در برخورد با هدف تعيين شده ۹۸ درصد برآورد شده است.
موشك نور از يك موتور اصلي توربوجت سوخت مايع استفاده مي‌كند كه نيروي پيشرانه موشك را براي رسيدن به بيشينه سرعت ۹/۰ ماخ فراهم مي‌آورد.
سر جنگي موشك نور از نوع يك كلاهكه خرج شكل دار منفجره شديد ( High explosives) به وزن ۱۶۵ كيلوگرم معادل ۳۶۴پوند است و به همين علت توانايي نفوذ به انوع بدنه‌هاي زره پوش رزم ناوها و ناوچههاي كلاس سنگين و سبك را دارد. فيوز تأخيري سر جنگي موشك باعث مي‌شود موشك پس از برخورد به بدنه كشتي ابتدا به درون فضاي كشتي نفوذ كرده و پس از نفوذ منفجر شود كه اينگونه درصد خسارت وارد به شناور مورد اصابت بسيار بالا خواهد رفت و احتمال غرق شدن كامل آن افزايش خواهد يافت.
در جنگ ۳۳ روزه ميان اسرائيل و حزب الله لبنان، حزب الله چند موشك ضد كشتي به طرف شناورهاي اسرائيلي شليك نمود و شايعاتي را به حدس و گمان بدل كرده است كه موشك‌هاي مذكور از نوع موشك دريايي نور بوده‌اند كه ايران در اختيار حزب الله قرار داده است!؟
ايران اخيراً در سال ۱۳۸۵ موفق گرديد نوع هواپايه اين موشك براي حمل و شليك از هليكوپتر را توليد نمايد و با موفقيت آن را آزمايش و عملياتي كند. ظاهراً ايران اولين كشوري است كه توانسته است يك موشك با وزن و كلاس موشك نور را براي پرتاب و شليك از هليكوپتر با موفقيت آزمايش و عملياتي نمايد.
با وجود موشك‌هاي ضد كشتي معروفي مانند اگزوسه فرانسوي در عرصه‌هاي عملياتي به نظر مي‌رسد موشك نور داراي قابليت‌هاي عملياتي بالاتري نسبت به اين رقيب فرانسوي خود مي‌باشد. برد موشك نور به ميزان ۱۰۰ تا۱۵۰ درصد بيشتر از اگزوسه (برد موشك اگزوسه ۶۳ كيلومتر است) است و علي‌الظاهر از سامانه دقيق‌تري نسبت به اگزوسه براي كنترل و هدفيابي بهره مي‌برد.
با نگاهي به چشم‌انداز تكنولوژي و توانمندي طراحي اين نوع موشك‌ها توسط سامانه تسليحاتي ايران مي‌توان انتظار داشت تا نسل اينگونه موشك با بردي تا ۲يا ۳ برابر موشك نور نيز در آينده براي دفاع از آب‌هاي ساحلي ايران پا به عرصه گذارند.
خصوصيات موشك نور:
عملكرد: موشك كروز ضد كشتي
سازنده: ايران بر اساس موشك C- ۸۰۲ ساخت چين
پيشرانه: موتور توربو جت سوخت مايع
طول: ۶۳۹ سانتيمتر
قطر: ۳۶ سانتيمتر
برد: در مدل اوليه ۱۲۰ كيلومتر در مدل بهينه شده تا ۱۷۰ كيلومتر
سيستم هدايت: رادار داخلي و رادار فعال
سرعت: ۹/۰ ماخ يا ۱۱۰۰ كيلومتر بر ساعت- حدود ۳۰۰ متر بر ثانيه
ارتفاع پرواز: ۲۰ تا ۳۰ متر از سطح دريا
وزن سر جنگي:۱۶۵
قابليت سر جنگي: از نوع منفجره شديد ( High explosives)با قابليت نفوذ در زره كشتي‌ها و مجهز به فيوز تأخيري
منبع اطلاعات فني: Moshaki- nezami. blogfa. com
ماهنامه جنگ افزار
موشك ظفر
خط توليد موشك ظفر به عنوان يك موشك كوتاه برد دريايي در ۱۶ بهمن سال ۱۳۹۰ رسما با حضور وزير دفاع وقت احمد وحيدي آغاز به كار كرد. بنا به گفته منابع رسمي اين موشك يك موشك كوتاه برد است كه توانايي درگيري و انهدام شناورهاي سبك و متوسط را دارد. موشك ظفر نسبتا سبك است كه قابليت نصب و پرتاب از روي شناورهاي سبك و بزرگ را دارد.
