او 36 سال سن دارد و 12 سال در ایران زندگی کرده و فارغ التحصیل رشته جامعه شناسی سیاسی در مقطع دکتری از دانشگاه تربیت مدرس است.
اهل شهر الجوف و ساکن صنعاست. 25 روز در جریان جنگ یمن در کشور خود بسر برده و اکنون بار دیگر به همراه کاروان نجات راهی بندر حدیده در شمال یمن شده است.
آنچه در زیر می خوانید گفتگو با عبدالرحمن راجح خبرنگار شبکه تلویزیونی العالم و رئیس مرکز پژوهش های سیاسی و روابط بین الملل یمن است.
***
مصاحبه با عبدالرحمن را با مروری کوتاه بر آنچه موجب جنگ در یمن شد آغاز کردیم: «بحران کنونی در یمن از سال 2011 شروع شد یعنی سالی که یمن وارد انقلاب اول شد و دولت «علی عبدالله صالح» سقوط کرد. این سقوط، دخالت مستقیم عربستان سعودی را در پی داشت که نهایتا به توافقنامه ریاض انجامید و عربستان با این توافقنامه، در حقیقت قدرت را در یمن بین 2 گروه هوادار علی عبدالله صالح و اخوان المسلمین به رهبری عبد ربه منصور هادی تقسیم کرد.
در این تقسیم قدرت هیچ توجهی به انقلابیون نشد و همین بی توجهی، به بزرگ شدن بحران کمک کرد تا اینکه به انقلاب دوم و سقوط دولت عبد ربه منصور هادی انجامید.
پس از این سقوط، عبد ربه منصور هادی به شهر عدن رفت و انقلابیون نیز در تعقیبش وارد عدن شدند. او به عربستان فرار کرد و از اینجا بود که سعودی ها (اگرچه از قبل حمایت سیاسی خود را از وی داشتند) وارد جنگ مستقیم نظامی شدند و این جنگ با حمله به فرودگاه صنعا آغاز شد.
** این جنگ تا کنون بحرانهای زیادی را برای مردم یمن درست کرده. الان اوضاع به چه صورت است؟
ما امروز در یمن با 2 وضعیت روبرو هستیم، یکی از منظر نظامی و میدانی که وضعیت خوبی است و انقلابیون از یک استراتژی محکم و موفق برخوردارند و توانستند مزدوران و اجیرشده های عربستان را بسیار محدود کنند و آنها را از همه شهرها جز چند شهر مثل مارب، عدن و تعز بیرون کنند که البته در این شهرها هم بسیار محدود هستند و امنیت در باقی شهرها برقرار است.
منظر دوم از نگاه انسانی است که با توجه به بمباران زیرساختها، نیروگاهها و حتی کارخانجات در یمن، ما با یک بحران بزرگ انسانی روبرو هستیم.
اما بزرگترین کمبود، کمبود سوخت است. می دانید که اگر سوخت نباشد، در واقع هیچ چیز نیست و اگر سوخت نباشد حتی مواد غذایی هم به درستی توزیع نخواهد شد.
طبق آخرین اخباری که من از داخل یمن کسب کردم، گویا سوخت و نفت کمی بهتر شده ولی سخت به دست مردم می رسد به طوری که هر خانواده در هفته حدودا 20 لیتر دریافت می کند.
در گذشته اگرچه مردم با مشکل برق روبرو بودند ولی چون سوخت وجود داشت، می توانستند از طریق موتور برق این مشکل را حل کنند اما الان چون با مشکل سوخت روبرو هستیم، این راهکار هم بی اثر شده و اوضاع را بحرانی تر کرده است.
** کشور یمن به عنوان یک کشور عربی از چه ویژگی‌هایی برخوردار است؟
یمنی ها مردمی مهربان، ساده و خونگرم هستند؛ مردمی ضد امریکا و صهیونیسم و پشتیبان محور مقاومت.
حتی گروه‌های سیاسی هم تا حدی این ضدیت با آمریکا و اسراییل و حمایت از مقاومت را رعایت می کنند.
یمن یک کشور متفاوت در میان کشورهای عربی است. اولین کشور عربی بود که خود را از زیر استعمار رها کرد و از اولین کشورهای بنیانگذار سازمان ملل است؛ زمانی که حتی اعراب، عضو این سازمان هم نبودند. این کشور از بنیانگذاران اتحادیه عرب است و شاید بسیاری از اینها را کسی نداند.
این کشور 2500 کیلومتر ساحل دارد و به همراه عمان، تنها کشورهای عربی هستند که مستقیم به اقیانوس متصلند. یمن در منطقه استراتژیک تنگه باب المندب واقع شده است اما متاسفانه از زمان انقلاب جمهوری خواهان، یمن استقلال خود را از دست داد و تابع سیاستهای سعودی شد که این امر نارضایتی مردم را پدید آورد.
یمن چند بندر مهم مانند المکلا در جنوب شرق، بالحاف، عدن، المخا و الحدیده دارد که مثلا بندر المخا یکی از بنادر تاریخی این کشور است که حتی قبل از اسلام یک بندر مهم محسوب می شد و قهوه معروف مکا در اروپا از همین بندر بود.
یمن دارای بیش از 120 جزیره در دریای سرخ و خلیج عدن است که مهمترین آنها جزیره سوکاتراست که از لحاظ مساحت، به اندازه قطر و امارات و بحرین است.
