بنا به گزارش سایت ARABIA، ازدواج یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که هر فردی در طول زندگی خود اتخاذ می‌کند. عوامل مختلفی در فرآیند ازدواج اثرگذار هستند. یکی از مهم‌ترین آن‌ها و در عین حال چالش برانگیز‌ترین موضوعاتی که این زمینه وجود دارد، سن ازدواج است. نظرات مختلفی در این خصوص وجود دارد که هر یک از آن‌ها با استدلال‌های خاصی نیز همراه هستند. نظر دین اسلام درباره سن ازدواج چیست؟ آیا اسلام برای ازدواج دختر و پسر شرط سنی خاصی را در نظر می‌گیرد؟ برای دریافت پاسخ این سؤالات تا پایان مطلب حاضر با ما همراه باشید.
نظر اسلام درباره سن ازدواج چیست؟
اسلام به هیچ عنوان سن خاصی را برای ازدواج دختر و پسر در نظر نگرفته است. تنها یک شرط کلی برای این منظور در تعالیم اسلامی دیده می‌شود. فردی که تصمیم به ازدواج می‌گیرد باید از نظر جنسی و عقلی به بلوغ کامل رسیده باشد. تشخیص بلوغ جنسی کار دشواری نیست و افراد در جوامع مختلف با توجه به شرایط آب و هوایی، کیفیت تغذیه و ... در بازه سنی خاصی به بلوغ جنسی می‌رسند. از نظر شرعی دختران در سن ۹ سال قمری و پسران نیز در سن ۱۵ سال قمری به بلوغ جنسی می‌رسند.
نکته بحث برانگیز ماجرا رسیدن به بلوغ عقلی است. یک فرد وقتی به بلوغ عقلی می‌رسد که بتواند در تعاملات شخصی در بستر جامعه حضور فعالی داشته باشد و به خوبی از خود محافظت کند. شرایط زندگی افراد به گونه‌ای است که شاید برخی در همان دوران نوجوانی به بلوغ عقلی برسند، ولی در عین برخی دیگر حتی در سنین بالا نیز واجد شرایط مذکور نباشند.
قوانین کشورهای اسلامی برای سن ازدواج
با توجه به اینکه در تعالیم اسلام حداقل سن ازدواج برای مسلمانان تعیین نشده است، کشورهای مختلف اسلامی در این زمینه قانون‌گذاری می‌کنند. به عنوان مثال بد نیست که نگاهی به قوانین ایران در خصوص سن ازدواج بیندازیم. تا قبل از سال ۱۳۱۳ شمسی قانونی در این زمینه در ایران وجود نداشت؛ در این سال حداقل سن قانونی برای ازدواج پسران و دختران به ترتیب برابر ۱۸ و ۱۵ سال در نظر گرفته شد. هر چند که این قانون خیلی هم رعایت نمی‌شد و موارد متعددی ازدواج در سنین کمتر را در کشور شاهد بودیم.
در سال ۱۳۵۳ سن ازدواج قانونی در ایران بالاتر رفت. به طوری که دختران و پسران به ترتیب باید حداقل ۱۸ و ۲۰ سال می‌داشتند تا از نظر قانونی امکان ثبت رسمی عقد آن‌ها فراهم شود. این قانون به دلیل عدم سازگاری با فرهنگ عمومی مردم مسلمان ایران خیلی زود با شکست روبه‌رو شد. در حال حاضر قانونی که در سال ۱۳۷۰ شمسی در کشور تصویب شد، مبنای عمل قرار دارد. به موجب این قانون حداقل سن ازدواج پسران و دختران ۱۵ و ۱۳ سال است.
البته در این قانون اجازه ازدواج دختر و پسر در سنین پایین‌تر با رعایت دو شرط داده شده است که عبارت‌اند از:
- رعایت مصلحت فرزندان و اجازه ولی
- دریافت حکم دادگاه
در دیگر کشورهای اسلامی نیز قوانین مختلفی در این زمینه وضع شده است. به عنوان مثال در عربستان سعودی حداقل سن قانونی برای ازدواج دختر و پسر برابر ۱۸ سال اعلام شده است. اگر فردی قصد ازدواج در سنین پایین‌تر را داشته باشد، باید حتما از دادگاه‌های این کشور مجوز دریافت کند.
بازه سنی مناسب ازدواج از نظر اسلام
هر چند اسلام درباره حداقل سن ازدواج تاکیدی روی اعداد ندارد؛ اما توصیه اکید دین مبین بر ازدواج افراد در سنین جوانی است. در این زمینه آیات قرآن و روایات اسلامی متعددی نیز وجود دارند. به عنوان مثال، در روایتی از پیامبر اکرم (ص) ذکر شده است که بیشترین اهل جهنم انسان‌های بی‌همسر هستند.
البته تحت هیچ شرایطی اجباری برای ازدواج افراد از نظر اسلام وجود ندارد. افراد باید از سر اختیار و با خواست خود برای ازدواج تصمیم بگیرند. اما اگر ازدواج نکردن موجب آن شود که انسان به گناه بیفتد، از نظر اسلام ازدواج بر او واجب می‌شود.
اختلاف سنی مناسب برای ازدواج از نظر اسلام
بررسی احکام اسلامی درباره اختلاف سنی مناسب برای ازدواج نیز حکم خاصی را به دست نمی‌دهد. به عبارت دیگر، اسلام خط قرمزی را مبنی بر آنکه در جریان ازدواج مرد باید از نظر سنی بزرگ‌تر از همسر خود باشد نیز مشخص نکرده است. نمونه بارز این موضوع نیز ازدواج پیامبر اکرم (ص) با حضرت خدیجه (س) است. در جریان این ازدواج حضرت خدیجه با فاصله سنی زیاد از پیامبر بزرگ‌تر بود.
اما بررسی سیره سایر اهل بیت و بزرگان دینی نشان می‌دهد که به طور کلی بهتر است زن در ازدواج از مرد کوچک‌تر باشد. همچنین فق‌ها قائل به این موضوع هستند که با توجه به اختلاف سنی بین ۲ تا ۶ سال برای رسیدن دختران و پسران به سن بلوغ، بهتر است که در جریان ازدواج نیز دختر به همین میزان از پسر کوچک‌تر باشد. البته این نکات نیز صرفا در حد توصیه هستند و هیچ حکم شرعی قطعی و مسلمی در این زمینه وجود ندارد.
کلام پایانی
در این مطلب به بررسی قوانین سن ازدواج در اسلام پرداختیم. همان طور که ملاحظه کردید، اسلام مداخله مستقیم و جدی در زمینه سن ازدواج مسلمانان نمی‌کند. بلکه با تعیین دو معیار کلی بلوغ جنسی و عقلی، تصمیم‌گیری در خصوص این مورد را بر عهده مسلمین قرار داده است. واقعیت این است که تغیر و تحولات جامعه بشری خیلی سریع اتفاق می‌افتد و صحبت کردن از سن و سال مناسب برای ازدواج به هیچ عنوان ساده نیست. قطعا کمک گرفتن از متخصصان علم روانشناسی و مشاوران ازدواج در این زمینه می‌تواند راهگشا باشد.
لینک های مرتبط دانلود ARABIA App:
ARABIA Arab Muslim Dating App (iOS)
ARABIA Arab Muslim Dating App (Android)