ظاهرا موشك ظفر نيز مانند دو سه برادر خود نور- كوثر و قادر از يك رادار فعال (active) استفاده مي‌كند و در زير دسته و موشك‌هاي داراي هدايت راداري دسته بندي مي‌شود. اين موشك مجهز به سامانه كنترل و هدايتي است كه در مقابل امواج وسيگنال‌هاي پارازيت و اخلالگر و جنگ الكترونيك ( Electronic Counter Measures - ECM) مصونيت بالايي دارد و به راحتي قدرت آناليز و تشخيص سيگنال‌هاي متصاعد شده از هدف اصلي و امواج مزاحم و فريب را دارد.
به گزارش منابع و رسمي رفتار اين موشك نيز مانند موشك نور و قادر، پس از پرتاب از سكوي پرتاب با رسيدن به ارتفاع عملياتي اصطلاحا به حالت كروز(افقي)تا نزديك هدف پيش مي‌رود و در نزديكي هدف با كاهش ارتفاع خود براي فرار از سامانه‌هاي راداري ضد موشك كم كرده و سپس با رسيدن به كمترين ارتفاع خود آبخور كشتي برخورد مي‌كند تا بيشترين صدمه را به شناور مورد اصابت وارد كند. در مورد سر جنگي و برد موشك ظفر اطلاعاتي از طريق منابع رسمي منتشر نشده است لكن مي‌توان اين احتمال را در نظر گرفت كه ظفر از يك سر جنگي منفجره شديد ( High explosives) مجهز به يك فيوز تأخيري استفاده مي‌كند. بر اساس حدسيات از روي ظاهر موشك ظفر و قياس با موشك‌هاي نور و قادر مي‌توان اين گمانه را در نظر گرفت كه ظفر از يك موتور سوخت جامد استفاده مي‌كند و بيشينه سرعت آن نيز بين ۹/۰ماخ تا ۱ ماخ مي‌باشد.
درباره ابعاد موشك ظفر نيز اطلاعاتي از منابع رسمي در دست نيست. به نقل به مضمون از وزير دفاع ايران موشك ظفر در لانچرهايي حمل مي‌شود كه بر اساس سامانه كنترل آتش(fire control system) خود قابل برنامه‌ريزي براي پرتاب تكي يا پشت سر هم به فاصله ۳ ثانيه را دارند. بنا بر همين نقل كليه سامانه‌هاي اين موشك بومي است و طراحي ساختاري و قطعات آن در داخل كشور طراحي- ساخته و توسعه يافته است. چنانكه گفته شد از مشخصات فني اين موشك اطلاعات دقيقي توسط منابع ذيصلاح بيان نشده است و لذا اين مقوله را مي‌گذاريم و مي‌گذريم.
موشك ضد كشتي كوثر
موشك كوثر يك موشك كروز ضد كشتي سبك برد كوتاه با سطح مقطع راداري (RADAR CROSS SECTION- RCS ) پايين است كه قادر است با كشتي‌ها و ناوچههاي كلاس سبك درگير و آنها را نابود سازد. اين موشك براي هدايت و كنترل به يك سامانه هدايت رادار فعال و در نوع كاملاً رادار گريز آن، به يك تلويزيون ديد روبه‌رو مجهز مي‌باشد كه با اتكا به آن هدف خود را دنبال و مورد اصابت قرار مي‌دهد. موشك نور يك موشك بهينه شده و ارتقاع يافته بر پايه موشك C۷۰۱ ساخت چين است كه با فناوري بومي در صنايع نظامي ايران توليد مي‌شود. اين موشك در مقابل امواج پارازيت و اخلالگرهاي جنگ الكترونيك به علت سامانه كنترل آتش پيشرفته كاملاً ايمن است.
نوع هدايت رادار داخلي آن به علت سطح مقطع راداري كم و سامانه ضد اخلالگر الكترونيك خود قابل انحراف و فريب توسط سامانه الكترونيك ضد موشك نيست و در مقابل اهداف مجازي مانند تراشه‌هاي چف- فلير نيز قدرت تشخيص هدف اصلي از غير اصلي را دارد و با قابليت قفل كردن روي هدف به راحتي به طرف آن حركت و آن را منهدم مي‌سازد. در نوع هدايت تلويزيوني از آنجا كه موشك بر اساس رصد كردن شكل هدف قابل ديد عمل مي‌كند و اساسا داراي هيچگونه پرتوافكني سيگنال‌هاي راداري از نوع موشك‌هاي داراي رادار فعال نيست لذا در مقابل امواج اخلالگر الكترونيك نيز هيچ واكنشي از خود نشان نمي‌دهد، لذا هدف خود را با تعقيب زاويه چشمي(قابل ديد، شبيه به سامانه هدايت موشك AGM۶۵ماوريك)پيدا نموده و پس از قفل كردن روي هدف آن را منهدم مي‌كند. اين موشك به علت وزن سبك و اندازه كوچك قابليت حمل و پرتاب از سكوهاي متحرك ساحل به دريا يا ناوچههاي كوچك و سيلوهاي زيردريايي، يا حتي به شكل هواپايه آن، از هليكوپترهاي دريايي يا هواپيماي جنگنده‌هاي مختلف را دارد.