** دخالت های سعودی در جنگ یمن و حضور مستقیم آنها و بمباران شهرهای یمن چه پیامدهایی را به دنبال داشته است؟
ما این جنگ را یک نزاع بین ملت یمن و رژیم آل سعود می دانیم. نیروهای القاعده هم که در یمن دست به جنایت می زنند در حقیقت اجیرشده های آل سعودند. خود عبد ربه منصور هادی هم دست‌نشانده عربستان بود و اینها دائم در تلاشند تا در یمن یک جنگ مذهبی راه بیندازند.
** پای القاعده چطور و از چه زمانی به یمن باز شد؟
حضور القاعده در یمن یک داستان طولانی دارد که به جنگ شوروی و افغانستان برمی گردد.
در آن زمان کشورهایی مثل آمریکا و متحدانش نیاز داشتند تا افرادی به نام اسلام در افغانستان علیه روسها بجنگند و اینجا بود که اولین پایگاه آنها که بعدها القاعده شد، در یمن بنا شد و حتی چند نفر هم از یمن به این جنگ رفتند.
از طرف دیگر موج شدیدی برای تبلیغ وهابیت و از بین بردن مذاهب زیدی و تشیع در یمن به راه افتاد و طبق برخی آمار، 1500 انجمن وهابی‌گری بیش از 40 سال در یمن فعال شدند. عربستان هم در این میان تلاش زیادی کرد تا القاعده در یمن تبلیغ شود. ضعف دولت هم موجب شد تا این افکار کم کم در یمن منتشر شود.
البته دولت یمن هم از این حضور القاعده سوء استفاده می‌کرد تا از این طریق بتواند پول بیشتری از آمریکا با بهانه مقابله با تروریسم بگیرد.
غربی‌ها هم از این موضوع بهره خودشان را می‌بردند تا به بهانه مقابله با تروریسم در یمن حضور پیدا کنند که موجب استقرار چند پایگاه آمریکایی و در اختیار گرفتن چند جزیره یمن توسط آنها شد.
شما نگاه کنید در برخی نقاط محل حضور القاعده، نه نیروهای آمریکایی وارد این مناطق شدند و نه سعودی‌ها.
** اوضاع زندگی در یمن به چه شکل است؟
امروز تقریبا غیر از 4 شهر یعنی مارب، حضرموت، تعز و عدن، امنیت در بقیه شهرها برقرار است و مدارس و ادارات هرچند به صورت نیمه وقت، فعالند.
** کاروان کشتی نجات کم کم به مقصد نهایی خودش نزدیک می شود و شما هم یکی از همراهان این کشتی هستید. چطور شد که با این کاروان همراه شدید؟
من شنیده بودم که یک کشتی هلال احمر ایران قرار است به سمت یمن برود و خیلی دوست داشتم در این کشتی باشم ولی کسی را نمی شناختم.
روز دوم از شبکه (العالم) تماس گرفتند و پرسیدند که می توانم در این کشتی باشم که بلافاصله قبول کردم. البته خانومم ابتدا مخالف بود و می‌گفت تو تازه از یمن برگشتی و دوست داشت بمانم ولی او را راضی کردم و به همراه کشتی آمدم.
** چقدر امیدوارید این کشتی به مقصد برسد و اهمیت این حضور را بیشتر در چه چیزی می دانید؟
من امید زیادی دارم که این کشتی بتواند در حدیده پهلوگیری کند. این حضور اهمیت بسیار زیادی دارد چون اولین کشتی غیر از سازمان های بین المللی است که حصر انسانی را در یمن خواهد شکست.
همه مردم و حتی گروه‌های مخالف انصارالله هم دوست دارند این کشتی به یمن برسد چون مردم حدود 2 ماه است که در محاصره قرار دارند. این محاصره به نفع هیچکس از مردم نیست.
یمن حدود 25 میلیون نفر جمعیت دارد و بیشتر کالاهای مصرفی مردم هم وارداتی است. امروز تعداد زیادی از کشتی‌ها در جاهایی مثل جیبوتی پهلو می‌گیرند و بار آنها به یمن نمی‌رسد. این موضوع خسارت‌های زیادی وارد کرده و مردم برای شکستن این محاصره لحظه شماری می‌کنند.
من ارتباطات زیادی با داخل یمن دارم و حتی یمنی‌های ساکن عربستان هم چند بار به ما پیام دادند و اظهار امیدواری کردند این کشتی به سلامت وارد یمن شود.
** البته جوسازی‌ها درباره این کشتی هم کم نیست. مثلا القای شبهه ارسال سلاح توسط ایران. شما که به عنوان یک خبرنگار در این کشتی حضور دارید نظرتان چیست؟
هیچ اسلحه ای در این کشتی نیست و اگر ایران چنین قصدی داشت عقلا و منطقا اینقدر روی اعزام این کشتی تبلیغ نمی‌شد. امروز همه مردم منتظر کشتی نجات ایرانی هستند. علاوه بر امدادرسانی دارویی و غذایی توسط این کاروان، من بزرگترین دستاورد آن را شکستن محاصره می دانم.
یمن امروز نیازی به اسلحه ندارد و این جوسازی‌های رسانه‌های خارجی مبنی بر دخالت ایران در یمن یک دروغ بزرگ است.
ایران و یمن سابقه تاریخی دارند و این رابطه که بر مبنای منافع دو ملت است، هیچ ضرری برای دیگران ندارد.
من به عنوان یک یمنی، از صمیم قلب از ملت ایران، هلال احمر و خبرنگارانی که همه کار و زندگی خود را رها کردند و برای کمک رسانی به مردم یمن با این کشتی همراه شدند، تشکر می‌کنم.
اینجا فضا بسیار صمیمی است و همه تلاش دارند تا هم وظیفه خود را به خوبی انجام دهند و هم نقشی در شکستن محاصره انسانی و امدارسانی به مردم یمن داشته باشند.