موشك كوثر از يك موتور سوخت جامد تك مرحله‌اي بهره مي‌برد كه سرعت اين موشك را به ۸/۰ماخ، (حدود ۹۸۰ كيلومتر بر ساعت) مي‌رساند. برد موشك از ۱۵تا۱۹كيلومتر مي‌باشد و سر جنگي موشك از نوع خرج شكل‌دار و منفجره شديد) (High explosives - HE۲۹ كيلوگرم وزن دارد و از فيوز تأخيري براي نفوذ به عمق زره كشتي‌ها بهره مي‌برد.
مشخصات فني موشك كوثر:
نوع: موشك كروز ضد كشتي
برد بيشينه: ۱۵ تا ۱۹ كيلومتر
طول:۶/۲ متر
وزن سرجنگي: ۲۹ كيلوگرم با توانايي ضد زره و فيوز تأخيري براي ورود به قسمت‌هاي داخلي شناورها
وزن كلي: ۱۰۰ كيلوگرم
موتور: يك بوستر سوخت جامد با سوخت ذخيره
سرعت: ۸/۰ماخ
سال ورود به خدمت:۱۳۸۵(۲۰۰۶)
عرض باله‌هاي هدايت كننده: ۵۹ سانتيمتر
لانچر پرتاب:متحرك پايه ساحلي- شناور دريا پايه- هواپايه
موشك نصر۱
در سال ۸۷ به بنا به گزارش منابع خبري رسمي ايران، يكي از محصولات ساخت داخل سازمان صنايع نظامي خود را با نام موشك كروز دريايي نصر با موفقيت آزمايش نمود. خط توليد اين موشك با حضور وزير دفاع وقت، احمد وحيدي در سال ۸۸ به بهره برداري رسيد.
به نقل از اين منابع، موشك كروز نصر يك موشك برد كوتاه است كه قابليت در گير شدن و انهدام اهداف و شناورهايي تا وزن ۳ هزار تن را دارد. موشك داراي قابليت رادارگريزي و مقاوم به امواج پارازيت و اخلالگر جنگ الكترونيك مي‌باشد.
منابع رسمي و اطلاعاتي، به هيچگونه اطلاعاتي راجع به مشخصات فني و قابليت‌هاي عملياتي اين موشك اشاره نكردند. لكن ظاهراً موشك نصر از لحاظ سامانه هدايت و كنترل مانند موشك‌هاي همخانواده خود از يك رادار فعال بهره مي‌برد. از لحاظ برد نيز هيچگونه اطلاعاتي از برد اين موشك در دست نيست لكن بردي بيش از۲۰ كيلومتر را مي‌توان براي اين موشك متصور شد. ظاهراً اين موشك به گونه‌اي ساخته شده است كه قابليت توسعه به سطح يك موشك هواپايه هوابه سطح از انوع هليكوپترهاي دريايي را دارد. وزن سر جنگي و قدرت تخريب اين موشك نيز در هاله‌اي از ابهام فرو رفته است لكن با توجه به اعلام قابليت درگيري با اهداف شناورهاي تا ۳ هزار تن كه از طريق منابع رسمي نظامي ايران منتشر شده است مي‌توان اين گمانه زني را مطرح ساخت كه سر جنگي نصر ۱ يك سر جنگي تك كلاهكه نسبتا قوي و بنا به تعميم و تمثيل موشك‌هاي اين خانواده مانند نور و كوثر از نوع منفجره شديد (High Explosives) EH مجهز به فيوز تأخيري مي‌باشد.
ابعاد فني اين موشك نيز از سوي منابع تخصصي و رسمي نظامي اعلام نگرديده است. ظاهراً نصر ۱ قابليت شليك از انواع لانچرهاي زمين پايه دريا پايه، مانند شناورهاي سبك و همچنين هواپرتاب را دارد. در مجموع اتخاذ تاكتيك به كارگيري تركيب انواع موشك‌هاي خانواده كروز دريايي از سوي نيروي‌هاي دريايي ايران نشان مي‌دهد كه هريك از موشك‌ها داراي قابليت خاصي به سبب برد و قدرت تخريب هستند كه در مواقع لزوم هر يك در جايگاه عملياتي خود به ايفاي نقش خواهند پرداخت و بومي بودن توليد آنها اين امر را سبب مي‌گردد كه نيروهاي به كارگيرنده اين موشك‌ها با گسستگي و نقص در پشتيباني و لجستيك خود مواجه نگردند.
نيروي دريايي عراق مدت‌ها بود كه در آب‌هاي خليج فارس در مرز آبي ايران و آب‌هاي آزاد حرفي براي گفتن نداشت، اكثر ناوچههاي عراقي كه اغلب از نوع «اوزا» ساخت روسيه بودند در جريان جنگ دريايي توسط نيروي دريايي ايران به قعر دريا فرستاده شده بودند يا توسط هواپيماهاي شكاري جنگنده ايران شكار شده بودند و نيروي دريايي عراق نفس و تجهيزاتي در خور جهت عرض اندام در خليج فارس در چنته نداشت.
هر از چند گاهي هواپيماهاي ميگ ۲۳ عراق به وسيله موشك‌هاي هوا به سطح خود مزاحمت‌هايي را براي نفتكش‌هاي ايراني به وجود مي‌آوردند كه در سال ۶۶ با اتخاذ تدابير تاكتيكي توسط نيروي هوايي جمهوري اسلامي ايران براي رهگيري هواپيماهاي مزاحم عراقي و حفاظت از كشتي‌هاي ايراني عملاً ميگ‌هاي عراقي نيز با وجود گشت زني جنگنده رهگيرهاي اف ۱۴ تامكت ايران در مناطق دريايي امكان درگير شدن را از دست داده و در آخر مجبور به ترك منطقه دريايي مي‌شدند. لكن با پا گذاشتن ناوهاي امريكايي به خليج فارس و دريايي عمان به بهانه حفاظت از نفتكش‌هاي كويت و جولان سوپر اتانداردهاي اعطايي فرانسه همراه با موشك‌هاي اگزوسه به عراق در عرصه خليج فارس نياز به موشك‌هاي دريايي دريا پايه و زمين پايه به خوبي احساس مي‌شد. ايران در پي اين نياز تعدادي موشك سطح به سطح كرم ابريشم (HY- ۲)ساخت چين را براي حفاظت از آب‌هاي خود تهيه كرد. شماري نيز به طرف كشتي‌هاي متخاصم و نفتكش‌هاي تحت حفاظت ناوهاي امريكايي شليك نمود.
موشك كروز دريايي قادر
در رژه ۳۱ شهريور سال ۱۳۹۰ ايران يك موشك كروز دريايي خود را با نام «قادر»به نمايش درآورد. اين موشك از خانواده موشك نور است. اين موشك در شكل ظاهري با همان فرم بدنه و بالوره‌ها و همان شكل سر پوشش رادار تخم مرغي سفيد رنگ مي‌باشد، تنها طولي كشيده‌تر از موشك دريايي نور دارد كه مي‌توان طول بيشتر اين موشك نسبت به نور را به محفظه سوخت بزرگتر با توجه به برد بيشتر اين موشك (۲۰۰ كيلومتر) در قياس با برادر كوچك خود از لحاظ جثه نسبت داد.
با توجه به شباهت‌هاي ظاهري نور و قادر به غير از طول متفاوت آن دو مي‌توان براي قادر نيز توانايي‌هاي عملياتي و استفاده از سامانه‌هاي مشابهي را فرض نمود.
بالوره‌هاي مشابه و يك اندازه و قطر يكسان اين دو موشك و كلاهك يكسان تخم مرغي شكل محفظه رادار همگي اين شائبه را تداعي مي‌كند كه نور و قادر هر دو از سامانه‌هاي مشابه بهره مي‌برند و به احتمال زياد قادر نيز از يك بوستر كمكي پرتاب اوليه مشابه نور بهره مي‌برد. طول بلندتر قادر نشان مي‌دهد كه اين موشك بنا به مأموريت با برد بيشتر كه بالغ به ۲۰۰ كيلومتر است مي‌بايست به محفظه سوخت بزرگ‌تري مجهز باشد و اگر اين فرض را بپذيريم كه سرعت سير موشك قادر نيز مانند موشك نور مي‌باشد، احتمالاً بايد از موتوري قوي‌تر از نور برخوردارباشد. چون مي‌بايست از پس بار اضافه وزن و جرم بزرگتر و انرژي پساي بيشتر را به علت طول بزرگتر موشك قادر بر‌ايد.
چنانكه موتور موشك قادر نيز از نوعي موشك نور باشد به علت وزن و جرم اضافي خود احتمالاً از سرعتي كمتر از نور برخوردار است. لكن فرض اول، يعني بهره‌گيري قادر از موتوري بزرگتر و قوي‌تر كه نيرويي بيشتر توليد مي‌كند محتمل‌تر است. بالوره‌ها نيز در شكل و اندازه با موشك نور يكسان هستند، تنها براي حفظ تعادل و گرانيگاي موشك كمي در طول بدنه به عقب‌تر تغيير مكان (shift) داده‌اند. قطر موشك قادر نيز نسبت به نور تغييري نكرده است و لذا فاصله بالوره‌هاي هدايت كننده آن نيز تغييري ننموده است و بدين ترتيب سطح مقطع راداري (RADAR CROSS SECTION- RCS) موشك قادر نسبت به موشك نور در حالت نماي روبه‌رو (front) تغييري نكرده است و اين به اين معناست كه خاصيت رادار گريزي قادر نيز با توجه به افزايش طول و جثه آن حفظ شده است و همچنان در مقابل امواج رادارهاي سامانه‌هاي ضد موشك شناورهاي مدرن كه از روبه‌رو تابيده مي‌شود خاصيت پنهانكاري خود را حفظ نموده است.
شباهت‌هاي ابعادي و عملياتي موشك نور و قادر همچنان موجب شده است كه هر دو موشك قابليت جايگشت و استفاده از لانچرهاي حمل و پرتاب يكديگر را دارا باشند و اين موضوع باعث گرديده است كه اولاً يگان‌هاي به كار برنده اين دو موشك قابليت انتخاب و بارگيري( لود)لانچرها و سيلوهاي خود را بر اساس نوع مأموريت و برد هدف از هر دو موشك را داشته باشند و ثانياً ضريب كارآيي واحد‌هاي عمل كننده مجهز به اين موشك‌ها بر اساس تعداد و استعداد رزمي افزايش يابد.
موشك قادر داراي يك خلبان خودكار ديجيتال است (DAP- digital auto pilot) است كه مسير پروازي آن را تا هدف تنظيم و برخورد آن را به هدف تضمين مي‌نمايد.
موشك قادر نيز مانند برادر كوچك خود از لحاظ جثه، قابليت گريز از سيگنال‌هاي پارازيت و سامانه‌هاي جنگ الكترونيك را دارد. به گفته منابع نظامي اين موشك قابل توسعه براي حمل بر روي هواگردهايي مانند هليكوپترهاي MI۱۷ (ميل ۱۷) روسي به صورت هواپايه نيز مي‌باشد كه در اين صورت مي‌توان بردي بيشتر براي اين موشك متصور گرديد.
از مشخصات فني موشك كروز قادر بر اساس منابع نظامي و رسمي اطلاعات دقيقي به جز برد ۲۰۰ كيلومتري آن چيزي منتشر نشده است لكن با قياس و تعميم بعضي از اجزاي موشك نور و قادر مي‌توان جدول زير را با احتساب تخمين و احتمالات به دست آورد:
عملكرد: موشك كروز ضد كشتي
سازنده:ايران بر اساس موشك نور ساخت ايران
پيشرانه: احتمالاً موتور توربو جت سوخت مايع
طول:در قياس تصويري با موشك نور به تخمين +۷۴۰ سانتيمتر
قطر:. ۳۶ سانتيمتر
برد: در۲۰۰ كيلومتر
سيستم هدايت:احتمالاً رادار داخلي فعال
سرعت: احتمالاً ۹/۰ يا ماخ كمتر
ارتفاع پرواز: احتمالاً مانند موشك نور ۲۰ تا ۳۰ متر از سطح دريا
وزن سر جنگي: نامعلوم
قابليت سر جنگي: احتمالاً از نوع منفجره شديد (High explosives) با قابليت نفوذ در زره كشتي‌ها و مجهز به فيوز تأخيري
قادر در حال شليك از پرتابگر زميني
موشك ضد كشتي نور
موشك ضد كشتي نور موشكي بهينه‌سازي و نسخه بومي موشك با نام C- ۸۰۲ با كد داخلي YJ- ۸۲ در كشور سازنده ساخت جمهوري خلق چين را در بر مي‌گيرد، مي‌باشد. موشك نور داراي ظاهري متفاوت و مقطعي كوچك‌تر از موشك كرم ابريشم است كه از لحاظ ظاهري به نسل موشك‌هاي ضد كشتي غرب مانند اگزوست فرانسوي شبيه مي‌ماند. اين موشك به يك رادار فعال تك پالس Mono Pulse با برد آنتن معادل ۱۳۰ كيلومتر و قابليت مقاومت در برابر سيگنال‌هاي اخلالگر و پارازيت و گمراه كننده جنگ الكترونيك (ECM) و يك سامانه فراز ياب راديويي و خلبان خودكار (autopilot) مجهز مي‌باشد كه پس از پرتاب به وسيله آنها تا هدف كنترل و هدايت مي‌شود. اين موشك پس از شليك از سكوي پرتاب زمين پايه يا دريا پايه خود با سرعتي معادل ۱۱۰۰ كيلومتر بر ساعت(۹/۰ماخ) در ارتفاع ۲۰ تا ۳۰ متري سطح دريا به شكل افقي(كروز)و سينه مال (sea skimmer) به سمت هدف حركت مي‌كند، با نزديك شدن به هدف براي دور ماندن از تجهزات ضد كشتي حريف ارتفاع خود را به حدود۷ متر از سطح دريا كاهش داده و در نقطه برخورد به سمت خط سطح آب حركت تا به آبخور كشتي برخورد نمايد.
در قالب عملياتي و كارآيي ميداني اين موشك كارآيي بالاي خود را به اثبات رسانده است چنانكه ضريب موفقيت آن در برخورد با هدف تعيين شده ۹۸ درصد برآورد شده است.
موشك نور از يك موتور اصلي توربوجت سوخت مايع استفاده مي‌كند كه نيروي پيشرانه موشك را براي رسيدن به بيشينه سرعت ۹/۰ ماخ فراهم مي‌آورد.
سر جنگي موشك نور از نوع يك كلاهكه خرج شكل دار منفجره شديد ( High explosives) به وزن ۱۶۵ كيلوگرم معادل ۳۶۴پوند است و به همين علت توانايي نفوذ به انوع بدنه‌هاي زره پوش رزم ناوها و ناوچههاي كلاس سنگين و سبك را دارد. فيوز تأخيري سر جنگي موشك باعث مي‌شود موشك پس از برخورد به بدنه كشتي ابتدا به درون فضاي كشتي نفوذ كرده و پس از نفوذ منفجر شود كه اينگونه درصد خسارت وارد به شناور مورد اصابت بسيار بالا خواهد رفت و احتمال غرق شدن كامل آن افزايش خواهد يافت.
در جنگ ۳۳ روزه ميان اسرائيل و حزب الله لبنان، حزب الله چند موشك ضد كشتي به طرف شناورهاي اسرائيلي شليك نمود و شايعاتي را به حدس و گمان بدل كرده است كه موشك‌هاي مذكور از نوع موشك دريايي نور بوده‌اند كه ايران در اختيار حزب الله قرار داده است!؟
ايران اخيراً در سال ۱۳۸۵ موفق گرديد نوع هواپايه اين موشك براي حمل و شليك از هليكوپتر را توليد نمايد و با موفقيت آن را آزمايش و عملياتي كند. ظاهراً ايران اولين كشوري است كه توانسته است يك موشك با وزن و كلاس موشك نور را براي پرتاب و شليك از هليكوپتر با موفقيت آزمايش و عملياتي نمايد.
با وجود موشك‌هاي ضد كشتي معروفي مانند اگزوسه فرانسوي در عرصه‌هاي عملياتي به نظر مي‌رسد موشك نور داراي قابليت‌هاي عملياتي بالاتري نسبت به اين رقيب فرانسوي خود مي‌باشد. برد موشك نور به ميزان ۱۰۰ تا۱۵۰ درصد بيشتر از اگزوسه (برد موشك اگزوسه ۶۳ كيلومتر است) است و علي‌الظاهر از سامانه دقيق‌تري نسبت به اگزوسه براي كنترل و هدفيابي بهره مي‌برد.
با نگاهي به چشم‌انداز تكنولوژي و توانمندي طراحي اين نوع موشك‌ها توسط سامانه تسليحاتي ايران مي‌توان انتظار داشت تا نسل اينگونه موشك با بردي تا ۲يا ۳ برابر موشك نور نيز در آينده براي دفاع از آب‌هاي ساحلي ايران پا به عرصه گذارند.
خصوصيات موشك نور:
عملكرد: موشك كروز ضد كشتي
سازنده: ايران بر اساس موشك C- ۸۰۲ ساخت چين
پيشرانه: موتور توربو جت سوخت مايع
طول: ۶۳۹ سانتيمتر
قطر: ۳۶ سانتيمتر
برد: در مدل اوليه ۱۲۰ كيلومتر در مدل بهينه شده تا ۱۷۰ كيلومتر
سيستم هدايت: رادار داخلي و رادار فعال
سرعت: ۹/۰ ماخ يا ۱۱۰۰ كيلومتر بر ساعت- حدود ۳۰۰ متر بر ثانيه
ارتفاع پرواز: ۲۰ تا ۳۰ متر از سطح دريا
وزن سر جنگي:۱۶۵
قابليت سر جنگي: از نوع منفجره شديد ( High explosives)با قابليت نفوذ در زره كشتي‌ها و مجهز به فيوز تأخيري
منبع اطلاعات فني: Moshaki- nezami. blogfa. com
ماهنامه جنگ افزار
موشك ظفر
خط توليد موشك ظفر به عنوان يك موشك كوتاه برد دريايي در ۱۶ بهمن سال ۱۳۹۰ رسما با حضور وزير دفاع وقت احمد وحيدي آغاز به كار كرد. بنا به گفته منابع رسمي اين موشك يك موشك كوتاه برد است كه توانايي درگيري و انهدام شناورهاي سبك و متوسط را دارد. موشك ظفر نسبتا سبك است كه قابليت نصب و پرتاب از روي شناورهاي سبك و بزرگ را دارد.
ظاهرا موشك ظفر نيز مانند دو سه برادر خود نور- كوثر و قادر از يك رادار فعال (active) استفاده مي‌كند و در زير دسته و موشك‌هاي داراي هدايت راداري دسته بندي مي‌شود. اين موشك مجهز به سامانه كنترل و هدايتي است كه در مقابل امواج وسيگنال‌هاي پارازيت و اخلالگر و جنگ الكترونيك ( Electronic Counter Measures - ECM) مصونيت بالايي دارد و به راحتي قدرت آناليز و تشخيص سيگنال‌هاي متصاعد شده از هدف اصلي و امواج مزاحم و فريب را دارد.
به گزارش منابع و رسمي رفتار اين موشك نيز مانند موشك نور و قادر، پس از پرتاب از سكوي پرتاب با رسيدن به ارتفاع عملياتي اصطلاحا به حالت كروز(افقي)تا نزديك هدف پيش مي‌رود و در نزديكي هدف با كاهش ارتفاع خود براي فرار از سامانه‌هاي راداري ضد موشك كم كرده و سپس با رسيدن به كمترين ارتفاع خود آبخور كشتي برخورد مي‌كند تا بيشترين صدمه را به شناور مورد اصابت وارد كند. در مورد سر جنگي و برد موشك ظفر اطلاعاتي از طريق منابع رسمي منتشر نشده است لكن مي‌توان اين احتمال را در نظر گرفت كه ظفر از يك سر جنگي منفجره شديد ( High explosives) مجهز به يك فيوز تأخيري استفاده مي‌كند. بر اساس حدسيات از روي ظاهر موشك ظفر و قياس با موشك‌هاي نور و قادر مي‌توان اين گمانه را در نظر گرفت كه ظفر از يك موتور سوخت جامد استفاده مي‌كند و بيشينه سرعت آن نيز بين ۹/۰ماخ تا ۱ ماخ مي‌باشد.
درباره ابعاد موشك ظفر نيز اطلاعاتي از منابع رسمي در دست نيست. به نقل به مضمون از وزير دفاع ايران موشك ظفر در لانچرهايي حمل مي‌شود كه بر اساس سامانه كنترل آتش(fire control system) خود قابل برنامه‌ريزي براي پرتاب تكي يا پشت سر هم به فاصله ۳ ثانيه را دارند. بنا بر همين نقل كليه سامانه‌هاي اين موشك بومي است و طراحي ساختاري و قطعات آن در داخل كشور طراحي- ساخته و توسعه يافته است. چنانكه گفته شد از مشخصات فني اين موشك اطلاعات دقيقي توسط منابع ذيصلاح بيان نشده است و لذا اين مقوله را مي‌گذاريم و مي‌گذريم.
موشك ضد كشتي كوثر
موشك كوثر يك موشك كروز ضد كشتي سبك برد كوتاه با سطح مقطع راداري (RADAR CROSS SECTION- RCS ) پايين است كه قادر است با كشتي‌ها و ناوچههاي كلاس سبك درگير و آنها را نابود سازد. اين موشك براي هدايت و كنترل به يك سامانه هدايت رادار فعال و در نوع كاملاً رادار گريز آن، به يك تلويزيون ديد روبه‌رو مجهز مي‌باشد كه با اتكا به آن هدف خود را دنبال و مورد اصابت قرار مي‌دهد. موشك نور يك موشك بهينه شده و ارتقاع يافته بر پايه موشك C۷۰۱ ساخت چين است كه با فناوري بومي در صنايع نظامي ايران توليد مي‌شود. اين موشك در مقابل امواج پارازيت و اخلالگرهاي جنگ الكترونيك به علت سامانه كنترل آتش پيشرفته كاملاً ايمن است.
نوع هدايت رادار داخلي آن به علت سطح مقطع راداري كم و سامانه ضد اخلالگر الكترونيك خود قابل انحراف و فريب توسط سامانه الكترونيك ضد موشك نيست و در مقابل اهداف مجازي مانند تراشه‌هاي چف- فلير نيز قدرت تشخيص هدف اصلي از غير اصلي را دارد و با قابليت قفل كردن روي هدف به راحتي به طرف آن حركت و آن را منهدم مي‌سازد. در نوع هدايت تلويزيوني از آنجا كه موشك بر اساس رصد كردن شكل هدف قابل ديد عمل مي‌كند و اساسا داراي هيچگونه پرتوافكني سيگنال‌هاي راداري از نوع موشك‌هاي داراي رادار فعال نيست لذا در مقابل امواج اخلالگر الكترونيك نيز هيچ واكنشي از خود نشان نمي‌دهد، لذا هدف خود را با تعقيب زاويه چشمي(قابل ديد، شبيه به سامانه هدايت موشك AGM۶۵ماوريك)پيدا نموده و پس از قفل كردن روي هدف آن را منهدم مي‌كند. اين موشك به علت وزن سبك و اندازه كوچك قابليت حمل و پرتاب از سكوهاي متحرك ساحل به دريا يا ناوچههاي كوچك و سيلوهاي زيردريايي، يا حتي به شكل هواپايه آن، از هليكوپترهاي دريايي يا هواپيماي جنگنده‌هاي مختلف را دارد.
موشك كوثر از يك موتور سوخت جامد تك مرحله‌اي بهره مي‌برد كه سرعت اين موشك را به ۸/۰ماخ، (حدود ۹۸۰ كيلومتر بر ساعت) مي‌رساند. برد موشك از ۱۵تا۱۹كيلومتر مي‌باشد و سر جنگي موشك از نوع خرج شكل‌دار و منفجره شديد) (High explosives - HE۲۹ كيلوگرم وزن دارد و از فيوز تأخيري براي نفوذ به عمق زره كشتي‌ها بهره مي‌برد.
مشخصات فني موشك كوثر:
نوع: موشك كروز ضد كشتي
برد بيشينه: ۱۵ تا ۱۹ كيلومتر
طول:۶/۲ متر
وزن سرجنگي: ۲۹ كيلوگرم با توانايي ضد زره و فيوز تأخيري براي ورود به قسمت‌هاي داخلي شناورها
وزن كلي: ۱۰۰ كيلوگرم
موتور: يك بوستر سوخت جامد با سوخت ذخيره
سرعت: ۸/۰ماخ
سال ورود به خدمت:۱۳۸۵(۲۰۰۶)
عرض باله‌هاي هدايت كننده: ۵۹ سانتيمتر
لانچر پرتاب:متحرك پايه ساحلي- شناور دريا پايه- هواپايه
موشك نصر۱
در سال ۸۷ به بنا به گزارش منابع خبري رسمي ايران، يكي از محصولات ساخت داخل سازمان صنايع نظامي خود را با نام موشك كروز دريايي نصر با موفقيت آزمايش نمود. خط توليد اين موشك با حضور وزير دفاع وقت، احمد وحيدي در سال ۸۸ به بهره برداري رسيد.
به نقل از اين منابع، موشك كروز نصر يك موشك برد كوتاه است كه قابليت در گير شدن و انهدام اهداف و شناورهايي تا وزن ۳ هزار تن را دارد. موشك داراي قابليت رادارگريزي و مقاوم به امواج پارازيت و اخلالگر جنگ الكترونيك مي‌باشد.
منابع رسمي و اطلاعاتي، به هيچگونه اطلاعاتي راجع به مشخصات فني و قابليت‌هاي عملياتي اين موشك اشاره نكردند. لكن ظاهراً موشك نصر از لحاظ سامانه هدايت و كنترل مانند موشك‌هاي همخانواده خود از يك رادار فعال بهره مي‌برد. از لحاظ برد نيز هيچگونه اطلاعاتي از برد اين موشك در دست نيست لكن بردي بيش از۲۰ كيلومتر را مي‌توان براي اين موشك متصور شد. ظاهراً اين موشك به گونه‌اي ساخته شده است كه قابليت توسعه به سطح يك موشك هواپايه هوابه سطح از انوع هليكوپترهاي دريايي را دارد. وزن سر جنگي و قدرت تخريب اين موشك نيز در هاله‌اي از ابهام فرو رفته است لكن با توجه به اعلام قابليت درگيري با اهداف شناورهاي تا ۳ هزار تن كه از طريق منابع رسمي نظامي ايران منتشر شده است مي‌توان اين گمانه زني را مطرح ساخت كه سر جنگي نصر ۱ يك سر جنگي تك كلاهكه نسبتا قوي و بنا به تعميم و تمثيل موشك‌هاي اين خانواده مانند نور و كوثر از نوع منفجره شديد (High Explosives) EH مجهز به فيوز تأخيري مي‌باشد.
ابعاد فني اين موشك نيز از سوي منابع تخصصي و رسمي نظامي اعلام نگرديده است. ظاهراً نصر ۱ قابليت شليك از انواع لانچرهاي زمين پايه دريا پايه، مانند شناورهاي سبك و همچنين هواپرتاب را دارد. در مجموع اتخاذ تاكتيك به كارگيري تركيب انواع موشك‌هاي خانواده كروز دريايي از سوي نيروي‌هاي دريايي ايران نشان مي‌دهد كه هريك از موشك‌ها داراي قابليت خاصي به سبب برد و قدرت تخريب هستند كه در مواقع لزوم هر يك در جايگاه عملياتي خود به ايفاي نقش خواهند پرداخت و بومي بودن توليد آنها اين امر را سبب مي‌گردد كه نيروهاي به كارگيرنده اين موشك‌ها با گسستگي و نقص در پشتيباني و لجستيك خود مواجه نگردند.